Türk futbolunu bekleyen tehlike!

UEFA 2018’de Şampiyonlar Ligi’nde her ne kadar turnuvanın formatı değiştirmemekle birlikte, çevre liglerin aleyhine olabilecek iki önemli değişikliğe gitti.

Bu değişikliklerden ilki: 2018-19, 2019-20 ve 2020-21 sezonları için turnuvaya katılım formatını değiştirdi. İkincisi ise kulüplere parasal ödül dağıtımında Takım Katsayısı Sıralaması adında yeni bir kriter eklendi.

Katılım formatı (statü) değişti

Yeni açıklanan katılım formatıyla, Avrupa’da en yüksek ülke puanına sahip 4 ligin ilk 4 sırasındaki takımlar Şampiyonlar Ligi’ne direkt katılım hakkı elde ettiler. Yani, İngiliz Premier lig, Alman Bundesliga, İspanyol La Liga ve İtalyan Serie-A, kendi liglerini ilk dört sırada bitiren kulüplerini herhangi bir ön eleme oynamadan direkt olarak Şampiyonlar Ligi’ne gönderebilecekler.

Parasal ödül dağıtımı yeniden düzenlendi

UEFA’nın İkinci önemli değişikliğiyse, parasal ödül dağıtımında yapılan değişikliklerdi. Yeni düzenlemeyle, UEFA 2018/19 sezonunda Şampiyonlar Ligi’nde parasal ödül dağıtımında değişikliğe giderek, yüzde otuzluk payıyla kulüplere önemli gelir kalemi oluşturan Pazarlama Havuz Gelirlerinin payını yüzde onbeşe indirip Takım Katsayı Sıralaması “Team Coefficient Ranking” adı altında yeni bir parasal ödül dağıtım kriteri getirdi.

Bu uygulama sonrası parasal ödül dağıtımında, Takım Katsayı Sıralaması kriterinin payı %30 olarak belirlenirken, Şampiyonlar Ligi’ne katılım ücretlerinin payı %25, sportif performansa dayalı dağıtılacak gelirlerin payı %30 ve havuz pazarlama yayın gelirlerinin dağıtım payı da %15 olarak belirlendi.

Aslında, UEFA bu değişiklikleriyle merkez liglerin lehine, çevre liglerin aleyhine rekabetin yapısını değiştirmiş oldu.

Özetle; Bir yandan statü değişikliği yapılarak Merkez Liglerden daha fazla takım Şampiyonlar Ligi’ne alınırken, diğer taraftan Takım Katsayısı Sıralaması uygulamasıyla merkez lig takımlarına daha fazla para aktarılmış olacak…

Yeniden düzenlenen parasal ödül dağıtımına göre, merkez liglerin kulüplerine aktarılan tutar, Takım Katsayısı Sıralaması gelirinin %71,4’lük kısmına karşılık geliyor. Yani, 585 milyon euroluk gelirin 417 milyon 716 bin eurosu merkez liglere (İngiliz Premier Lig’e, Alman Bundesliga’ya, İspanyol La Liga’ya, İtalyan Serie- A ve Fransız Lig1’e) gidecek!

Çevre liglerin aleyhine haksız rekabet arttı

Merkez liglerden Premier Lig, Bundesliga, La Liga ve Serie-A Şampiyonlar Ligi’ne ilk 4 sıradaki takımlarını direkt gönderecekler. Ülke puanı sıralamasında 5 ve 6. sırada olan ülkeler, kendi liglerini ilk 2 sırada bitiren ekiplerini doğrudan Şampiyonlar Ligi’ne gönderirken, UEFA Ülke katsayı sıralamasında 7. 8. 9. ve 10. sıradaki ülkeler ise sadece şampiyonlarını direkt olarak gruplara gönderebilecekler. Ayrıca bu 24 takıma ek olarak Şampiyonlar Ligi ile Avrupa Ligi şampiyonları da turnuvaya grup aşamasından başlamaya hak kazanacaklar. Böylelikle, yeni sistemle birlikte 32 takımdan 26’sı (%81’i) elemeler başlamadan belirlenmiş olacak. Yani sadece 6 takım elemeleri (Şampiyonlar yolundan 4 ve Lig yolundan da 2 takım) geçip turnuva bileti alabilecekler. Bu uygulama sonrası Merkez Liglerden 18 takım doğrudan Şampiyonlar Ligi’nde yer alacak. Yani, Şampiyonlar Ligi’ne gidecek takımların yüzde 56’sı merkez liglerden gelmiş olacak. Önceki sitemde merkez liglerden Şampiyonlar Ligi’ ne doğrudan katılan takım sayısı on üç idi.

Yeni düzenlemeyle Galatasaray’ın kaybı 5 ile 7 milyon euro arasında!

UEFA’nın “Team Coefficient Ranking” kriterini uygulamaya almasıyla, Galatasaray’ın kasasına Şampiyonlar Ligi’nden 2018-19 sezonunda girecek olası gelir yaklaşık 32.8 milyon euro civarında olacak. Bu gelir içinde kulübün havuz pazarlama gelirlerinden aldığı payın yaklaşık 5 ila 7 milyon euro arasında olması bekleniyor. Oysa, Beşiktaş 2016- 17 sezonunda havuz pazarlama gelirlerinden 17 milyon euro elde etmişti. Aradaki fark 10 milyon euroyu geçiyor. Galatasaray, Takım Katsayısı Sıralaması gelirlerinden alacağı 7.7 milyon euro ile aradaki farkı bir ölçüde telafi etmiş gibi görünse de, bu uygulama değişikliği nedeniyle kaybı 5 ila 7 milyon euro civarında olacak. UEFA’nın son iki sezonda kulüplere dağıttığı parasal ödül tutarının 1.4 milyar eurodan, 1.95 milyar euroya yükseldiği dikkate alındığında, Galatasaray’ın gerçek kaybının daha fazla olduğu görülecektir.

UEFA parasal dağıtım kriterlerine takım katsayısı uygulaması getirdi

Bu uygulamayla, UEFA en yüksek puandan en düşük puana katılımcı takımların sıralamasını yapacak. Şampiyonlar Ligi’ne katılan 32 kulüp sahip oldukları puana göre en yüksekten en düşüğe sıralanacak ve oluşan sıralamaya göre her bir sıra için pay belirlemesi yapılacak. Bu kapsamda, 1.sıradaki takımın 32 payı olurken, son sıradaki (yani 32. sıradaki) takımın payı 1 pay olacak. Bu payların her biri UEFA’nın bu sezon için belirlediği 1.108 bin Euro ile çarpılacak ve bu şekilde takımlara reytinglerine göre dağıtılacak para belirlenmiş olacak.

Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, takımların sahip oldukları paylar ile hisse başına UEFA tarafından belirlenen 1.108 bin euro katsayısı ile çarpılarak, her takıma dağıtılacak parasal ödül belirleniyor.

Sonuç;

UEFA’nın sessiz ve sedasız yaptığı bu değişiklikleri ben “Çevre liglerin aleyhine yapılmış gizli faul” olarak nitelendiriyorum. Bu uygulama bizim gibi çevre liglerin orta ve uzun vadede ‘’rekabet yeteneğini’’ daraltacağı için zararına bir düzenleme olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü, on yıllık birikimli takım katsayılarının bu gelirin dağıtımına baz alınması, çevre liglerin takım performanslarının (mevcut koşullardan dolayı) hiçbir zaman merkez liglerin üzerine çıkması mümkün olamayacağından, çevre liglerin takımları daha az para kazanacak. Merkez ligler ile çevre ligler arasındaki bu parasal fark zamanla daha da açılacağından, çevre lig takımları orta/uzun vadede bu gelir kaleminden daha az pay alacaklar. Bu da, bu liglerin sportif ve mali performansta geri kalmalarına neden olacaktır. Merkez ligler lehine haksız rekabet bu şekilde kalıcılaşmış ve kurumsallaşmış olacak. Bu uygulamayla ilk sırada yer alan Real Madrid fazladan 17.5 milyon euro daha fazla gelir elde ederken, bir çevre lig takımı olan Galatasaray’ın maddi kaybı 5 ila 7 milyon euro arasında olacaktır. Bu nedenle diyorum ki, “Çevre ligler, UEFA’ya karşı birleşiniz!’’