Türk firmaları neden Avrupa ülkelerinde yatırım yapıyor?
CENK ULU - PELİN GÜZELER
Ülkemizde yatırım teşvik mevzuatı, yatırımcılar için büyük önem arz etmekte olup başta kurumlar vergisi olmak üzere; KDV, gümrük vergisi, sigorta primi işveren hissesi desteği gibi önemli giderleri azaltmakta ve yatırımcıyı yatırım yapmaya sevk etmektedir. Proje Bazlı Destekler dışında yatırım teşvik mevzuatında nakit olarak sağlanan herhangi bir teşvik mevcut olmayıp, teşvikler “muafiyet” veya “indirim” adları altında uygulanmaktadır. Dolayısıyla, Türkiye’deki yatırımcılara “ödememe hakkı” veya “indirimli ödeme hakkı” verilerek yatırımcının cebinden daha az nakit çıkışı sağlanmaktadır.
Güney ve Doğu Avrupa’ya baktığımız zaman Romanya, Bulgaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan gibi ülkelerde mali destekler adı altında “geri ödeme” veya “nakit yardımı” gibi teşvikler gerçekleştirilmektedir. Bunun yanı sıra ilgili ülkeler, AB yardım fonu olarak bilinen ve belirli yatırım ilkelerini karşılayan Avrupa ülkelerine verilen nakit desteğinden de yararlanmaktadır. Örnek olarak Romanya ve Bulgaristan özelinde sağlanan vergi avantajlarından kısaca bahsedelim;
Bulgaristan ve Romanya’da; Eğitim, Ar-Ge ve yatırım projelerinde finansal destek, yeni istihdam için eğitim ve maaş desteği, Avrupa Birliği fonları, vergi iadeleri ve ülke özelinde nakit destekleri gibi teşvikler bulunmaktadır.
Son zamanlarda Türk firmaları Avrupa ülkelerinin sunduğu teşvikleri göz ardı etmeyip birçok ülkede yatırım yapmaya başlamıştır. Hatta çoğu büyük şirket yurtdışı teşvikleri ile ilgili konular özelinde işe alımlar gerçekleştirmektedir. Türk firmalarının özellikle Avrupa ülkelerinde yatırım yapmasının ana nedenlerini; pazara nüfuz etmek, hammadde ve ara maddelere erişim sağlamak, işgücü maliyetini azaltmak, teknolojiye erişim sağlamak, vergi yükünü azaltmak, gümrük işlemlerini kolaylaştırmak, Avrupa Birliği’nin sunduğu istikrarlı pazara ulaşmak ve ulaştırma maliyetlerini azaltmak şeklinde sıralayabiliriz.
DEİK (Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu) tarafından hazırlanan ve Türk yatırımcıların en çok hangi bölgelere yatırım yaptığını içeren çalışmalar gösteriyor ki Türk firmalar en çok Avrupa ülkelerine yatırım yapıyor. Avrupa’ya en yakın oranda yatırım yapılan bölge ise neredeyse yarısı oranında olan Afrika.
Yukarıda bahsettiğim maddelere ek olarak Güney ve Doğu Avrupa ülkelerinin ekonomik durumlarının da yatırımcıları çekme konusunda önemli role sahip olduğunu söyleyebiliriz. Son 3 yıla bakıldığında Güney ve Doğu Avrupa ülkelerinde gayri safi milli hasıladaki artış dikkat çekmektedir (Kaynak: Eurostat). Bunun yanı sıra, IMF verileri çoğu Avrupa ülkesinde enflasyon oranlarının daha düşük olduğunu gösteriyor ve bu durum da yabancı yatırımcılar için cazip bir ortam oluşturuyor.
Son olarak, ülkemiz için de son derece önemli olan Kurumlar Vergisi ile KDV oranlarını Güney ve Doğu Avrupa Ülkeleri özelinde ele aldığımızda ortalama Kurumlar Vergisi oranının %13, ortalama KDV oranının ise %20 olduğu görüyoruz.
Kaynak: Trading Economics ve Tax Foundation
Kaynak: Trading Economics ve Tax Foundation
Ülkelere ilişkin vergi oranlarının ve sağlanan teşvik unsurlarının zaman zaman değişikliğe uğradığını biliyoruz. Bu nedenle, Avrupa mevzuatının takip edilmesi bilgilerin güncel tutulması adına önemlidir.