Türk elmasına ABD tehdidi
Türk elma üreticilerinin sıfırdan var ettiği Hindistan pazarında alarm zili çalıyor. Başbakan Modi, en büyük elma tedarikçisi ABD’ye 5 yıl önce koyduğu yüzde 20’lik ek vergiyi kaldırdı. Türkiye, 2017’de Hindistan’a sadece 3 milyon dolarlık elma satarken, 5 yılda en büyük tedarikçi konumuna geldi, 2022’de 67 milyon dolarlık elma sattı.
Haziran ayının son haftasında gözler ABD Başkanı Joe Biden ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin buluşmasındaydı. Siyasetin yanı sıra ekonominin de gündemde olduğu görüşmelere teknoloji ve iş dünyasına yön veren isimler katıldı.
İki ülke arasında teknolojik iş birliğini güçlendirmek amacıyla Beyaz Saray’da bir araya gelen iki ülkenin lideri ve şirket yöneticileri arasında Google'ın ana kuruluşu Alphabet Üst Yöneticisi Sundar Pichai, Microsoft Üst Yöneticisi Satya Nadella gibi Hindistan kökenli yöneticilerin yanı sıra Apple CEO’su Tim Cook da bulunuyordu. Teknoloji ile birlikte ele alınan konulardan biri de gıda ve tarımdı.
Zira ABD ve Hindistan arasında yaklaşık 4 yıldır süren bir gerilim vardı ve o görüşmede bu sorun çözüldü. 22 Haziran’da alınan kararla elma üretim ve tüketiminde iki büyük güç arasındaki ithalat vergisi 5 yılın ardından kaldırıldı.
400 bin tonun 150 bini ABD’den
Dünyanın en büyük elma ihracatçılarından biri olan ABD’nin 5 yıl öncesine kadar bu alanda en büyük müşterisi Hindistan’dı. Hindistan Yönetimi, aldığı kararla 2018 yılında ABD’den alınan taze elmaya ek olarak yüzde 20’lik ek vergi koydu.
Ek vergiler öncesinde Hindistan’a yıllık 150 bin ton elma satan ABD’nin satışı 20 bin tona kadar düştü. Öyle ki Hindistan’ın ana tedarikçisi olan ABD’nin 2022 yılında sattığı elma 21 bin ton olarak gerçekleşti. Yıllık 400 bin ton elma ithal eden Hindistan’da ABD’nin 3’te 1’lik payı neredeyse 20’de 1’e kadar geriledi.
ABD’nin elması yerine tedarikçi arayışına giren Hindistan için iki ülke öne çıktı. Bunlardan biri Türkiye, diğeri ise İran. 5 yıl öncesinde 3 milyon dolarlık elma satışıyla sınırlı kalan Türk üreticileri için Hindistan bir anda büyük bir potansiyel oluşturdu.
5 yılda 22 kat arttı
Türkiye, bu boşluğu iyi gördü ve pazara hızlı bir giriş yaptı. Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu’nun geçen yıl yaptığı açıklamada söylediği, “Hiç ihracat yapmadığımız ve yaklaşık 3 yıldır ihracata başladığımız Hindistan, ciddi anlamda elma ithal ediyor ve bu ithalatlarında Türkiye önemli bir yere geldi. Bölgemiz açısından da önemli bir pazar oluştu.
Elmayı en fazla Hindistan'a ihraç ediyoruz” sözleri bu hızlı yükselişi gözler önüne serdi. TİM’in verilerine göre Hindistan'a 2017'de 3 milyon dolarlık elma satışı yapılırken, bu rakam 2020’de 27 milyon dolara, 2021'de ise yüzde 145’lik artışla 67 milyon dolara çıktı. Geçen sene de aynı rakamda seyretti. Bir dönem elma satışımızın kadim lideri Rusya ise 36 milyon dolarlık ihracatla ikinci sıraya gerilemişti.
İhracatta lider oldu
Türkiye’nin 80 ülkeye 180 milyon dolarlık elma sattığını düşünürsek, bunun neredeyse yüzde 40’ını Hindistan tek başına karşılar hale geldi. Biden ve Modi görüşmesinde elma ihracatı önündeki yüzde 20’lik ek verginin kaldırılması, ABD’li üreticilerin lehine bir süreç başlatacak.
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak’a alınabilecek tedbirleri sorduğumda ise önceliğin lojistik olduğunu dile getiriyor. Uçak, “Hindistan’ın kararı ABD’li elma üreticisine yarayacak. Onların tekrar pazarı kazanması muhtemel görünüyor. Türkiye de bu süreçte ihracatçıyı, lojistik başta olmak üzere bazı konularda desteklemeli.
Zira zor kazanılan bir pazar ve kolaylıkla kaybedilmemeli” diyor. 22 Haziran’da politika ve iş dünyasının gözü Asya’nın parlayan yıldızı Hindistan ile küresel güç ABD arasındaki görüşmelerdeydi. Karşılıklı iş birliğinde ilk adımı, Apple gibi firma yöneticilerden beklerken elmadan gelmesi şaşırtıcı oldu. Özellikle Türk üreticileri ve ihracatçıları için.