Türk denizlerine şimdi de Japon ilgisi
Türkiye’yi tarif ederken, 3 tarafının denizlerle kaplı olduğunu, 4 önemli denizle de bağını anlatırız sürekli. Ancak bu zenginliği ne yazık ki yeteri kadar kullanamadık. Ne deniz turizminde ne de deniz ürünlerinde.
Her ne kadar bu alanda önemli ihracat başarıları elde eden şirketlere sahip olsak da katma değeri yüksek markalar ve ürünleri ortaya çıkarmakta zorlandık. 8 bin kilometreden fazla kıyı şeridine sahip olan Türkiye’de su ürünleri ihracatı 2022 yılında 252 bin tondu. Bunun da parasal değeri 1.6 milyar dolar seviyesinde. 103 ülkeye ürün gönderen Türkiye’de bu alan son birkaç ay içinde yabancı fonların ve devlerin de ilgisini çekmeye başladı.
Geçen yıl ekim ayının sonunda Türk balık üreticisi Lucky Fish firmasının çoğunluk hissesi Körfez’in radarına girdi. Birleşik Arap Emirlikleri merkezli uluslararası yatırım şirketi E20 Investment, levrek ve çipura üreticisi Lucky Fish’in yüzde 70 payını alarak çoğunluk hissedarı oldu.
Körfez Bölgesi’nden Türkiye’ye bu alanda gelen ilk yatırıma odaklanırken, dünyanın deniz ürünlerinde en fazla dikkat çeken ülkelerinden biri olan Japonya’dan da önemli bir haber geldi. Dünyanın en büyük balıkçılık ülkelerinden biri olan Japonya’nın önde gelen şirketlerinden biri Türkiye’de yatırım kararı aldı.
Japon balıkçılar, Japonya'ya yetmiyor
Önce Japonya’nın bu alandaki yerine bir göz atalım. Ardından gerçekleşen satış işlemine. Japon ekonomisinin temeli olan balıkçılık, ülkedeki en önemli iş kollarından biri. Japonya’da 257 bin dolayında kayıtlı balıkçı teknesi var.
Bu teknelerde yılda yaklaşık 6,7 milyon ton balık arzı ediliyor. Ayrıca 1.4 milyon ton balık ve kabuklu deniz hayvanı da özel çiftliklerde üretiliyor. Bu çiftliklerde 100’e yakın türde balık yetiştiriliyor. Bu kadar önemli bir rakamda üretim olmasına rağmen, Japonların balık tutkusu yerel üretimle karşılanamıyor.
Tüketiminin yüzde 40’ı yurtdışından karşılayan Japonya’nın tarım, orman ve deniz ürünleri ihracatı ilk kez 1 trilyon yen yani 8.7 milyar doların üzerinde. Deyim yerindeyse, Japonların hızla artan deniz ürünleri ihtiyacına, yerli şirketler yetişemiyor.
Çin, Vietnam ve ABD’de üretimi var
Hal böyle olunca, Türkiye önemli bir üretim pazarı olarak görünüyor. Bu anlamda ilk adımı da ülkenin en köklü deniz ürünleri şirketlerinden biri olan Kyokuyo attı.
Japon devi, Türkiye’de deniz ürünleri işleyicisi olan Kocaman Su Ürünleri İhracat ve İthalat Ticaret'in çoğunluk hissesini satın almak için masaya oturdu. 1937 yılında bir balıkçılık şirketi olarak kurulan, ardından da e deniz ürünlerine ağırlık veren dünyanın önde gelen gıda işleme şirketlerinden Kyokuyo’nun çeşitli coğrafyalarda önemli bir ağı bulunuyor.
1960 yılında Japonya'da iki gıda işleme tesisi kuran, ardından da 1973 yılında ABD’ye adım atan Japon devi, 1980’li yıllarda önce Çin, ardından da Vietnam’da yeni üretim merkezlerini devreye aldı. 2 binden fazla çalışanı olan Japon devinin hisseleri Tokyo Borsası’nda işlem görüyor.
Bilecik'te dünyanın en büyük tesisine sahip
Japon Kyokuyo’nun almak istediği Balıkesir merkezli Kocaman Su Ürünleri’nin geçmişi de Cumhuriyet ile yaşıt. 3 kuşaktır balıkçı olan Kocaman ailesi tarafından işletilen şirket, 30’dan fazla ülkeye ihracat yapıyor.
Ahtapottan hamsiye, orkinostan sazana, kara ve deniz salyangozu, kurbağa, tatlı su ıstakozu, mavi yengecin de aralarında olduğu 15 ana kalemde işlenmiş su ürünlerinde yer alan şirketin uluslararası ortaklığı da bulunuyor.
Bilecik OSB’de bulunan Menetrel Gıda'da kara salyangozunda dünyanın en büyük ve saygın şirketi olan Groupe Floridienne - Française de Gastronomie ile ortak olarak tereyağlı salyangoz dolması üretimi yapılıyor. Tesis yıllık 100 milyon adet üretim kapasitesiyle dünya pazarlarının bu üründeki en büyük tedarikçilerinden biri.