Tüketime dayalı büyüme yüzde 4
Küresel piyasalardaki durgunluğa, içeride talebin yavaşlamasına, ihracatın gerilemesine rağmen 2015 yılında yüzde 4.0 büyüdük. Yüzde 4 büyüme iyi büyümedir.
2015 yılının son 3 ayında sanayide beklenmedik bir hızlanma gerçekleşti. Bunun sonucu yılın büyüme oranı yükseldi.
Daha önceki 3’er aylık dönemlerde, yüzde 0.4, yüzde 4.0, yüzde 1.5 büyüyebilen sanayi kesiminde, yılın son 3 ayında yüzde 7.2 büyüme gerçekleşti. İmalat sanayi, son 3 ayda yüzde 7.8 büyüdü.
2015 yılı büyümesinde tarımsal üretim artışı da etkili oldu. 2014 yılında tarım üretiminde yüzde 2.1 gerileme varken, 2015 yılında tarım üretimi yüzde 7.6 oranında arttı.
Ekonomide yıllık büyüme yüzde 4.0 iken, sanayinin yıllık büyümesi yüzde 3.3 oldu. Toptan ve perakende ticarette büyüme oranı yüzde 2.1, ulaştırma ve haberleşmede yüzde 2.9 oldu. Genel büyüme oranının altında kaldı. Buna karşılık finans ve sigorta faaliyetlerinde büyüme yüzde 10.’a ulaştı.
Tüketimin büyümeye etkisi devam ediyor. Yüzde 4.0 büyümeye tüketimin yüzde 3.7 oranında, yatırımların yüzde 0.9 oranında katkısı var. Bu iki katkı toplamı yüzde 4.6 ediyor. Bundan stok oluşumunun yüzde 0.3 oranındaki, dış ekonomik ilişkilerin yüzde 0.3 oranındaki eksi etkileri düşüldüğünde. Yüzde 4.0 büyüme rakamı ortaya çıkıyor.
Tüketimin büyümeye katkısı artarken, sanayininki geriliyor. Sanayinin büyümesi 2013 yılında yüzde 4.1 idi. 2014 yılında yüzde 3.5 oldu. 2015 yılında yüzde 3.3’e geriledi.
2015 yılında, milli gelir yüzde 4.0 büyürken, nüfus artışı nedeniyle kişi başına ortalama gelir sadece yüzde 2.9 oranında büyüdü.
Ne var ki TL ile belirlenen milli gelir rakamları yıl ortası dolar fiyatı ile dolara dönüştürüldüğünde ters bir tablo ortaya çıkıyor. Biz milli gelirimizin 800 milyar dolar olmasına seviniyorduk. 2015 yılında TL ile milli gelirimiz büyürken, dolar fiyatının yükselmesinin etkisinde yüzde 9 küçüldü. 715 milyar dolar oldu. Aynı şekilde kişi başına milli gelir rakamı TL olarak artarken, dolar olarak 10.395 dolardan 9.261 dolara geriledi. Toplam gelir artışı yüzde 4.0 iken, 2015 yılında hane halkının tüketimi yüzde 4.5 oranında, kamunun tüketim harcamaları yüzde 6.7 oranında arttı. 2015 yılında hane halkımızın yurt içi tüketimindeki artış yüzde 3.6 oranında oldu.
Hane halkının yurtiçi tüketiminin, yüzde 25’ini gıda harcamaları, yüzde 19’unu ulaştırma haberleşme harcamaları oluşturuyor.
2015 yılında nüfus arttığı halde hane halkının gıda harcamaları artmadı. Ama ulaştırma ve haberleşme harcamaları yüzde 12 oranında arttı. Halkımız 2015 yılında daha çok cep telefonu satın aldı, daha çok konuştu
Beklenen, gelir artışından yatırımlara daha çok imkanın yönelmesidir. 2015 yılında özel sektörün ve kamunun tüketim harcamaları gelir artışının üzerine çıkarken, yatırım harcamaları gelir artışının altında kaldı.
Yatırım harcamalarında sabit fiyatlarla yüzde 3.6 artış gerçekleşti. Kamunun yatırım harcamalarının ağırlığını ise inşaat harcamaları oluşturdu.
Özel tüketim harcamaları yüzde 4.5 artarken, özel yatırım harcamalarındaki artış yüzde 2.7 oldu.
Hane halkının yurtiçi tüketim harcamalarında dikkati çeken gelişmeler 2015 yılında gıda harcamaları yanında giyim ve sağlık harcamalarında da artış olmaması. Buna karşı ulaştırma ve haberleşme harcamaları yanında, konut masrafları, elektrik, su, mobilya ve ev aletleri ve sağlık harcamalarına halkımızın daha fazla pay ayırması oldu.