Tüketicinin morali düzelmiyor
Tüketici güven endeksinin ocak sonuçları da açıklandı ve gördük ki bir önceki aya göre yalnızca yüzde 0.57'lik bir artış var. Yani tüketicinin ekonomiye duyduğu güveni gösteren ve aralık ayında 78.79 düzeyinde bulunan endeks, ocak ayında 79.24'e çıkmış.
Önemli, kayda değer bir artıştan söz etmek mümkün değil. Geçen ay bu konuyu değerlendirirken vurguladığımız gibi, belirgin bir iyileşme eğrisinin oluşmakta olduğundan söz etmek hiç mümkün değil. Tüketici güven endeksinde, geçen yıl aralık ayında kasıma göre yüzde 0.53'lük artış olduğunda da yine aynı görüşü dile getirmiştik. Kaldı aralıktaki tablo bir aylık artışa işaret ediyordu. Şimdi hiç olmazsa iki ay üst üste az da olsa bir artış görüyoruz.
Tüketici güven endeksi geçen yıla 71.56 düzeyinden başlamış, haziran ayında 85.27 ile zirve yapan endeks daha sonra düşüşe geçmişti. Bu düşüş kasım ayına kadar sürdü. Kasımda 78.38'e inen tüketici güven endeksi, girişte de belirttiğimiz gibi aralıkta 78.79'a, ocakta 79.24'e yükseldi.
Çok önemsenecek, müthiş bir gelişme gibi görülecek bir iyileşme yok. Ama en azından hazirandan kasıma kadar gerileme yönünde olan eğilimin, hızlı bir artış biçimine dönüşmese de, durduğu gözleniyor. Hiç yoktan iyidir.
Ama unutmayalım, tüketici güven endeksinde 100'ün altındaki değerler, zaten tüketicinin ekonomiye güvenmediğini ve karamsar baktığını gösteren değerlerdir. Dolayısıyla, haziranda ulaşılan 85.25'lik düzey bile ekonomiye bakışın iyimsere dönmediğini göstermekteydi.
Tüketici en son ne zaman mı iyimser olmuş, hemen söyleyelim; Mayıs 2006'da. Söz konusu ayda tüketici güven endeksi 100.1 düzeyinde oluşmuş, sonrasındaki kırk dört ay, yani yaklaşık dört yıl boyunca bir daha 100 sınırı aşılamamış. Bu gidişle zaten dört yılı da tamamlarız.
Ekonomiye duyulan güveni artırmadan, tüketiciyi elini cebine atar hale getirmeden hiçbir ekonomik sorunun üstesinden gelmek mümkün değil. Ekonominin lokomotifi, harcama… Ancak harcama olacak ki üretim artabilsin, bir zincirleme reaksiyon oluşabilsin. Bu güveni artırması gerekenler nelerle meşgul peki…
Aydan aya olan farkın nedeni
Merkez Bankası ile Türkiye İstatistik Kurumu'nun işbirliğiyle yürütülen tüketici eğilim anketi ve bu anketten oluşturulan tüketici güven endeksi beş konudaki görüşe dayanıyor. Ancak, iletilen görüşlerin aydan aya çok farklı yönde oluştuğu dikkat çekiyor.
Örneğin, gelecek döneme ilişkin genel ekonomik durumu yansıtan endeks aralık ayında kasıma göre yüzde 0.63 geriliyor, ocakta ise bu kez aralık ayına göre yüzde 1.63'lük bir iyileşme oluşuyor.
Aynı şekilde gelecek döneme ilişkin iş bulma olanakları aralıkta yüzde 0.19 düşüş gösteriyor, ocakta ise tam yüzde 3.78 artış oluyor.
Mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı almak için uygun olup olmadığını gösteren endeks ise aralıkta yüzde 1.47 arttıktan sonra, ocakta yüzde 2.27 geriliyor.
Doğrusu nasıl oluyor da, tüketicinin aynı konudaki görüşü aydan aya böylesine zıt hale geliyor, pek anlaşılamıyor.