Tüketici güveninde dramatik düşüş!
Görünen köy yine kılavuz istemedi. Tüketici güveni ağustos ayında tahmin edildiği gibi hızlı bir düşüş gösterdi. Bu köşede 17 Ağustos'ta, "Ekonomiye güven asıl ağustosta düşecek" diye yazmıştık. Böyle bir tahminde bulunmak için kahin olmak gerekmiyordu. Tüm dünya ekonomileri temmuzda yeni bir çalkantılı döneme girmişti; Merkez Bankası temmuzda bir dizi önlemi uygulamaya koymuştu ve adeta "ne oluyoruz" dedirtmişti. Her şeyin normal ve iyi seyrettiği düşünülürken önlem üstüne önlem alınması tedirginlik uyandırmıştı. Temmuzun son haftasından itibaren ekonomide hızlı bir dalgalanma başlamış; kurlar fırlamış, hisse senedi fiyatları gerilemiş, altın fiyatları tırmanışa geçmişti.
İşte bu noktadan hareketle, tüketici güveninde temmuzda ortaya çıkan daralmanın aslında sınırlı olduğuna vurgu yapmış ve "Tüketici güven endeksinde asıl gerilemeyi bu ay (ağustos ayında) göreceğiz" demiştik. Nitekim gördük de, tüketici güven endeksi ağustos ayında dramatik bir düşüş gösterdi.
Tüketici güven endeksi, ağustosta temmuza göre yüzde 3.26 geriledi. Yüzde 3.26'lık düşüş, son iki yılın en yüksek düşüşü. Endeks, 2009 yılının temmuz ayında yüzde 3.40 gerilemişti. Aradan geçen iki yıldaki en yüksek düşüş de geçen ağustos ayında ortaya çıkmış oldu.
Tüketici güven endeksi 93 aydır hesaplanıyor, yani değişimi 92 ay için hesaplamak mümkün. İşte bu 92 ayın en büyük 12'nci düşüşü, geçen ağustosta gerçekleşti.
Yani, ağustosta yaşanan durum hiç de hayra alamet değil. Umalım bu hızlı gerileme, bir ayla sınırlı kalsın ve bir eğilimin başlangıcı olmasın.
Ekonomiye beş yıldır güven yok
Tüketici güven endeksi 0 ile 200 arasında bir değer alabiliyor. Endeksin 100'ün altında olması, tüketicinin karamsarlığına, 100'ün üstünde olması ise tüketicinin ekonomiye güvenle baktığına işaret ediyor.
Tüketici güven endeksi en son 2006 yılının mayıs ayında 100'ün üstündeydi. Söz konusu ay, 100.1 düzeyinde oluşan endeks, bir daha 100'ü göremedi. Yani tüketici, beş yılı aşkın süredir ekonomiye güven duymuyor, duyamıyor.
Ağustostaki düşüşün detayı
Tüketici güveninde ağustosta ortaya çıkan yüzde 3.26'lık düşüşte en büyük etkiyi gelecek üç aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisindeki bozulma yaptı. Gelecek üç aylık dönemin genel ekonomik durumuna ilişkin beklentiye ilişkin endeks yüzde 5.5 oranında geriledi.
Gelecek altı aylık dönemdeki iş bulma olanaklarına ilişkin endeks yüzde 4.42, mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygun olup olmadığını belirleyen endeks yüzde 2.79 geriledi.
Gelecek altı aylık dönemdeki satın alma gücüne ilişkin endeks yüzde 2.48'lik düşüş gösterdi. Mevcut dönemdeki satın alma gücünün, altı ay önceye kıyasla nasıl olduğu sorusuna verilen yanıtlarla oluşturulan endekste de yüzde 0.83'lük düşüş gözlendi.
Böylece, bu beş endeksin ortalamasıyla oluşan tüketici güven endeksinde ağustos ayında yüzde 3.26'lık bir gerileme oluştu. Dedik ya, umalım bu hızlı gerileme bir eğilimin başlangıcı olmaz ve eylülde hızlı bir çıkış yaşanmasa da en azından yataya yakın bir seyir ortaya çıkar.
