Tüketici enflasyonu son bir yılda 20 puan aşağı indi: 2024’ün enflasyonu yüzde 44,38
Aralık ayı enflasyonu, bazı harcama gruplarındaki gerileme ve en belirleyici olan gıda başta olmak üzere diğerlerindeki artışların görece düşük kalmasının etkisiyle beklentilerin altında geldi. Aylık bazda yüzde 1,03’te kalan enflasyon yıllık bazda ise 2024’ü yüzde 44,38 düzeyinde kapadı. Yıllık oran Merkez Bankası’nın son revize tahmini yakınsadı ve faiz indirim sürecinin devamı için yeşil ışık yaktı.
Ülke genelinde 20 milyon dolayındaki emekliler ile memurlara ocak ayında yapılacak maaş ve aylık zamları da belli oldu. Hükümet ek iyileştirmeye gitmezse başvurmazsa, hesaplama yöntemi dolayısıyla memurlar ve memur emeklileri ilk yarıda; işçi, esnaf ve çiftçi emeklilerinden yaklaşık 4,2 puan daha düşük zam alıyor.
Son 19 ayın en düşüğü
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, tüketici fiyat endeksinde (TÜFE) aralıkta gerçekleşen aylık artış, Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketi’nden çıkan yüzde 1,72’lik beklentinin altında geldi. TÜFE’deki yüzde 1,03’lük artışın, enflasyonda son 19 ayın en düşük aylık oranı olduğu belirlendi. Aralıktaki aylık artış geçen yılın aynı ayındaki yüzde 2,93’lük oranın altında kaldığı için yıllık enflasyon kasım sonundaki düzeyine göre 2,71 puan düşerek yüzde 44,38’e indi. Yıllık enflasyon 2023 sonuna göre 20,39 puan ve 2024’te yüzde 75,45’le en yüksek düzeyi gördüğü mayıs ayına göre 31,07 puan düşmüş oldu.
12 aylık ortalamalara göre yüzde 58,5
Endeksin aralık ayları değerlerine göre hesaplanan yıllık enflasyondaki ciddi düşüşe karşılık, aralık itibarıyla on iki aylık ortalamalara göre yıllık artış ise yüzde 58,51’le yüksek düzeyini korudu. TÜFE’nin son on iki ay ortalamasında önceki bir yılın ortalamasına göre değişimini veren bu oran 2023 sonundaki düzeyinin üstünde gerçekleşti. Aralık 2023 itibarıyla on iki aylık ortalamalara göre enflasyon yüzde 53,86 olmuştu.
Üç alanda eksi enflasyon
TÜFE kapsamındaki ana harcama grupları içinde aylık bazda en yüksek artış yüzde 2,78’le ev eşyasında yaşandı. Bunu yüzde 1,82 ile haberleşme, yüzde 1,71’le konut, yüzde 1,54’le çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 1,46 ile eğlence ve kültür, yüzde 1,35’le lokanta ve oteller izledi. TÜFE’de yüzde 24,98’le en büyük ağırlığa sahip bu harcama grubu olan gıda ve alkolsüz içeceklerde aralık ayı enflasyonuna 1,29 oldu ve genel enflasyona 0,32 yüzde puan ile en büyük katkıyı yaptı. Endeksteki ağırlıklarıyla orantılı olarak aylık enflasyona gıdadan sonra en fazla katkı yapan harcama grupları 0,28 yüzde puanla konut ve 0,21 puanla ev eşyası oldu.
Aylık artış oranı sağlıkta yüzde 0,88, eğitimde yüzde 0,07 olurken, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0,02, ulaştırmada yüzde 0,42, giyim ve ayakkabıda yüzde 0,67 olmak üzere üç alanda fiyatlar geriledi.
Yıllık oranın yarısı gıda ve konuttan 2024 yılında en yüksek fiyat artışının yaşandığı harcama grubu yüzde 91,64’le eğitim oldu. Ancak endeksteki ağırlığı yüzde 1,8 olan eğitimin yıllık enflasyona katkısı ise 1,65 yüzde puan düzeyinde kaldı. Yıllık artış oranında eğitimi yüzde 69,03’le ile konut, yüzde 57,13’le lokanta ve oteller, yüzde 47,63’le sağlık, yüzde 43,58’le gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 43,30’la çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 39,28’le alkollü içecekler ve tütün, yüzde 38,72 ile ev eşyası, yüzde 37,57 ile eğlence ve kültür, yüzde 34,08’le haberleşme, yüzde 32,32 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 25,88’le ulaştırma izledi.
Yıllık enflasyonun yüzde 10,89’luk kısmı tek başına gıdadan, yüzde 9,8’lik kısmı da konuttan kaynaklandı. Buna göre TÜFE’de yıllık artışın yarıya yakını bu iki harcama grubundan kaynaklandı. Yıllık enflasyona lokanta ve otellerin katkısı 4,67, ulaştırmanın katkısı 4,49 puan, ev eşyasının 3,14 puan olurken, diğer harcama gruplarının tekil etkisi düşük düzeylerde oluştu.
Çekirdek enflasyon yüzde 45,34
Enflasyonda temel eğilimi gösteren “enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içecekler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de (çekirdek enflasyon) 2024 yılındaki artış yüzde 45,34 olarak gerçekleşti. Bu bazda 12 aylık ortalamalara göre artış ise yüzde 59,83’le yüksek düzeyini korudu. Yıllık enflasyon; mevsimlik ürünler hariç TÜFE’de yüzde 44,04, işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE yüzde 43,94, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün hariç TÜFE’de yüzde 43,79, alkollü içecekler ve tütün hariç TÜFE’de yüzde 44,58, yönetilen-yönlendirilen fiyatlar hariç TÜFE’de yüzde 44,06 olarak gerçekleşti.