TÜİK’e göre yıllık enflasyon yüzde 38,1’e indi

Türkiye İstatistik Kuru­mu (TÜİK) verilerinde tüketici fiyatları (TÜ­FE) bazında mart ayı enflas­yonu yüzde 2,46 oldu. Geçen yıl ocak-mart döneminde yüz­de 15,06 olan kümülatif enflas­yon, bu yıl aynı dönemde yüz­de 10,06 düzeyinde kaldı. Mart sonu itibarıyla yıllık enflasyon yüzde 38,10’la son 39 ayın en düşük düzeyine indi.

Bu ayki kira zam tavan ola­rak baz alınacak on iki aylık or­talamalara göre yıllık enflas­yon ise yüzde 51,26 olurken, bunun 13,16 puan manşet enf­lasyonun hala çok üzerinde seyrettiği dikkati çekti. Özel­likle geçen yıl mayıstan bu ya­na yıllık enflasyon hızla düşer­ken, on iki aylık ortalamalara göre enflasyonda düşüş ise çok daha yavaş seyretti. Söz konu­su enflasyonda bir yıl önceye göre düşüş 6,24 puanda kaldı.

Yıllık enflasyon bir yılda 30,4 puan düştü

TÜİK tarafından belirle­nen mart aylık TÜFE artışının geçen yılın aynı ayında yüzde 3,16 olan aylık oranın 0,70 pu­an daha düşük olmasının baz etkisiyle gerilmemeye devam eden yıllık enflasyonda kesin­tisiz düşüş süreci on aya ulaş­tı. Geçen yıl mart ayında yüzde 68,50 olan yıllık enflasyon, ma­yısta yüzde 75,45’e kadar çık­tıktan sonra düşüşe geçmişti.

Yıllık enflasyonda bir yıl önce­ye göre düşüş 30,40 puan olur­ken, kesintisiz düşüş sürecin­den önce Mayıs 2024’te ulaş­tığı tepe noktaya göre düşüş 37,35 puana ulaştı. Mart 2025 itibarıyla yüzde 38,1 olan yıl­lık enflasyon, Aralık 2021’deki yüzde 36,08’den sonraki en dü­şük düzeye indi.

En büyük etki gıdadan

TÜFE kapsamındaki ana harcama grupları içinde aylık bazda en yüksek artış yüzde 9,96 ile alkollü içecekler ve tütünde yaşandı. Ancak endekste yüzde 3,52’lik bir ağırlığa sahip olan bu harcama grubundaki artış, aylık enflasyona 0,33 puanlık bir etki yaptı. Endekste yüzde 24,97 ile en yüksek ağırlığa sahip olan gıda ve alkolsüz içeceklerde yaşanan yüzde 4,94’lük aylık artış ise genel aylık orana 1,23 yüzde puan olarak yansıdı.

Buna göre martta enflasyon büyük oranda gıda harcama grubundan kaynaklandı. Gıda ile birlikte en yüksek ağırlığa sahip 3 ana harcama grubu arasında yer alan ulaştırmada yüzde 0,25 ve konutta yüzde 2,10’luk aylık artışlar gerçekleşti. Aylık genel enflasyona ulaştırma 0,04 ve konut 0,33 puan katkı yaptı. Yıllık bazda ise en yüksek artış yaşanan harcama grubu yüzde 80,42 ile eğitim oldu.

Ancak endeksteki ağırlığı yüzde 2,31’le düşük olan bu harcama grubunun yıllık enflasyona katkısı 1,63 puanda kaldı. En yüksek ağırlığa sahip 3 ana harcama grubunun yıllık değişimleri; gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 37,12, ulaştırmada yüzde 21,59 ve konutta yüzde 68,63 artış olarak gerçekleşti. Bu ana grupların yıllık değişime olan etkileri ise gıda ve alkolsüz içeceklerde 9,51, ulaştırmada 3,65 ve konutta 9,47 puan oldu.

Yıllık ÜFE artışı yüzde 23,50’ye kadar indi

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise mart ayında yüzde 1,88, ocak-mart döneminde yüzde 7,23, yıllık bazda yüzde 23,50 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 35,23 artış gösterdi. Son bir yılda 27,97 puan düşüş kaydeden ÜFE bazında yıllık enflasyon, son 52 ayın en düşük düzeyine indi.

Son bir yılda sanayinin dört sektöründen; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 30,89, imalatta yüzde 23,14, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 21,15 ve su temininde yüzde 58,02 artış gerçekleşti. Ana sanayi grupları bazında da yıllık enflasyon; ara mallarında yüzde 19,78, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 32,91, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 30,89, enerjide yüzde 16,98 ve sermaye mallarında yüzde 23,14 oldu.

Nisan kira artış tavanı yüzde 51,26

Konut ve işyeri kira sözleşmelerinde nisan ayında geçerli olacak artış üst sınırı da belli oldu. TÜFE’de mart sonu itibarıyla on iki aylık ortalamalara göre enflasyonun yüzde 51,26 olması nedeniyle, kira artışları bu oranın üzerine çıkamayacak.

Konutlarda kira zam tavanını yüzde 25 olarak belirleyen yasal düzenlemenin geçen yıl temmuzda sona eren süresi uzatılmamış, uygulamada enflasyonun baz alındığı eski sisteme geri dönülmüştü.

Eski sisteme dönüş sonrası kira artışı üst sınırı, bir önceki ay sonu itibarıyla on iki aylık TÜFE enflasyonu kadar olmak üzere geçen yıl temmuzda yüzde 65,07, ağustosta yüzde 65,93, eylülde yüzde 64,91, ekimde yüzde 63,47, kasımda yüzde 62,02, aralık ayında yüzde 60,45 ve bu yıl ocak ayında yüzde 58,51, şubatta yüzde 56,35 ve mart ayında yüzde 53,83 olarak uygulanmıştı.

Emekli ve memura zam farkı

Yılın ilk üç ayındaki gerçekleşme ile birlikte emekliler ile memurlara temmuz başında verilecek enflasyon farkı ve aylık/ maaş artışları kısmen şekillendi. Her yıl ocak ve temmuz aylarında izleyen altı aylık dönemde geçerli olmak üzere bir önceki altı ayda gerçekleşen TÜFE artışı kadar zam alan SSK ve BAĞ-KUR emeklileri, ocak-mart dönemindeki yüzde 10,06’lık enflasyon dolayısıyla bu oranda bir artışı şimdiden hak etti.

Bu kesim temmuz başında, nisan-haziran döneminde gerçekleşecek oranla birlikte ilk yarıdaki toplam enflasyon kadar zam alacak. Buna göre nisan-haziran döneminde enflasyon sıfır da olsa bu kesime temmuzda verilecek zammın oranı yüzde 10,06 olacak, ikinci çeyrekte eksi enflasyon olmadığı süreci ikinci yarı zammı bunun altında kalmayacak.

Memur ve memur emeklilerine her yıl ocak ve temmuz başında geçerli olmak üzere verilen altı aylık artışlarda ise ilgili dönemler için toplu sözleşme ile aldıkları zammın üzerine, bir önceki altı ayda gerçekleşen enflasyonla o döneme ait zam arasındaki fark eklenerek toplam artış hesaplanıyor.

Memur ve emeklileri 2025’in ilk yarısı için yüzde 6, ikinci yarısı için yüzde 5 toplu sözleşme zammı almıştı. Bu kesim için, ilk üç ayda yüzde 10,06 olarak gerçekleşen enflasyon dolayısıyla şimdiden yüzde 3,83’lük enflasyon farkı doğdu. Bu fark, temmuzda verilecek ikinci yarı zammının üzerine eklendiğinde bu kesimin ikinci yarıdaki maaş ve aylık artışları şimdiden yüzde 9,02’ye denk geliyor. Nisan-haziran döneminde enflasyon sıfır olsa bile bu kesimin ikinci yarı zammı bu oranda olacak, izleyen üç ayda yaşanacak fiyat artışları bu oranı daha da büyütecek.