TÜFE’de çok sürpriz bir oran görür müyüz?

Nisan ayı TÜFE artışının en geniş aralıkta söylersek yüzde 2-3 arasında gelmesi beklenebilir. TÜFE'nin yüzde 1 dolayında, hatta bu düzeyin bile altında gelebileceğini ileri sürenler de var. Bu görüşü savunanlar, TÜİK'teki yönetim değişikliğinden sonra oranlara müdahale edileceğini iddia eden kesim.

Türkiye İstatistik Kurumu bugün saat 10.00’da nisan ayının TÜFE ve Yİ-ÜFE gerçekleşmesini açıklayacak. Belki siz şu satırları zaten açıklama yapıldıktan sonra okuyorsunuz ve gerçekleşmenin ne olduğunu çoktan öğrendiniz.

Dün oturduk son dönemde olan bitene baktık, piyasa gözlemlerimizden bir sonuç çıkarmaya çalıştık. Kaldı ki elde daha somut veriler de vardı; İstanbul Ticaret Odası’nın açıkladığı nisan ayı geçinme endeksi gibi... Bu endeks nisanda yüzde 2.81 düzeyinde artış olduğunu gösteriyordu.

TÜİK’e göre geçen yılın nisan ayındaki tüketici fiyatlarında yüzde 1.87 artış kaydedilmişti. Bu, 2003 bazlı TÜFE serisinde nisan aylarının en yüksek oranıydı.

Geçen yıl nisandan sonra neler yaşandığını biliyoruz. Genel olarak önceki yıllar ortalamasının çok üstünde gerçekleşmeler oldu. Hele hele eylül ayında yüzde 6.30 gibi rekor bir artış yaşandı.

★★★

Şimdi geldik nisan ayına... Nisandaki TÜFE artışı acaba ne kadar olmuştur?

İstanbul Ticaret Odası'nın ücretliler geçinme endeksi ile TÜİK’in tüketici fiyat endeksi birbiriyle bire bir örtüşen endeksler tabii ki değil. Madde kapsamları farklı, ağırlıklar farklı; ayrıca İTO'nun hesaplaması yalnızca İstanbul için.

Ama bu iki endeks, aynı oranı vermese de paralel bir eğilime işaret ediyor.

Bu gerçekten yola çıkarak TÜİK’in bugün açıklayacağı nisan ayı TÜFE artışının geniş bir marjda ifade edersek yüzde 2 ile yüzde 3 arasında, marjı biraz daraltırsak yüzde 2.5 ile yüzde 3 arasında ve yüzde 3'e yakın gelmesinin beklenebileceğini söyleyebiliriz.

Yüzde 3’ün üstünde bir oran gelme olasılığına da sıfır diyemeyiz.

Sürprizden kastedilen ne?

Peki başlığımızda da vurguladığımız olası sürpriz oran nedir?

TÜFE artışının nisan ayında yüzde 3’ü zorlaması, hatta aşması mıdır sürpriz, yoksa yüzde 2’nin çok çok altında bir oran gelmesi midir?

İTO'nun oranı bakınca, piyasayı biraz tarafsız gözle izleyince, özellikle de taze meyve sebze fiyatlarındaki artışa dikkat kesilince nisan ayında yüzde 3'ü zorlayan bir oran gelmesini sürpriz saymamak gerekir.

Öyleyse sürpriz, yüksek değil, tam tersine çok düşük bir oran açıklanması olacaktır.

İyi de piyasa göstergeleri görece yüksek bir orana işaret ederken, geçen yıl nisan ayında kırılan rekorun da üstüne çıkılacağı yönünde bir beklenti varken nasıl olur da çok düşük bir oran açıklanabilir ki? Hem çok düşük orandan kastedilen düzey nedir, yüzde 1 dolayında bir oran mıdır?

Oranlara müdahale söz konusu olamaz

Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı’nda geçen ay bir görev değişikliği yaşandı.

TÜİK Başkan Vekili Mehmet Aktaş Merkez Bankası Banka Meclisi üyeliğine getirildi. Aktaş’tan boşalan TÜİK Başkanlığı görevine de Başkan Yardımcısı Yinal Yağan vekaleten atandı. 

Yinal Yağan, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olduğu dönemde Maden İşleri Genel Müdür Yardımcılığı görevinde bulunmuştu.

Kamuoyunda Yinal Yağan’ın Berat Albayrak’a yakın bir bürokrat olduğu kanısı hakim. Bu doğru da olabilir. Bir bakanla bir bürokratın yakın çalışmasında yadırganacak bir durum tabii ki yok. Hem bir bürokratla bir bakan arasındaki yakınlık, o bürokratın işini iyi yapmasına da engel değil.

★★★

Bu yakınlık farklı yorumlara yol açıyor. Bir süredir istatistiklere bir şekilde müdahale edileceği, bu çerçevede fiyat artışlarına ilişkin gerçek oranların açıklanmayacağı ve oranların düşük gösterileceği ileri sürülüyor. Bu iddialar Yağan Başkan Yardımcılığına getirilince başladı, Başkanlığa atanınca daha da arttı.

Türkiye böyle bir yola girerse, ki girmez, bir dönem ekonomik verileriyle oynayan Yunanistan’ın durumuna düşer.

Güneş balçıkla sıvanmaz ve Türkiye'nin siyasi ve bürokratik hafızası da böyle bir yanlışa düşmeyecek kadar güçlüdür.

Dolayısıyla biz bugün yapılacak açıklamada, son dönemdeki gelişmelere ters düşecek ölçüde çok düşük bir fiyat artışı görmeyeceğimiz kanısındayız.