TÜFE'de aylık artış yüzde 1, yıllık tek haneye yaklaştı
TÜFE'nin yıla beklendiği gibi başladığını söylemek gerek. Ocak ayındaki oran da, bu orana bağlı olarak ocak sonu itibarıyla gerçekleşen yıllık oran da şaşırtmadı. Gelin enflasyonda yaşanan gelişmeleri madde madde sıralayalım:
1- Ocak ayındaki artış yüzde 1.02 oldu. Geçen yıl ocakta yüzde 2.46 ile ocak aylarının rekorunu kıran artış devreden çıkıp yerine yüzde 1.02 girince, aralık sonunda yüzde 11.92'ye tırmanan yıllık artış da yüzde 10.35'e geriledi.
2- Her ne kadar yıllık TÜFE artışı 1.57 puanlık gerileme göstermiş ve tek hane sınırına yaklaşmışsa da, çekirdek enflasyon hala yüzde 12'nin üstünde seyrediyor.
3- Her yıl olduğu gibi bu yıl da şubat ayında TÜFE ağırlıklarında yeni oranlar açıklandı. Bu yıl için en dikkat çekici değişiklik, gıda ve alkolsüz içecekler grubunun ağırlığında yaşanan artış. Gıda ve alkolsüz içeceklerin 2017 yılında yüzde 21.77'ye kadar inen ağırlığı, 1.26 puanlık artışla yüzde 23.03'e çıktı. Bu yıl için ulaştırma grubunun ağırlığında da 1.16 puanlık artış oldu. Geçen yıl yüzde 16.31 olarak uygulanan ulaştırmanın TÜFE'deki ağırlığı bu yıl yüzde 17.47'ye yükseldi. (TÜFE'deki yeni ağırlıklar konusuna daha sonra detaylı olarak değineceğimizi belirtelim.)
4- Ağırlıkların değişmiş olması ocak ayındaki TÜFE artışını neredeyse hiç etkilemedi. Ocak ayındaki yüzde 1.02'lik artış, geçen yılki ağırlıklara göre hesaplansaydı yüzde 1.00 olacaktı.
5- Yıl içinde olağandışı gelişmeler yaşanmadığı takdirde yıllık TÜFE'nin çok büyük dalgalanma göstermeyeceği anlaşılıyor. Hep yaptığımız gibi geçmiş yılları baz alarak gerçekleştirdiği tahmin, yıllık TÜFE'nin üç ay daha gerileyerek nisanda yüzde 9.50'ye kadar ineceğine, nisandan ekim ayına kadar olan dönemde çok dar bir bantta hareket edeceğine, yılın son iki ayında ise belirgin bir düşüş göstererek yılı yüzde 8.60 dolayında kapatacağına işaret ediyor. Merkez Bankası'nın yıl sonu TÜFE tahminini yüzde 7.90'a çıkardığını da hatırlatalım.
6- TÜFE'de yıl sonu oranı her ne kadar yüzde 9'a yakın bekleniyorsa da gıda ve alkolsüz içecekler grubunun ağırlığının yükselmiş olması tahminlerde hiç hesapta olmayan sapmalara yol açabilir. Gıda maddelerinin fiyatında zaman zaman yaşanan artışlar, TÜFE'yi bu yıl en azından geçen yıla göre daha fazla etkileyecektir.
Yİ-ÜFE artışı hız kesti
7- Yurtiçi üretici fiyatları endeksinde ocak ayında yüzde 0.99 artış oldu. Geçen yılın aynı ayındaki yüzde 3.98'lik artışa göre çok belirgin bir yavaşlama var. Yİ-ÜFE'de aralık ayında yüzde 15.47 olan yıllık artış da ocak sonunda yüzde 12.14'e indi. Üretici fiyatlarda ocakta kaydedilen artışın geçen yılın çok altında kalması enerji fiyatlarındaki yüzde 3.94'lük gerileme sayesinde gerçekleşti. Tüketici fiyatlarını da çok yakından etkileyen ara mal grubundaki fiyat artışı ocakta yüzde 1.86, ocak itibarıyla son bir yılda yüzde 17.81 düzeyinde oluştu.
Kur-TÜFE paralelliği bozulmadı
8- Bu köşede 2 Ocak'ta yer alan yazımızda yıllık TÜFE'nin ocak ayı sonunda tek haneye inebileceğini belirtmiştik. Bu ihtimali ocak aylarında gerçekleşen dolar kuru değişimi ile TÜFE değişimi arasındaki paralelliğe dayandırmıştık. Bu paralellik bu yılın ocak ayında da adeta çok düzenli bir şekilde oluştu. Söz konusu ilişkiyi grafikte kolaylıkla gözlemek mümkün.
9- Döviz kurunun fiyat hareketleri üstündeki belirleyici etkisi böylece bir kez daha çok somut biçimde kanıtlanmış oldu. Kuşkusuz fiyat değişiminin tek belirleyici döviz kuru değil ama enerji ve ara mal ithalatı büyüklüğü yüzünden kurun tüketici fiyatları üstünde çok belirgin etki yaptığı da ortada.
10- Türkiye enflasyonu kontrol altında tutmak istiyorsa, ki elbette istiyordur, öncelikle yapılması gereken de ortaya çıkıyor. Döviz kurunu çeşitli söylemlerle zıplatmaktan kaçınmak; en azından kurda keskin zikzaklar oluşmasının önüne geçmek gerekiyor.
