Trump ve vergi planı
PROF. DR. ERSAN ÖZ
Trump 20 Ocak’ta başlıyor. Seçilmesinde vergiye ilişkin vaatleri çok rol oynadı denilen Trump’ın vergiye ilişkin planları şu şekilde:
• Özellikle çalışan ve orta sınıf Amerikalılar olmak üzere herkesi kapsayan büyük çapta vergi indirimleri,
• Üst düzey servet sahiplerine, işlerini ve rekabet edebilme güçlerini kaybettirmeden vergilerini ödetebilmek,
• Vergi kanunlarındaki boşlukların tespit edilerek yasa çalışmaları yapılması, kazanç ve irat getirici mevcut faaliyetlerin ABD içinde tutulması ve yenilerinin çekilebilmesi amacıyla vergi oranlarının daha rekabetçi hale getirilmesi, yeni iş sahaları açılarak ekonominin canlandırılması,
• Özellikle iş dünyasının bir parçası olmayan, çalışmayan aileler ve bireylerine yönelik, çocuklarına yaptıkları tüm masrafların vergi matrahlarından düşülmesine izin veren düzenlemeler yapılarak çocukların aile bütçesine yükünün azaltılması, gibi düzenlemeler düşünülmektedir. Daha spesifik düşünelim. Gelir vergisi ile ilgili neler düşünülüyor bir bakalım..
Trump, hem bireyleri hem şirketleri etkileyen vergi mevzuatlarını rehabilitasyona tabi tutmayı planlıyor. Mesela bireysel gelir vergisi dilimlerini Evli- ortak beyan edenler için,
■ 75 bin dolardan az: %12
■ 75 bin -225 bin dolar: %25
■ 225 bin dolar üzeri: %33, şeklinde düşünüyor. Kişi, gelirini, başına beyan ediyorsa bu oranların yarısı dikkate alınacak. Sermaye kazançları üzerindeki vergi oranları ise (%0-15-20) muhafaza edilerek yukarıda belirtilen vergi dilimleri uygulanacak.
Yatırım gelirleri üzerindeki %3.8 oranındaki Obama çare vergisi ile alternatif asgari vergi kaldırılacak. Trump Planına göre ortak beyanname verenler için geçerli olan 12 bin 600 dolar standart indirim 30 bin dolara yükseltilecek (kişi, gelirini, tek başına beyan ediyorsa 15 bin dolar). Bireysel muafiyetler ve aile reisi beyanı kaldırılacak.
Veraset ve intikal vergisi kaldırılacak olmakla birlikte, küçük işletmeler ile aile çiftlikleri hariç 10 milyon doların üzerindeki sermaye kazançları vergilendirilecek.
Çocuk ve yaşlı bakımı ile ilgili de çarpıcı ve somut vergi düzenlemeleri geliyor, hatta teşvikleri desek daha doğru olur. Örneğin 13 yaş altındaki çocuklar ile yaşlı bakımı için yapılan masraflar vergi matrahından düşülebilecek (4 çocukla sınırlı- yaşlılarda ise her yıl enflasyon oranında revize edilecek olan yıllık 5 bin dolar sınırı var).
Düşük gelirli hanelere 7.65 dolar vergi kredisi kullanma imkanı getiriliyor. Ayrıca, Vergi mükellefleri çocukları için kurulacak fona bin dolara kadar koyacakları tasarruflarına karşılık devlet de %50 katkı payı sunacak (aslında bizdeki bireysel emeklilik sistemi modelinin çocuklara özel bir modele de ihtiyacı olduğu ortaya çıkıyor, talebi ve faydası bir hayli fazla olur).
Kurumlar vergisi %35’ten %15’e indiriliyor ve alternatif asgari vergi kaldırılıyor. İrketlerin sermaye yapısının güçlendirilmesi ve krizlere mukavemetinin artırılması amaçlı, karlarını dağıtmayan bütün işletmeler için bu oran düzenlemesi geçerli olacak. Yurtdışındaki ABD sermayesi ve özellikle dolaylı yabancı sermaye yatırımları ülkeye gelsin diye, ABD dışındaki kurum karlarının ülkeye getirilmesi halinde tek seferlik %10 vergiye tabi tutulacağı düzenlemesi getiriliyor.
Eğer kurum kendi bünyesinde kreş imkanı sağlıyorsa, bu tür işletmelere yönelik vergi indirimi yıllık 150 bin dolardan 500 bin dolara çıkarılacak ve indirim süresi 10 yıldan 5 yıla düşecek. Yapılması planlanan vergi düzenlemeri özetle bu şekilde. Uzmanlara göre bu düzenlemeler toplam vergi hasılatını 6 trilyona kadar azaltabilir. En fazla teşvik ve indirimin kurumlar vergisi ile ilgili olduğunu değerlendiren uzmanlar, sermaye sahibi zengin sınıfa yönelik bir ayrımcılığı da dillendirir durumda. Tax Foundation, Trump’ın vergi planı sonrasında 10 yıllık GSYH büyümesi %7–8 tahmin ediyor; WSJ’ye göre enflasyon 2017-2018’de 2-2.5 bandında seyredecek. Tabi ifade etmek gerekirki tüm bu vaat ve düzenleme sözleri kongrede oylanıp kabul görürse hayata geçebilecek. Bakalım 20 ocak sonrası ABD vergi dünyası ve ekonomiye etkileri nasıl olacak, izleyelim görelim.