Trump ve vaadi kolay, yapılması zor işler
Seçim kampanyalarında söylenenlerle, kazananların icraatı arasında güçlü bir bağ olmadığını bilmek için siyaset bilimi uzmanı olmağa gerek yoktur. Seçmenler, seçim döneminde adayların ve partilerin yarattıkları heyecana kapılarak, oylarını dertlerine tercüman olduğuna inandıkları tarafa verirler; sonra da, iktidarın verdiği sözleri tutmadığından yakınmaya başlarlar. Vaat-icraat uyumsuzluğu muhtelif nedenlerden kaynaklanabilir. Örneğin, beklenmedik gelişmeler olur, hükümet başka konulara öncelik vermek zorunda kalır. Ancak, çok daha tipik neden, değişik seçmen kitlelerine ve aynı kitlenin farklı özlemlerine cevaben verilen sözlerin çelişkili, birlikte gerçekleştirilmesi imkansız unsurlar içermesidir. Eğer, bir aday veya parti seçimi kazanmayı beklemiyor ya da ne pahasına olursa olsun seçilmek istiyorsa, bu “palavracılık” yüksek boyutlara tırmanabilir. İzninizle, olguyu örneklendirmek için, kendi bilgi dağarcığıma ilaveten Demokrat yönetimli ve akademik yanı olan eski bürokrat “blog” yazarı Scott Lilly’nin Trump için yazdıklarından yararlanacağım.
Başlayalım. Trump, her vatandaşa zorunlu sağlık sigortası getiren Obamacare sistemini lağvedeceğini söylemiştir. Ancak söylediğini yapacak olursa, 20 milyon kişi sigortasız kalacak, ülkede çok sayıda hastane, klinik kapılarını kapayacaktır. Sigorta zorunluluğunu kaldırmanın bir takım fakir insanı sigortasız bırakması yanında, ekonomiyi daraltacak ve işsizliği arttıracak olmasının, Trump’ın iş yaratma, ekonomiyi canlandırma hedefleriyle uyuştuğunu söylemek imkanı bulunmamaktadır. Trump, ithalatı kısıtlayıcı, üretimi Amerika’ya kaydırıcı bir dizi tedbir alacağını da duyurmuştur. Bu adımın Amerika’da fiyatları yukarı çekeceğinin kesin olması bir yana (ki kendisi topluma artan refah vadediyor), karşılık göreceği kesindir. Sonuçta, gelirleri ihracata dayalı Amerikan üreticileri ve işçileri de kayıplara uğrayacak, kazananlar kadar kaybedenler de olacaktır. Sonra, Trump Amerika’ya yerleşmiş fakat ikamet ve çalışma izni olmayan göçmenleri sınır dışı edeceğini beyan etti. Lilly’e bakarsak, bu işi gerçekleştirmek için çok geniş bir teşkilat oluşturmak, büyük masraflara girmek gerekmektedir. Ben de ekleyeyim: bu uygulanırsa, Amerikan ekonomisinin bazı kesimleri, ciddi işgücü sıkıntısı yaşayacaklardır. Sözgelimi, bazı tarım ürünleri tarlada, dalda çürüyebilir. Nihayet, basit bir hesap bile eşanlı olarak vergileri düşürmenin, büyük altyapı yatırımlarına girişmenin, ülkeyi askeri bakımdan güçlendirmenin ve emeklilik başta sosyal güvenlik programlarını geliştirmenin, buna karşılık kamu borçlarını azaltmanın mümkün olamayacağını gösterir. Halbuki Trump bütün bunları yapacağını söylemiştir.
Evet, Trump’ın ne yapacağını bilemiyoruz ama vaatlerinin çoğunu gerçekleştiremeyeceğini biliyoruz. Başkanlık görevine başlarken kendisini vaadi kolay, yapılması güç bir sürü iş beklemektedir.