Trump 2.0 etkileri

ABD seçimleri nihayet son buldu. Se­çim sonuçları Trump’a işaret eder­ken, kendisi delegelerin de çoğunluğunu alarak büyük bir zafere imza atmış oldu. Biden Döneminde yaşanan ekonomik zor­luklar Trump’ın seçim sonuçlarına yaradı . . .

Pandemi Trump döneminin sonunda başlamış olsa da, göstergelerde ki önem­li bozulmalar Biden zamanına denk gel­di. Rusya-Ukrayna savaşı, hem enerji hem de gıda fiyatları konusunda dalgalanmaya neden oldu. İsrail’in Gazze ile başlayan ve Ortadoğu’da hem sınırları hem de sabırla­rı zorlayan hareketi de Biden döneminde destek buldu. 2022 yılında yüzde 9’lar se­viyesini aşan ABD enflasyonunda bu kadar yüksek rakamlara en son 1980’lerde ulaşıl­mıştı. Harris, vergi artışları üzerinde dur­muş, yeşil enerjiyi desteklemiş ve halkın da hassas olduğu çeşitli toplumsal konula­ra işaret etmişti.

Trump ise MAGA (Make America Great Again) diyerek, bir yandan vergilerde indirim yönünde sinyaller ve­rirken, Amerikan şirketlerinin Dünya sı­ralamasında yerini özellikle Çin’e kaptır­dığı eleştirileri ile milliyetçi kalplere do­kunmuştu. Trump’ın seçmenin oldukça hassas olduğu ekonomik göstergelerin iyi­leştirilmesi ve hayat pahalılığının kontrol altına alınması söyleminin, Harris’in kam­panya listesinden daha çok ses getirdiği de ortada. Şüphesiz bu konuda Elon Musk et­kisini kenara yazmalıyız. Musk, bu işe bü­yük yatırım yaptı. Bu zeki insan, muhte­melen bu yatırımın getirisini de detaylıca analiz etmiştir.

Seçim belirsizliği yerini Trump belirsizliğine bıraktı . . .

Piyasalarda ABD Başkanı’nın kim olaca­ğı belirsizliği ortadan kalkarken, farklı bir belirsizlik gündemde yerini almış oldu. O da Trump’ın kendi belirsizliği. Trump’ın özellikle üzerinde durduğu bir kaç konu­dan birisi Çin’e yüzde 60 seviyesinde uy­gulanacak ek gümrük tarifesi. Daha ön­ceki Başkanlık döneminde de benzer bir yaklaşımı ortaya koymuş, orta nokta bu­lunamayınca Çin de ABD’ye ek tarifeler uygulamıştı.

Bu şekilde ticaret savaşları da gündemimize girmişti. Esasen, Biden döneminde de bu konunun altı çizilmiş­ti. Biden, Trump döneminde konulan ek tarifelerin bir kısmına dokunmadan uy­gulamaya devam etmiş, Çin’e yönelik bazı yaptırımları kendisi de devreye sokmuş­tu. Muhtemelen Demokratlar ve Cumhu­riyetçiler için ortak noktalardan birisi Çin meselesi idi. Fakat görünen o ki, Trump Çin’e karşı daha sert bir dizi önlem ile ge­liyor. Öte yandan yeni bir ticaret savaşı or­tamının sadece Çin için değil tüm küresel düzen için bir tehdit unsuru olabileceği de senaryolar arasında. Bunun en önem­li ayağı Fed’in bir süredir kırmaya çalıştı­ğı enflasyon. Ek tarifelerle oluşan bu ye­ni düzenin, hem ara malı ithalinde hem de nihai ürün fiyatlarında artışa sebep olaca­ğını beklemek gerekir.

Öte yandan ithala­ta ek tarife uyguladığı tüm ekonomiler de daha önce de yaşandığı gibi aynı politikayı ABD’ye karşı yürüteceklerdir. Bu koşullar hem Amerika ihracatı açısından hem de diğer ülkelerin enflasyon görünümü açı­sından da bir risk unsuru yaratmakta. İt­hal ikamesi yapacağı ürün gruplarının içe­ride desteklenmesi için yapılacak kamu harcamaları da ayrı bir not. Fed geçen haf­ta faizi 25 baz puan düşürdü. Trump düşük faizi destekliyor ama FED enflasyon gö­rünümüne bağlı temkinli hamle yapıyor. Trump politikalarının olası enflasyonist etkileri gündeme gelirse, Trump– Powell gerginliği sahneye gelebilir.

Trump politikaları bir fırsat olabilir mi?

Bu sorunun cevabı şüphesiz Türki­ye-ABD ilişkilerinin yönüne bağlı ama Çin ve AB pazarlarına konulan ek tarifeler ne­denli daralan bu ticaret hacmi ile Türk şir­ketleri bu coğrafyalarda çeşitli fırsatlar yaratabilir. Öte yandan, Trump Rusya-Uk­rayna savaşını sadece 24 saatte bitirme sözü verdi. Bu şartlarda Ukrayna’nın ye­niden inşaa edilmesi için de bir pazar oluşma olasılığı gündeme gelebilir. Öte yandan, Trump petrol arzını arttıracağını ve gerileyen petrol fiyatları ile enflasyon­da düşüş eğilimini destekleyeceğine vurgu yapıyor. Talep tarafını nasıl kontrol edece­ğini göreceğiz. Bakalım, Trump 2.0 döne­mi piyasaların verdiği ilk olumlu tepkiler kadar pozitif geçecek mi?