TPAO petrol bulamayınca yeni iş aramaya başladı

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), bir kamu kuruluşudur. Görevi (1) Petrol aramak, (2) Sondaj yapmak (3) Petrol çıkarmaktır.

TPAO maalesef yıllardır bu sorumluluğunu (şu veya bu nedenle) yerine getiremedi, getiremiyor. "Türkiye'de bu işi yapamadık, başka ülkelerde yaparız" diyerek yurt dışına yöneldi. Milyonlarca dolar batırdı.

Şimdi anlaşıldığı kadarı ile yöneticileri (veya hükümet) TPAO'ya yeni işler arıyor.

Milliyet Ekonomi'de yayınlanan TPAO yöneticilerinin açıklamalarına göre (19 Nisan 2009, Sayfa 12, Ünsal Ereke'nin haberi)

(1) TPAO Hatay Dörtyol'da rafineri kurmak,

(2) Yurt içinde dağıtım istasyonları açmak ve yıl sonuna kadar 150 istasyonu faaliyete geçirmek üzere yola çıkıyormuş.

Bunları söyleyenlere "Arkadaş önce sen kendi işini yap…Kendi işini yapamayan, bilmediği işleri hiç yapamaz…Bu açıklamalar devlet ciddiyetine yakışmaz" derler.

(1) Devlet özelleştirme yaptı. Kendi kurduğu koskoca rafineriyi (TÜPRAŞ) sattı. Şimdi devlet tekrar rafineri kurmaz. Kuramaz

(2) Devlet özelleştirme yaptı. Kendi kurduğu petrol dağıtım ağını (PO) sattı. Şimdi devlet tekrar dağıtım ağı kurmaz. Kuramaz.

Neden kuramaz?

(1) TÜPRAŞ'ın yıllık 28 milyon ton rafineri kapasitesi var. Bu kapasiteyi yaşatmak ve büyütmek için her yıl 400-500 milyon dolar yatırım yapılıyor. Bu kapasite şimdilik ülke talebini karşılıyor.

Özel sektör sermaye gruplarının (PO, Çalık, Turcas) 3 rafineri yatırım projesi var.

En aşağı 5 milyon ton kapasiteli bir rafineri kurmanın maliyeti 5-6 milyar dolar. Devlet Baba (a) Artık bu tür yatırımları yapmıyor (b) Bu kadar parası yok.

(2) Türkiye'de petrol dağıtım şirketleri arasında büyük rekabet var. Şehir içlerinde ve yollarda istasyon yapacak arsa kalmadı. İstasyon kurmanın maliyeti yükseldi. İstasyonlara yüksek ücretlerle transfer ediliyor. TPAO gibi bir devlet kuruluşu hava parasıyla istasyon transfer ederek piyasaya giremez.

TPAO, 1954 yılında "Milli Petrol Şirketi" olarak kuruldu. Arama, sondaj, üretim, taşıma, pazarlama işlerinin tümü tek çatı altında toplandı. Derken 1963 yılında TÜPRAŞ ve PO ayrılınca sorumluluk alanı daraldı. Şimdi sadece arama, sondaj ve üretim yapıyor.(veya yapamıyor.)

-2008 yılında TPAO 54 arama kuyusu, 41 tespit kuyusu, 30 üretim kuyusu olmak üzere toplam 125 kuyu açtı. Bu sayı yetersiz.

- Devamlı olarak kamuoyuna yapılan "Petrol bulundu. Üretim artıyor" haberlerinin gerisi boş. TPAO 1999 yılında Türkiye'deki kuyulardan yılda 2.9 milyon ton petrol üretiyordu. 2008 yılında 2.2 milyon ton petrol ürtebildi. Açık anlatımıyla son 10 yılda açılan kuyulardan fışkırdığı söylenen petrole rağmen üretim yüzde 24 azaldı.

Bütun bunlar TPAO'nun işlevinin sona erdiği anlamına gelmez. TPAO gerekli bir kuruluştur. Önemli bir kuruluştur.

Esas sorumluluğu Türkiye topraklarında petrol aramak, bulmak, çıkarmaktır. Bunun için kaynak yetersiz ise kaynak, eleman yetersiz ise eleman desteği sağlanarak esas işlevini yapması gerekir.