Torba Yasa’da “Sınai Mülkiyet Hakları” için öngörülen vergi teşvikleri

Bilindiği üzere; Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Alt Komisyon’da ve Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşüldükten sonra Meclis gündemine gelen ve Torba Yasa olarak adlandırılan yasa değişiklikleri içinde vergi kanunlarını da ilgilendiren bazı düzenlemeler bulunmaktadır. Bu vergi düzenlemelerinden belki de ön önemlisi “Sınai Mülkiyet Hakları İçin Öngörülen Gelir, Kurumlar ve Katma Değer Vergisi İstisnaları”dır. Yapılan düzenlemelerle, Türkiye’de gerçekleştirilecek buluşları ve bu buluşlara ilişkin yatırımları teşvik etmek amacıyla, bunlardan sağlanacak kazançlara vergi istisnaları tanınmaktadır.

Kurumlar ve gelir vergisi istisnaları

Anılan Torba Yasa’nın 82’nci maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/A maddesinden sonra gelmek üzere, “5/B Sınai Mülkiyet Haklarında İstisna” başlıklı madde eklenmesi öngörülmektedir.

Anılan düzenlemeye göre; Türkiye’de gerçekleştirilen

- Araştırma,

- Geliştirme,

- Yenilik faaliyetleri,

- Yazılım faaliyetleri,

neticesinde ortaya çıkan buluşların;

- Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların,

- Devir veya satışı neticesinde elde edilen kazançların,

- Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları halinde elde edilen kazançların,

- Türkiye’de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının, yüzde 50’si kurumlar vergisinden müstesna tutulacaktır. Bu istisna, buluşa yönelik hakların ihlal edilmesi neticesinde elde edilen gelirler ile buluş nedeniyle alınan sigorta veya diğer tazminatlar için de uygulanacaktır.

İstisnanın uygulanabilmesi için;

a) İstisna uygulamasına konu buluşun, 24/6/1995 tarihli ve 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşlar arasında yer alması ve buluşa ilişkin incelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınması,

b) İstisna uygulamasından yararlanabilecek kişilerin, 551 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2’nci maddesinde belirtilen nitelikleri taşıması ve bu kişilerin patentli veya faydalı model belgeli buluşu geliştirme yetkisini haiz bulunması şartıyla, patent veya faydalı model belgesinin sahibi ya da patent veya faydalı model belgesi üzerinde tekel niteliğinde özel bir ruhsata sahip olması,

c) İstisnadan yararlanılacak ilk yıl, buluşun oluşturacağı katma değer dikkate alınarak devir veya satış halindeki değerinin tespitine yönelik Maliye Bakanlığı tarafından değerleme raporu düzenlenmesi,

gerekecektir.

• İstisna uygulamasına patent veya faydalı model belgesinin verildiği tarihten itibaren başlanılacak ve patent veya faydalı modele yönelik koruma süresi boyunca öngörülen istisnadan yararlanılabilinecektir.

• Her bir mükellef tarafından yararlanılabilecek istisna tutarı değerleme raporunda belirtilen bedelin yüzde 50’sini, yararlanılabilecek toplam istisna tutarı ise değerleme raporunda belirtilen bedelin yüzde 100’ünü aşamayacaktır.

• Söz konusu vergi istisnası gelir vergisi mükellefleri için de uygulanabilecektir.

. İstisna uygulanması, bu kazançlar üzerinden vergi kesintisi yapılması gerekiyorsa bu kesintinin yapılmasına engel olamayacaktır. Ancak, madde kapsamında istisnadan yararlanan serbest meslek kazançları ile gayrimenkul sermaye iratlarına yönelik yapılacak vergi kesintileri yüzde 50 oranında indirimli uygulanacaktır. Örneğin gerçek kişilerin serbest meslek kazançlarında vergi kesintisi oranı normalde %20’dir, ancak serbest meslek kazancı bu madde kapsamında elde ediliyorsa vergi kesintisi oranı %10 olarak uygulanacaktır.

• Kazanç ve iradı kesinti yoluyla vergilenen ve beyanname vermesi gerekmeyen mükellefler

için indirimli vergi kesintisi en fazla 5 yıl süre ile uygulanabilecektir.

. Bu madde kapsamında istisna uygulamasından yararlanan mükellefler, 26/6/2001 tarihli ve

4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında yer alan istisna uygulamasından ayrıca yararlanamayacaklardır.

Katma değer vergisi istisnası

Anılan Torba Yasa’nın 32’nci maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17’nci maddesinin dördüncü fıkrasına “Z” bendi eklenmesi öngörülmektedir. Anılan bent hükmüne göre; 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/B maddesi kapsamındaki araştırma ve geliştirme, yenilik ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan patentli veya faydalı model belgeli buluşa ilişkin gayri maddi hakların;

- Kiralanması,

- Devri veya

- Satışı,

katma değer vergisinden müstesna olacaktır.

Bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemlerle ilgili olarak yüklenilen katma değer vergileri de hesaplanan katma değer vergisinden indirilebilecektir.