Torba yasa ve haciz işlemlerinde kamu borçlusuna kolaylıklar

Kamu alacakları esas itibariyle ,özel kanunlarında belirlenen sürelerde ödenir. Özel kanunlarla ödeme zamanı belli edilmeyen kamu alacakları ise Maliye Bakanlığınca belli edilecek usullere yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödenir.

Kamu alacağının borçlusu tarafından borcun vadesinde ödenmesi veya haciz uygulanması ya da haczolunmuş malların paraya çevrilmesi kamu borçlusunu çok zor duruma düşürecekse, borçlu tarafından yazıyla istenmiş ve teminat gösterilmiş olmak şartıyla, alacaklı kamu idaresince veya yetkili kılacağı makamlarca, amme alacağı 36 ayı geçmemek ve faiz alınmak suretiyle tecil edilebilir.

Kamu alacağının cebren tahsili

Vadesinde ödenmeyen ve tecil olunmayan kamu alacağı tahsil dairesince cebren tahsil olunur. Cebren tahsil işlemi aşağıdaki şekillerde olabilir;

-Borçlu tahsil dairesine teminat göstermişse ,teminatın paraya çevrilmesi, kefil göstermişse kefilin takibi,

-Borçlunun kamu alacağına yetecek miktardaki mallarının haczedilerek paraya çevrilmesi,

-Gerekli şartlar bulunduğu takdirde borçlunun iflasının istenmesi.

Haciz uygulamasında, borçlunun mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıs elindeki menkul malları ile gayrimenkullerinden, alacak ve haklarından kamu alacağına yetecek miktarı tahsil dairesince tahsil olunur.

Malı haczolunan borçluya torba yasa ile sağlanan haczin kaldırılması imkanı

02.02.2018 tarihinde Türkiye Büyük Millet Başkanlığı’na sunulan ve Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülüp bazı değişikliklerle kabul edilen ve önümüzdeki günlerde Meclis Genel Kurulunda görüşülecek torba yasa ile malı haczedilen borçluya bazı imkanlar getirilmektedir. Tasarı ile, 6183 Sayılı Kanun’un 74.ncü maddesinden sonra gelmek üzere Bazı Hallerde Haczin Kaldırılması başlıklı 74/A maddesi eklenmektedir. Tasarıda eklenen bu maddenin gerekçesi şu şekilde açıklanmaktadır.

6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre amme borçlusunun borcuna yetecek miktardaki mallarının haczedilerek paraya çevrilmesi, cebren tahsil şekilleri arasında yer almaktadır. Anılan Kanun, kural olarak hacizli menkul ve gayrimenkul malların açık artırma usulü ile satılarak paraya çevrilmesi, menkul malların ise Kanunda öngörülmüş sınırlı hallerde pazarlık usulü ile satılabilmesi esasını getirmektedir.

Madde ile, icra yoluyla yapılan satışlardan elde edilen sonuçlar dikkate alınarak, amme borçlusunun hacizli malı üzerinde tasarrufuna imkân verilmek suretiyle kamu alacaklarının tahsilatında etkinliğin artırılması amaçlanmakta, haczedilen malların 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen değeri esas alınmak suretiyle tahsilat yapılması ve buna bağlı olarak haczin kaldırılabilmesine imkân verilmektedir.

Düzenleme, Maliye Bakanlığı’na bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Kanuna göre haczedilen malların, aynı Kanuna göre tespit edilen değerinin %10 fazlasıyla birlikte ödenmesi ve maddede belirtilen diğer şartların da sağlanması kaydıyla, mahcuz mal üzerine tatbik edilen hacizlerin kaldırılması ve üç ay süreyle aynı mal üzerine tahsil dairelerince haciz konulmamasını sağlamaktadır.

Madde ile ayrıca bu hükmün, haczi kaldırılan malın üçüncü şahıslar tarafından amme borçlusu lehine teminat olarak gösterilen mal olması halinde, üçüncü şahsın 6183 sayılı Kanun kapsamına giren borçları için uygulanmayacağı yönünde düzenleme yapılmaktadır.

Torba yasa ile 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna 74 üncü maddesinden sonra gelmek üzere eklenen, aşağıdaki 74/A maddesinde öngörülen şartların sağlanması halinde haciz kaldırılacaktır.

Maliye Bakanlığı’na bağlı tahsil dairelerince haczedilen mal üzerindeki hacizler aşağıdaki şartların sağlanması halinde kaldırılır.

1. Mahcuz malın bu Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan mallardan olması.(menkul ve gayrimenkul)

2. Mahcuz mala biçilen değer ile %10 fazlasının, ilk sırada haciz tatbik eden tahsil dairesine ödenmesi (Şu kadar ki, madde kapsamında ödenecek tutar, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine olan ödeme zamanı gelmiş, tecil edilmiş veya muacceliyet kesbetmiş borçların toplamından fazla olamaz.).

3. Mahcuz mala ilişkin takip masraflarının ayrıca ödenmesi.

4. Hacze karşı dava açılmaması veya açılmış davalardan vazgeçilmesi.
Haczedilen malın değer tespiti bu Kanun hükümlerine göre yapılır. Ancak, menkul
mallar için her halükarda tahsil dairesince bilirkişiye değer biçtirilir.

Bu madde kapsamında haczin kaldırılması halinde aynı mala, haczin kaldırıldığı tarihten itibaren üç ay müddetle Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince, bu Kanunun 13 üncü maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla(ihtiyati haciz), haciz tatbik edilemez. Bu hüküm, haczi kaldırılan malın üçüncü şahıslar tarafından amme borçlusu lehine teminat olarak gösterilen mal olması halinde, üçüncü şahsın bu Kanun kapsamına giren borçları için uygulanmaz.

Bu madde hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunarak hacze karşı açtığı davalardan vazgeçen borçlunun, haczi kaldırılan mal ile ilgili açtığı davalar mahkemelerce incelenmez; herhangi bir sebeple incelenir ve karara bağlanırsa bu karar hükümsüz sayılır.

Tahsil edilen paralar, söz konusu malın aynından doğan motorlu taşıtlar vergisi ve bu vergiye bağlı fer'i alacaklar ile vergi cezaları mahcuz mala haciz tatbik etmiş dairelerin sırasıyla takip konusu olan ,muaccel hale gelmiş bulunan ,ödeme zamanı gelmiş henüz vadesi geçmemiş olan ve tecil edilmiş bulunan alacaklarına haciz sırasına göre mahsup edildikten sonra haciz tatbik etmemiş dairelerin bu fıkrada belirtilen alacaklarına garameten taksim edilir.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.

Maddenin doğru bir şekilde uygulanabilmesi açısından Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esasların kısa sürede yayınlanması önemli olacaktır.