Toplumun %55.1’i AB üyeliğini destekliyor
Kamuoyunun Türk dış politikasına yönelik bakış açısını ortaya koymak, Suriye, ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile ikili ilişkiler başta olmak üzere Türk dış politikasına yön veren gelişmeler ile dış politika yapımında etkili olan kurumlara yönelik düşünceleri belirlemek amacıyla Kadir Has Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Merkezi tarafından 2013’ten bu yana düzenli olarak yürütülen “Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması”nın 2018 yılı sonuçları açıklandı. Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sondan Durukanoğlu Feyiz, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Bülent Kahraman, Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinem Akgül Açıkmeşe ve Türkiye Çalışmaları Merkezi Müdürü Dr.Cihan Dizdaroğlu’ndan dinlediğimiz “Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması” Türkiye’nin nüfus yapısını temsil eden 26 ilde 18 yaş üstü bin kişi ile yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilmiş.
Araştırma sonuçlarına göre, Türk kamuoyu Azerbaycan’ı Türkiye’nin en yakın dostu olarak görüyor; ABD ise Türkiye’ye tehdit oluşturan ülkeler arasında birinci sırada yer alıyor. Son dönemde Türkiye’nin öncelikli gündeminde Suriye sorunu ve İsrail ile ilişkiler bulunuyor.
Araştırma sonuçlarına göre terörle mücadelenin dış politika sorunu olarak görülmesinde ciddi oranda azalış var. Bu oran yüzde 30 azalarak yüzde 14,1’e gerilemiş durumda.
Türk Dış Politikasının en önemli sorunu ise Suriye sorunu olarak değerlendiriliyor. Suriye’yi Türk Dış Politikası’nın öncelikli gündemi olarak görenlerin oranı yüzde 26’ya ulaşıyor. Filistin-İsrail arasında gerilimin yükselmesinin de etkisiyle, İsrail ile ilişkilerin dış politika sorunu olarak görülmesinin oranı neredeyse 3 kat artarak yüzde 8,3’den yüzde 24,2’ye kadar çıkmış durumda.
“Türkiye’nin dostu yoktur” diyenler artıyor
‘Türkiye’nin en yakın dostu hangi ülkedir?’ sorusuna katılımcılar geçen yıla göre yüzde 12’lik düşüşle yine ‘Azerbaycan’ yanıtını veriyor. Geçen yıl yüzde 71,3’lük kesim Azerbaycan’ı ‘en yakın dost ülke’ olarak nitelendirirken, bu yıl ankete katılanların yüzde 59’u en yakın dostumuzun Azerbaycan olduğunu söylüyor.
‘Türkiye’nin dostu yoktur’ diyenlerin oranı ise yüzde 17,2’den yüzde 22,5’a yükselmiş durumda. Türkiye için tehdit olarak görülen ülkeler seçeneğinde bu yıl da ABD yüzde 60,2’lik bir oran ile Türkiye için en büyük tehdit olmaya devam ediyor. İkinci en büyük tehdidi oluşturan ülke yüzde 54,4’lük kesim tarafından, geçen yıla kıyasla yüzde 17’lik bir artışla İsrail olarak belirtiliyor. AB ülkeleri, bu yıl yüzde 25,9’luk oranla Türkiye’ye yönelik tehdit oluşturan ülkeler arasında üçüncü sırada yer alıyor.
Rusya’ya yönelik tehdit algısı ise düşüş eğilimini sürdürüyor. “Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkileri nasıl tanımlarsınız” sorusuna “işbirliği vardır” şeklinde yanıt verenlerin oranı yüzde 18,1 artarak yüzde 46,5’e kadar yükselmiş durumda.
Yüzde 56 “İslam devletiyiz” diyor
Araştırmaya göre, ‘Türkiye İslam ülkesidir’ diyenlerin oranı yüzde 16,4 artarak yüzde 56,3’e yükselmiş. Türkiye’yi Avrupa ülkesi şeklinde tanımlayanların oranı ise bu yıl yüzde 13,3 azalarak yüzde 19,4’e, Ortadoğu ülkesi olarak tanımlayanların oranı ise yüzde 4,1 azalarak yüzde 18,9’a gerilemiş durumda.
“Türk dış politikasının belirleyicisi cumhurbaşkanı”
Araştırma sonuçlarına göre, dış politikada temel belirleyici ve yürütücü kurum Cumhurbaşkanı. 2017 yılında yüzde 69,2’lik kesim ‘Sizce Türkiye’de dış politikayı hangi kurum yapar?’ sorusuna ‘Cumhurbaşkanı’ yanıtını verirken, bu yıl ankete katılanların yüzde 68,8’i Cumhurbaşkanı’nı temel belirleyici kurum olarak görüyor. Dış politika yapımında Hükümet, Milli İstihbarat Teşkilatı ve Genelkurmay Başkanlığı’nın etkisi azalıyor, Dışişleri Bakanlığı’nın etkisi artıyor. Büyükelçilerin etkisi ise neredeyse yok gibi.
AB üyeliği umutları artıyor
Araştırmada dikkat çeken en önemli sonuçlardan biri, Türkiye halkının AB’ye üyelik sürecine verdiği destekte artış yaşanması. Gelinen noktada Türkiye’nin AB üyeliğini destekleme oranı, yüzde 55,1 düzeyinde. Üniversite ve üzeri eğitim görenlerin AB sürecini destekleme oranı yüzde 60,4’e yükseliyor. Öte yandan, “Türkiye AB’ye hiçbir zaman tam üye olamayacak” diyenlerin oranı geçen yıl yüzde 81,3’ten bu yıl yüzde 71,5’e gerilemiş durumda. Tüm olumsuz gelişmelere rağmen halk AB ile üyelik dışında alternatif bir modelde ilişki kurulmasını desteklemiyor ve AB ile müzakerelerin durdurulacağına inanmıyor.
Araştırmadan dikkat çekici rakamlar
- Halkın yüzde 83’ü Türk dış politikası ile ilgili haberleri televizyondan alıyor. Bunu yüzde 43.3’ile sosyal medya izliyor. Gazetelerin oranı ise yüzde 15.8.
- Toplumun yüzde 31.4’ü Türkiye’nin daha etkili bir dış politika yürütmesi için ülkeler arasında arabuluculuk yapması, yüzde 15.3’ü ise askeri güç kullanması gerektiğini söylüyor.
- Toplumun yüzde 46.1’i AB üyeliği ile Türkiye’de demokrasinin gelişeceğini düşünüyor. Yüzde 73.4’ü ekonomik seviye yükselir diyor. Yüzde 37.8’i insan hakları yaygınlaşır yanıtını veriyor.
- Toplumun yüzde 14.8’i AB üyeliğinin alternatifinin olduğunu düşünmüyor.
- Halkın yüzde 41,4’ü Suriye politikalarını genel olarak başarılı buluyor. Fırat Kalkanı operasyonu yüzde 53,5 ve Zeytin Dalı operasyonu yüzde 56 oranlarıyla halk tarafından destekleniyor.
- Suriye göçmenlerinden duyulan memnuniyetsizlik oranları geçtiğimiz yıla oranla artış gösteriyor. ‘Ülkeye gelecek göçmenlere sayı sınırı konulması’ politikası ise güçleniyor. Suriye göçmenlerinden duyulan memnuniyetsizlik geçen yıl yüzde 54,5 iken, bu yıl memnuniyetsizlik belirtenlerin oranı yüzde 61’e yükselmiş durumda.
