Toplu iş mevzuatı değişiklikleri bekliyor

Son birkaç yıldır, toplu iş mevzuatının değiştirilmesine yönelik çalışmalar yoğun bir şekilde sürüyor. Özellikle sendikaların 30 yıla yakın bir süredir yürürlükte olan ve artık günümüz ihtiyaçlarına cevap vermeyen ve sendikalar önünde büyük bir engel olarak görülen bazı maddelerden dolayı bu yönde beklenti ve talepleri vardı. İşte tarafların uzlaştıkları ve tasarı taslağında yer verilen değişikliğe ilişkin hükümler;

· Sendika kurucusu olabilmek için Türk vatandaşı olma koşulu kaldırılması öngörülmektedir.

· Federasyon kurma hakkı tanınması öngörülmektedir.

· Federasyon ve konfederasyonlara çerçeve anlaşma yapma yetkisi verilmesi öngörülmektedir.

· Üyelerin sendikalara ödeyecekleri aidatlara getirilen sınırlama kaldırılarak üyelik aidatı miktarını belirleme yetkisi sendika tüzüklerine bırakılması öngörülmektedir.

· Uluslararası faaliyet konusunda Dernekler Kanunu'na uygun düzenleme yapılarak, sendikal kuruluşların uluslararası faaliyette ve işbirliğinde bulunabilmelerine, temsilcilik açabilmelerine, sendika veya üst kuruluş kurabilmelerine, uluslararası sendikaların da Dışişleri Bakanlığı'nın görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığı'nın izniyle Türkiye'de faaliyette bulunabilmelerine imkan sağlanması öngörülmektedir.

· Anayasa'da belirtilen Cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara aykırı faaliyetlerde bulunan konfederasyon, sendika ve sendika şubelerinin başkanları ve yöneticileri, merkezlerinin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcısı'nın istemi üzerine iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkeme kararı ile işten el çektirilir ifadesi eklenerek, sendika ve konfederasyonların kapatılmasının önlenmesi öngörülmektedir.

· Sendikaların radyo ve televizyon kurmalarına imkân sağlanması öngörülmektedir.

· Sendikaya üyelikte ve istifada noter şartının kaldırılması öngörülmektedir.

· Sendika yöneticisi olabilmede aranan ilgili işkolunda fiilen çalışma koşulu kaldırılarak, fiilen çalışıyor veya çalışmış olma şartları konusunda sendikalara tercih imkânı verilmesi öngörülmektedir.

· Yetkili sendikanın tespitinde yüzde on barajı kaldırılarak, en fazla temsil gücüne sahip üç konfederasyondan birine üye olma koşulu ile birlikte toplu iş sözleşmesi yapılacak işyeri veya işyerlerinde yarıdan bir fazla çoğunluk aranması öngörülmektedir.

· Toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin başlangıçta tıkanması halinde taraflara otuz gün içinde, resmi arabulucunun katılması halinde ise kırk beş gün içerisinde durumu görevli makama bildirme zorunluluğu getirilerek uyuşmazlığın ve görüşmelerin gereksiz yere uzatılmasına çözüm getirilmesi amaçlanması öngörülmektedir.

. Uyuşmazlığın çözülemediğinin işçi sendikasınca görevli makama bildirilmesinden sonraki altı iş günü içinde grev kararı alınması öngörülerek, grev kararının arabuluculuk şartına bağlı tutulmasından vazgeçilmesi öngörülmektedir.

· Grev ve lokavt yapılamayacak işler kapsamında termik santrallerini besleyen linyit üretimi, üretimi nafta veya tabii gazdan başlayan petrokimya işleri, kamu kuruluşlarınca yürütülen şehir içi deniz, kara ve demiryolu ve diğer raylı toplu yolcu ulaştırma hizmetleri, bankacılık ile petrol sondajı, üretimi, tasfiyesi, dağıtımı, üretimi, çıkarılması öngörülmektedir. 

· Grev ve lokavt yapılamayacak yerler kapsamından eğitim ve öğretim kurumları, çocuk bakım yerleri ve huzurevleri çıkarılması öngörülmektedir.

. Grev ve lokavt yasağının kapsamı dışında kalan işyerlerinde varılan anlaşma sonucu imzalanan toplu iş sözleşmesinin, işletme toplu iş sözleşmesi niteliği kazanacağı ve işletmeye dahil tüm işyerlerinde uygulanacağı kabul edilmiştir. Bu şekilde sözkonusu işyerlerinde zorunlu tahkime gidilmesi önlenmesi öngörülmektedir. 

· Bakanlar Kurulu'nca altmış gün süre ile ertelenecek bir grevin ya da lokavtın genel sağlığı veya ulusal güvenliği bozucu nitelikte olup olmadığı konusunda önceden Yüksek Hakem Kurulu'ndan istişari mütalaa isteme zorunluluğu getirilerek uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlanması amaçlanması öngörülmektedir.   

· Grev gözcüleri üzerindeki kısıtlamalar azaltılması öngörülmektedir.

· Her iki kanunun nispeten sadeleşmesi ve grev uygulamasından önceki bekleme süresinin azalması sağlanması öngörülmektedir.