TL'nin boşluğunu döviz dolduruyor
2010 yılı milli gelir büyüme oranı konusundaki bekleyişler "ekonomi fazla ısınıyor" endişesini yaratmıştı. Açıklanan yüzde 8.9 büyüme oranı ve de 2011 yılının ilk 3 ayında ekonominin canlılığını sergileyen göstergeler Merkez Bankası ve Hazine'nin konuya daha ciddi şekilde eğilmesine neden oldu.
Bu aşamada banka kredilerinin sınırlandırılması ve kredi maliyetinin artırılması ile talebin daraltılması hedef alınıyor.
Merkez Bankası'nın uygulamaya çalıştığı sıkı para politikasına paralel olarak hükümet de mali politikayı sıkı tutuyor.
Seçim öncesi olmasına rağmen açıklanan bütçe rakamları, mali politikada aşırı disiplini ortaya koyuyor.
Bu aşamada merak edilen şudur:
- Merkez Bankası'nın maliye politikası ile desteklenen sıkı para politikası beklenen şekilde ekonomiyi yavaşlatacak mı?
- Bu politikanın ciddi uygulamasına rağmen acaba ekonomide canlılık bugüne kadar nasıl oluyor da devam ediyor?
Bu sorulara cevap ararken Türkiye'de tek para biriminin değil, Türk Lirası yanında dövizin de ekonomiyi canlandırdığını unutmamak gerekir.
Hazine tarafından dış borç rakamları yayınlandı. Özel sektörün dış borcu 2010 yılı sonunda 189 milyar dolara yükseldi. Özek sektör milli gelirin yüzde 25'i büyüklüğünde dış finansman imkanı sağlamış durumda.
Bunun 72 milyar dolarlık bölümü kısa vadeli, 116 milyar dolarlık bölümü uzun vadeli dış borç
2010 yılında cari açık 48 milyar dolar. Buna karşı sermaye hareketi ile ülkeye 59 milyar dolar döviz girdi. Borçları çevirmek için 55 milyar dolar yeni borç alındı.
Sınır ticareti yoluyla ülkeye kayda girmeyen önemli ölçüde döviz giriyor. Bütün bunlar nedeni iledir ki döviz fiyatı artmıyor.
Açık anlatımıyla dolar-euro piyasada TL ile rekabet halinde. Bu ikili para biriminde Merkez Bankası sadece TL'sini sıkıyor. Döviz bolluğunu önleyemiyor.
Sonuç olarak Merkez Bankası piyasadaki para miktarını istediği kadar dizginleyemediğin den, talep canlılığı koruyor. Hele hele ucuz dövize dayalı ucuz ithal mallarının cazibesi buna eklenince, piyasada talep daralacak yerde coşuyor.