Teslim olmayalım önlem alalım

Adlarını yazsak köşe yazısına sığmayacak kadar çok düşünce insanı, bilge, bilgin ve âlim, suçu başkasında arama kolaycılığının gerçek potansiyellerimizi ortaya koymamızı engelleyen zihin sapması olduğunu söyler. Başkalarını suçlamak yerine, kendi eksiklerimizle yüzleşme özgüveni, sorun çözmenin en verimli yollarından biridir.

Hiç kuşku yoktur ki, yaptığımız işlerin gidişatında “dış etkenlerin” payı var. Sistemlerin, özellikle de sistemlere egemen olanların harekete geçirdikleri güçlerin bizim işlerimizi zorlaştırıcı ya da kolaylaştırıcı etkilerini görmezden gelemeyiz.

Dünya genelinde ve ülke ölçeğinde “makro dengeleri” hiçbir zaman küçümsememek, gözardı etmemek gerekir. İster bilgi-temelli, ister beceri-odaklı, dilerseniz kural- yönelimli ya da uzmanlık- ağırlıklı davranalım; sistemin, sisteme egemen olan işleyişin ve aktörlerinin etkilerini gözardı ederek işlerimizi sağlıklı biçimde yapamayız.

Dinamikleri yönetmek

Koşullar ne olursa olsun, işimize sahip çıkarak bazı iç dinamiklerini etkin yönetmek, kayıplarımızı en düşük düzeyde tutabilir. Bu dinamikler, kalite-bilinci, çeşitlilik direnci, maliyet avantajı, nakit akışı gücü, finansman disiplini, veriye erişebilirlik fırsatı, analitik yetkinliği ve anlamlandırma ustalığıdır.

Döviz kurundaki aşırı hareketliliğin yarattığı belirsizlik ortamında, özellikle döviz ağırlıklı iş yapmanın zorlukları vardır; eli taşın altında olanların, bugünlerde söz konusu zorlukları bütün gerçekliğiyle yaşadıklarına tanıklık ediyoruz. Yine de küçük ya da büyük, dış piyasada ya da iç piyasayla ilişkisi olan iş yöneticilerine iç dinamiklere dönmelerini, panik yapmadan, zamanlarının hiç olmazsa yarısını, “çıkış yolu bulma” arayışlarına ayırmalarını önermek isteriz. İşletmecilik üzerine çalışan seçkin bilim insanlarının yaptığı araştırmalara göre, iş dünyasıyla ilgili 30’u aşkın “değer” vardır; bu değerlerin içinde “kalitenin” payı yüzde 20’yi bulmaktadır. Bu, özellikle kriz koşullarında “kalite farkı yaratma” konusunda asla ödün verilmemesi gerektiğinin göstergesidir. Kalite bilincinde sapma olursa, aşırı belirsizlik ya da kriz ortamlarında kötüye gidiş hızlanır.
Başta işimizle ilgili düşünce, sorgulama ve yüzleşme çeşitliliğinden tutun da, ürün ve hizmet çeşitliliğine uzanan “çeşitliliğin direnç yaratma” gücü üzerinde kafa yormadan belirsizliklerin yarattığı sorunları en düşük maliyetle savuşturamayız.

Maliyet bilinci

Küresel rekabetin artan baskısında, “maliyet avantajı” yaratmıyorsak; iş yerimizin ölçeği ne olursa olsun sürdürebilir iş yapma alanımız daralır. Her işyerinin mutlaka “maliyet analizi ve maliyet düşürme projeleri” olmalıdır; günümüzde zenginlik üretmenin ölçüsü, bankadaki paradan çok ürettikleri projelerdir.

İşyeri yönetmenin olmazsa olmazı “nakit akışının kontrol altında tutulmasıdır”. Nakit akışlarını net verilerle izlemeyen, gerekli önlemleri almayan herhangi bir işyeri yönetimi, işinin ehli değildir, işini tam ve doğru yapamaz, uzun soluklu gelişme yaratamaz…

Finansman yönetimi ve disiplini, sürdürebilir iş yapmanın gerek şartıdır; özellikle belirsizlik ve kriz dönemlerinde bu ihtiyaç daha güçlü bir biçimde kendini hissettirir.

Sağlıklı veriye erişebilirlik, verilerin bilgiye, bilgilerin anlamaya, anladıklarımızı işlemeye, işlediklerimizden sonuç almaya olan ihtiyaç katlanarak artmaktadır. Şimdi hepimiz şu soruyu kendimize soralım: İşimizle ilgili önceki veri analizlerimize son dönemde neler ekledik? Sorunun yanıtı olumsuz ise alınacak sonuçların olumlu olması imkansızdır.

Alışkanlığı kıralım

Analitik yetkinliğimizi belirsizlik koşullarında zorlamıyorsak; alışkanlıklarımızı kıramıyorsak; belirsizliklerle baş etmemiz hayal olur.

Uzmanlık, bilgi-temelli davranışlardan ortaya çıkar; belirsizliğin en yüksek olduğu anlarda tipik olarak karşılaşılan en ileri bilişsel mantık yürütme şeklidir, diye tanımlanır. Belirsizlik ortamında en hızlı ve hayatın gerçeğine en uygun çözümler üretmektir uzmanlık-temelli davranış.

Uzmanlığa, uzmana karşı olan tutumunuz, belirsizliği aşma niyetinizin de göstergesidir.

Uzmanlık, analitik yetkinliği artırma ve bilgiyi anlamlandırma birikimidir; değerlendirilmesi için özel çaba gerektirir.

Başlıklar halinde sıraladığımız “davranış dinamikleri yönetimi” belirsizliklere teslim olmadan işlerimizi yapmanın yoludur. Diyoruz ki, belirsizliklere teslim olmayalım, önlem alalım…