Tepkisel nitelikli son hamleler!
Hafta içinde Yapılan ABD Merkez Bankası Açık Piyasa İşlem Komitesi toplantısından çıkan kararlar ve yapılan açıklamalar, olumlu düşünmeye izin vermiyor. Faizlerin arttırılmamış ve kırılganlık artışını besleyecek söylemlerden titizlikle kaçınılmış olması, bu sonuçta etkili oluyor. Söz konusu kurum da, normalleşme yollarının kapalı olduğunu ve sorunların ağırlaşması pahasına günü kurtarmaktan başka şansı kalmadığını itiraf ediyor.
Eğer faizler yükseltilse veya bu yönde güçlü mesajlar verilse, kırılganlık algısı güçlenecek ve riskten kaçınma eğiliminin etkisi yoğun bir şekilde hissedilecekti; küresel düzeyde sermaye ve emtia piyasaları satış baskısı altında bunalarak yıpranacak, gelişmelerin tümü ile kontrolden çıkması gündeme gelecekti. Bunların olmaması, siyasiler ve mali kesim başta olmak üzere bazı kesimleri geçici bir süre için rahatlattı, yeni oyunlar için harekete geçmelerine sebep oldu.
Bu aşamada sormak gerekiyor: ABD Merkez Bankasının bu yaklaşımı, diğer ekonomilerin para otoriteleri açısından ne anlama geliyor? Küresel talebi uyarmak adına, parasal genişleme hamlelerinin ivmelenmesi söz konusu olabilir mi? Piyasa eğilimleri, kazanılan zamanın bu yönde değerlendirilmeye çalışılacağını söylüyor; doların tüm paralara karşı değer kaybetmesi, sermaye ve emtia piyasalarının toparlanmaya zorlanması şeklindeki yönlendirmeler daha farklı düşünmeye izin vermiyor. Durum böyle olunca, ABD para otoritesinin son girişimini göle maya çalmak yönünde son bir girişim olarak değerlendirebiliriz. Bu aşamada gelişen ekonomilerde yaşanacak eğilimler görece önemli hale geliyor; zira söz konusu bölgelerdeki olumsuz eğilimler kırılmadan, Avrupa ve Japonya’daki parasal genişlemelerin pek bir işe yaramadığı biliniyor. Başka bir deyişle son iki yılın başarısız girişimleri, yeniden sahne almaya zorlanıyor.
Doların diğer tüm paralara karşı değer kaybı, gelişenlerin para otoritelerine yeni bir fırsat sunduğu yönünde bir algı yaratılmaya çabalanıyor. Kur savaşlarını hortlatmadan faizlerin düşürülmesi yolu ile gelişen ülkelerdeki talebin uyarılması peşinde koşuluyor; başarı şansını artırmak üzere yapısal reform masalları yeniden fırına sürülüyor ve jeopolitik konular bir süre için rafa kaldırılıyor. Bu yönlendirmelerin büyük bir kısmı türev ürünler üzerinden yapıldığı için, büyük risk taşıyanlar dışında olumlu düşünene rastlanamıyor! Bu aşamada, gelişen ekonomilerin küresel ekonominin lokomotifi olamayacağı yönünde Arap Baharı sürecinde netleşen kanaati hatırlamak gerekiyor! Fakat bugünkü küresel açmazdan kurtulmak için, gelişenlerin nasıl olup ta yeniden lokomotif haline gelebileceğini anlamak pek mümkün olamıyor! Bu büyük çelişki olumlu düşünmeye izin vermiyor ve içine düşülen çaresizliği gözler önüne seriyor.
Kusura bakmayın, gelişenlere yönelik para akımlarının boşluğu yerel para otoritelerinin parasal genişlemesi ile doldurulamaz. Düne kadar gelişenlerde ki bu türden yaklaşımlara karşı çıkan küreselleşmeci kesimlerin, tam aksini güçlü bir şekilde destekleyeceğine itibar etmek pek olası görünmüyor. Bu ve benzeri yaklaşımların, ekonomi ile finansal eğilimleri ayrıştırarak sorunları ağırlaştırdığını ve güvensizliği beslediğini hiç akıldan çıkarmamak gerekiyor. Sipariş edilen gelişen ülkelerdeki parasal genişleme, kısa vadede işe yarıyormuş gibi gösterilebilir; fakat orta vadede işe yaramaz. Yabancılar sinsi bir şekilde risklerini azaltmaya devam edebilir; yerliler oluşan boşluğu dolduramaz ve yerel paraların değer kaybetmeye başlaması ile gelişmeler kontrolden çıkabilir; kaçınmaya çalışılan panik eğilimlerin, daha büyük ve yıkıcı olanlarının yaşanması gündeme gelir. Gelişen ekonomilerdeki talep yatay bir dalgalanma sürecinin ardından çöküşe geçmeye başlar. Büyük olasılıkla neler yaşanacağını bilenler, bu türden fırsatları kaçırmaz!
Finansal piyasalar, bu yazıda özetlemeye çalıştığımız göle maya çalma sürecinin bu kez başarılı olacağını fiyatlıyor! Hem de sonucun başarısız olacağını bile bile! Birbirlerine güvenmeyenlerin, herkesi aptal yerine koyarak ava çıkması oyunu bir kez daha sahneye konuyor!