TEPAV'a göre perakendeci "İşler kötü gidiyor, artık daha az ma

TEPAV'ın her ay hesapladığı perakende güven endeksine (TEPE) göre, perakendeciler durumlarından pek de hoşnut görünmüyorlar. Perakende güven endeksi olumlu yönde seyretmekle birlikte mart ayında yine negatif oluştu. Ocak ve şubatta negatif olmak üzere sırasıyla 1.7 ve 0.8 olan perakende güven endeksi, martta da yine negatif 0.4 oldu. Yani durum iyi görünmüyor, ama daha az kötü.

Perakende güven endeksi, şubattaki eksi 0.8'den martta eksi 0.4'e inerken 0.4 puanlık bir iyileşme gösterdi. Ancak, endekste geçen yılın mart ayına göre 3 puanlık bir kötüleşme ortaya çıkmış durumda. TEPE, geçen yılın mart ayında pozitif 2.6 düzeyinde bulunuyordu.

TEPAV, perakende güven endeksini 2008 yılının mayıs ayından bu yana hesaplıyor. Endeks, 2008 mayısından itibaren tam 29 ay boyunca negatif oluştu. Endekste ilk pozitif değer 2010 yılının ekim ayında gerçekleşti.

Perakende güven endeksi, geçen yılın ilk yedi ayında, genel yönü aşağı olmak üzere pozitif oluştu ve ağustosla birlikte yeniden negatife döndü. Geçen yılın ağustosundan bu yana 8 aylık dönemde yalnızca aralık ayında pozitif bir değer görülebildi.

AB'de durum çok kötü

Türkiye'deki perakende güven endeksi mart ayında geçen yıla göre 3 puanlık bir kötüleşme gösterirken, bu değer AB-27'de 11.7 puana ulaştı. AB-27'de geçen yılın mart ayında pozitif 0.3 olan perakende güven endeksi, bu yılın martında negatif 11.4 düzeyinde oluştu.

Son bir yıllık dönemde AB ülkeleri arasında perakende güveni en çok artan ülke 6.4 puanla Slovenya oldu. Bu ülkeyi 5.1 puanla Finlandiya, 2.7 puanla Romanya, 0.9 puanla İspanya, 0.7 puanla da Letonya izledi.

Ekonomik krizle boğuşmakta olan İspanya'da perakendeci güveninin bir yıl önceye göre olumlu yönde seyretmesi ilginç bir gelişme olarak yorumlandı.

Perakendeci güveni geçen yıla göre en fazla gerileyen ilk beş ülke ise 22.9 puanla İsveç, 21 puanla Belçika, 18.6 puanla İngiltere, 17.2 puanla Hollanda ve 16.5 puanla İtalya olarak sıralandı.
 

İşler kötü gitti, ama umut var
 

Perakende güven endeksi katılımcılarının verdikleri yanıtlara göre işlerin bir yıl önceye göre durumuna ilişkin denge değeri negatif 26.4 düzeyinde. Yani çoğunluk, işlerin kötü gittiği görüşünü dile getiriyor. Üstelik, işlerin bir yıl önceye göre durumuna ilişkin yanıtlarla oluşan denge değeri, ilk üç ayda geçen yılın aynı dönemindeki denge değerinin çok altında, yani durum geçen yıldan da olumsuz.

"İşlerin bir yıl önceye göre durumu iyi değil" diyen katılımcılar, geleceğe ise umutla bakıyor. Her ne kadar geçen yılın ilk çeyreğinden düşük olsa da, gelecek üç aya ilişkin beklentiyi gösteren denge değeri mart ayında pozitif 20.5 düzeyinde ve üstelik bu denge değeri artış eğilimi içinde.

Perakendeci mağaza açmaya soğuk

TEPE'yi oluşturan sorular arasında, ortaya konulan sonuç anlamında en dikkat çekici olan, "geçtiğimiz üç ayda işlerinizin gelişimi ne yönde oldu" sorusu. Katılımcıların verdiği "arttı-azaldı" yanıtlarının farkına göre bu sorunun endeksi negatif 34.2 düzeyinde oluştu. Yani önemli bir kesim, işlerinin son üç ayda kötüye gittiğini söylüyor. Geçen yılın mart ayında bu sorunun endeksi negatif 22.3 düzeyinde bulunuyordu. Dolayısıyla bir yıl önceye göre 11.9 puanlık bir kötüleşme ortaya çıkmış oldu.

Sonuçlarını biraz önce aktardığımız bir başka soru ise "işleriniz geçen yılın aynı dönemine göre bu yıl nasıl gelişti" sorusu. Bu sorunun endeksi mart ayında 26.4 oldu ve geçen yılın mart ayındaki 14.3'lük düzeye göre 12.1 puanlık bir kötüleşme ortaya çıktı.
 

Hem son üç ayda, hem de bir anlamda son bir yılda işlerin kötü gittiği açık biçimde dile getiriliyor. Her ne kadar gelecek üç aya ilişkin olumlu bir görüş ortaya konuluyorsa da, genel hava olumsuzluğun ağır bastığı yönünde.

İşte bu durum, perakendecilerin yeni mağaza açmaya soğuk bakmalarına neden oluyor. Perakendeciler arasında mağaza açacağını söyleyenlerin oranı, açmayacağını söyleyenlerden fazla; yani bu sorunun sonucu pozitif. Ancak, pozitif olan değer geriliyor, bir başka ifadeyle mağaza açma eğiliminde bir yavaşlamaya doğru gidiliyor.

"Mağaza sayınızın gelecek yıl nasıl değişmesini bekliyorsunuz" sorusuna verilen yanıtlarla oluşan endeks, geçen yılın mart ayında pozitif 12.9 düzeyinde bulunuyordu. Endeks, bu yıl şubat ayında 6.9'a, son olarak mart ayında ise 2.9'a indi. Dolayısıyla bu yılın mart ayındaki endeks, şubata göre 4 puan, geçen yılın martına göre ise 10 puan gerilemiş durumda.

Personel sayısında artış bekleniyor

TEPE'yi oluşturan sorulardan biri de perakendecilerin personel sayısına ilişkin tahminleriyle ilgili. "Personel sayınızın gelecek üç ayda ne yönde değişeceğini düşünüyorsunuz" şeklindeki soruya verilen yanıtlarla oluşan endeks, perakendecilerin personel sayısını artıracaklarını gösteriyor. Bu sorunun endeksi, mart ayında pozitif 13.2. Bu endekste, şubata göre 5.8 puan, geçen yılın martına göre 4.3 puanlık bir artış var.

Satışların gelecek üç aydaki yönü hakkındaki soruya verilen yanıtlarla oluşan endekste şubata göre yalnızca 1.1 puanlık artış dikkati çekiyor, geçen yılın martına göre ise 0.8 puanlık bir gerileme olduğu gözleniyor.