Temiz havamızı koruyalım

Kim daha acayip?

"Sabah ofise gidince ilk iş olarak yangın alarmına naylon torbayı geçiriyordum. Sonra kapının altına ıslak havlu seriyordum.. Camı da açıyordum. Sigaramı öyle içiyordum. Ama bu Amerikalılar çok acayip. Yine de anlıyorlardı sigara içtiğimi. Sonunda dışarıya çıkıp içmek zorunda kaldım." Bunu bir akademisyen bayan 3-4 yıl önceki bir toplantıda anlatıyordu. Akademisyen Amerika'da bir üniversiteye gitmişti. O eyalette kapalı yerde sigara içmek yasaktı. Bayanı dinleyince masada bulunanlara bakmıştım. Acaba acayip olan kimdi?

Kötü alışkanlık

Sigara içmek kötü bir alışkanlık. Bazı sigara içiciler kabul etmese de, alışkanlığın ötesinde bağımlılık. Vücut nikotine alışınca onsuz duramıyor. Sigaranın ne kadar zararlı olduğu, öldürücü olduğu bilimsel gerçek. Ama bu bağımlılık insanlara insanlığını unutturabiliyor. Yukarda anlattığım akademisyenin trajik durumuna bile düşürebiliyor. Üstelik bu bağımlılık başka bağımlılığa da benzemiyor. Çevresine de doğrudan zarar veriyor. Sigara dumanına maruz kalan kişiler de içiciler kadar yaşam riski altında. Sigara içmeyenleri, içenlerden korumak gerekiyor.Bu nedenledir ki, ülkeler sigara içmeyenleri korumak için yasalar çıkarıyor. İşte 4207 sayılı "Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun" bunun için çıkarıldı.

Yasa öncesi

Sigara konusunda ben de yukarıda sözü edilen acayip Amerikalılar gibiyim. Sigaranın o pis kokusunu yüzlerce metre uzaktan da olsa duyabilirim. Çünkü sigaraya alerjim var. Bırakın dumanını, kokusu bile tıkanmama yetiyor. Bu nedenle sigara konusunda epey savaş verdim. Otellerde sigara içilmeyen (non-smoking) odalarda kalırım. Çünkü sigara içildiğinde o odadaki eşyalar mundar olur, sürekli o pis kokuyu yayarlar. Yanan bir sigaranın kokusundan daha kötüsü, eşyaya sinmiş eski duman kokusudur. Sigara içilmeyen odada kalırsınız, ama o pis kokudan kurtulamazsınız. Çünkü otellerin havalandırma sistemleri merkezidir. Başka odalarda içilen sigaraların dumanı havalandırma boruları yoluyla odanıza gelir. Lokantalar ayrı bir olaydı. Her lokantaya gittiğimde eve gelince banyo yapmak zorunda idim. Çünkü içilen sigaraların kokusu iç çamaşırınıza kadar işler. Bir de tabi aynı kapalı alanda sigara içilir ve sigara içilmez bölümlerin ayrılması saçmalığı vardı. Halbuki aynı kapalı alanda "sigara içilen ve içilmeyen" uygulaması, yüzme havuzunu "işenebilir ve işenemez" diye ayırmaya eşdeğerdi. Havaalanları ayrı bir rezaletti. Çekilen bir halatın bir tarafında sigara içene şu kadar ceza derken, halatın öbür tarafında insanlar Boğaz'a bakar gibi sigara içerlerdi. Öte yandan, Açıkhava Tiyatrosu'na her gidişimde çevremde sigara içen olmasın diye dua ederdim.

Yasayı delme teşebbüsleri

Bütün bu dumanlı günler 4207 sayılı Kanunla geride kaldı. Temiz havaya kavuştuk. İnanılacak gibi değil. Ama tiryakiler ve sigara lobileri sanırım bir yerlerde "Bu iş burada bitmez" hesabı içindeler. Önce kahveciler işlerimiz azalacak diye yaygara yaptı. (Aslında doktorlar ve cenaze levazımatçılarının işlerimiz azalacak diye sokağa dökülmeleri gerekirdi!) Ama yasayı delmedeki ilk ciddi teşebbüs havaalanlarından geldi. Gazetelerde "sigara yasağından mağdur olan yolcular isyan edince İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali'nde sigara içmek için özel bir oda oluşturuldu." diye haber çıktı. İşte size tam Türkiye'ye özgü bir yasa delme operasyonu. Yolcu isyan etti, havalimanını işleten firma hemen hazır. Alın size bir sigara odası. Peki yarın otobüs terminallerindeki yolcular da isyan edince ne olacak? Onlara da mı sigara odası verilecek?

Aslında havaalanlarında yapılacak sigara içme odası tiryakileri kesmez. Uçak merdivenlerinin en üst noktasına ayaklı kül tablalarından konulmalıdır. Tiryaki yolcular uçağa binmeden önce sigaradan son nefeslerini almalıdır. Sigara izmaritini kül tablasına basıp, dumanı ciğerlerinde tutup uçağa binmelidirler. Bu şekilde uçaktaki yolcular da bu dumandan yararlanmalıdır. "Peki sigara içmeyenler mağdur olmayacak mı?" diye soranlarınız olabilir. Onlar zaten yıllardır mağdur. Mağdur olmaya devam etsinler…

Sonuç

Sigara çok zararlı bir şey hem içenler, hem de bu dumanı soluyanlar için. Başta Başbakan ve Sağlık Bakanı'nın bu konudaki takdir edilecek güçlü duruşları ve 4207 sayılı Yasa ile temiz havaya kavuştuk. Ancak bu yasayı delmek için tütün lobisi ve tiryakiler ellerinden gelen her şeyi yapacaklardır. Çünkü "sigaranın dumanı, yoktur lobilerin ve bağımlıların imanı" havamızın kirlemesine bir daha izin vermeyelim.