Teknolojiyi 70 dolar mobilyayı 1 dolara ihraç ediyoruz
İhracat Türkiye’nin sürdürülebilir döviz kaynağı açısından ülkenin en önemli gelir kalemi. İhracat bunun yanında istihdam ve büyüme için de en önemli kaldıraç. Son yıllarda Türkiye’nin büyümesini ihracat sırtlıyor. 2022 yılı için konulan hedefler tuttu. Ancak 2023 için işler pek de kolay olmayacak. Küresel resesyon riski her ne kadar yumuşuyor gibi gözükse de risk hala mevcut. Bunun yanında pandeminin etkileri nedeniyle Çin varlığını soğuttu. 2023 yılında navlun fiyatlarında düşüşün devam etmesi Çin’in yeniden eski gücüne dönmesini sağlar. Bu yüzden pandemi döneminde önemli bir tedarik merkezi olma gücünü yakalayan Türkiye’nin bu gücünü koruması gerekiyor. 2021 ve 2022 yılında son 30 ayın 28’inde aylık bazda rekor açıklayan ihracatçılarımızın bu yükselişini devam ettirmesi için daha çok çalışması gerek. Şüphesiz bu konuda en önemli kaldıraç ihracat kilo değerimiz.
1,5 dolar sınırına takıldık
Yıllık ihracatını 254 milyar dolara çıkaran Türkiye’nin ihracat kilogram değeri 1.5 dolar sınırına geldi. Ortalama birim fiyat değeri, savunma sanayii ve havacılıkta 70 doları, gemi ve yat sektörü ile hazır giyim ve konfeksiyon sektörlerinde 15 doları aştı.
2021’in sonu itibariyle 1,2 dolar olan ihracatın kilogram değeri, 2022 yılında 1,5 dolara yükseldi. 2010 yılında 1,2 dolar, 2012’de 1,4 dolar olan ihracatın ortalama birim değeri 2014’te 1,59 doları gördükten sonra düşüş trendine girmiş ve 2016’da 1,35 dolara, 2018’de 1,39 dolara 2020 yılında ise 1,09 dolara kadar gerilemişti.
Artış bazı sektörlerde yüzde 50’yi aştı. İhracatın ortalama birim fiyat değeri, savunma sanayi ve havacılıkta 70 doları aştı. 2021’de 46 dolar olan savunma ve havacılık sanayi sektöründeki birim fiyatı, bu 2022’de 70 dolara yükseldi. Hazır giyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat birim değeri yüzde 18,5 artışla 13 dolardan 15 dolara yükseldi.
Savunma ve havacılık lider
İhracat birim değeri 15 doları aşan bir diğer sektör ise gemi ve yat hizmetleri olarak dikkat çekiyor. Kimya, çelik, deri, elektrik-elektronik, hububat ile su ürünleri sektörleri de birim değeri ciddi oranda artan diğer sektörler oldu. Savunma sanayi, gemi ve yat hizme tleri ve özellikle son yıllarda marka değeri ile öne çıkan hazır giyim ortalama kilo değerine ciddi bir katkı veriyor. Yazılım, film ve dizi ihracatı gibi son yıllarda yıldızı parlayan sektörler de gelecek açısından umut verici. Değer listesinin en altında ise 0.14 dolar ile çimento cam seramik ve toprak, 0.18 dolar ile de madencilik var. Yaş meyve sebzenin kilo değeri de 0.6 dolar seviyesinde. Mobilya kağıt ve orman ürünleri 1 dolar seviyesinde kalan önemli bir ihracat sektörümüz. Yazılarımda sıkça söz ediyorum, gidilecek ülke kalmadı, ihracat menzilinde sorunumuz yok. İhracatçılarımız 3500 kilometre menzile ulaştı. Uzak ülkeler stratejisi ile bu menzil 4 bin kilometrelere kadar uzayacak. Ürün çeşitliliği açısından da rekabet gücü yüksek bir ülkeyiz. 4 binden fazla ürünü dünyaya satıyoruz. Bunun yaklaşık yüzde 25’nin stratejik ürünler oluşturuyor.
Hedef en az 2 dolar olmalı
Geriye iki önemli başlık kalıyor. Pazar payımızı ve ihracat kilo değerini artırmak. Uzun yıllardır kilo değerimiz 1 ile 1.5 dolar bandında geziyor. Kolay olmayacak ama yeni yatırımlar, AR-GE ve markalaşma süreci ile birlikte kilo ihracat değerimizi birkaç yıl içinde 2 dolara çıkarmamız mümkün. 2 dolar sınırı Türkiye’yi başka bir dünyaya taşıyacak.
Yeni yılda hedeflerini açıklayan ihracatçılarımızın önceliği bu değeri üst seviyelere çıkarmak. Pazarlık gücümüzü artırmak için temel strateji ‘Made in Türkiye’ markasını güçlendirmek. Kendimizi daha iyi ifade etmek ve ürün kalitemizin üst seviyelerde olduğunu göstermek.
Bu güne kadar pek çok zorlu dönemde yükselmesini bilen ihracatçıların kilo değerini artırma konusunda ne kadar başarılı olacağını hep birlikte izleyeceğiz.