Tek bir zeytin ağacı sanayiden ve madenden daha değerlidir

Ülke zeytinciliğinin sonunu getirecek bir yasa tasarısı,Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülüyor. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın, üretim ve yatırımın önündeki engelleri kaldırmayı hedefleyen "Üretim Reform Paketi Yasa Tasarısı" olarak hazırlanan ve "Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" olarak Başbakan Binali Yıldırım imzası Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne ile sevk edilen tasarı zeytincilik konusunda çok önemli değişiklikler öngörüyor.

Yasa tasarısı 76 maddeden oluşuyor. Tasarının 2, 3 ve 4. maddeleri zeytincilikle ilgili düzenlemeler öngörüyor. Daha doğrusu tasarıda yer alan düzenlemeler ile zeytinliklerin talan edilmesinin, ranta açılmasının önü açılıyor.

Zeytinlikleri ranta açan düzenleme ilk kez Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne gelmiyor. Daha önce 6 kez geldi ve her defasında iktidar ve muhalefet partilerinin oyları ile red edildi. Fakat, zeytin sevmezler işin peşini bırakmıyor. Düzenleme 7. kez Meclis'e getirildi.

Yasa tasarısı ile ne yapılmak isteniyor?

1- Yasa tasarısının 2. maddesi ile zeytinlik saha tanımlaması yapılıyor. "Orman sınırları dışında kalan ve her bir dekar alanda en az 15 kültür çeşidi veya yabani zeytin bitkisinin bulunması" şartı getiriliyor. Bir dekarda 15 zeytin ağacı yoksa o alan zeytinlik saha kabul edilmiyor.

2- Yine 2. madde ile Zeytinlik Sahaları Koruma Kurulu kurulması öngörülüyor. Zeytin alanlarının korunması, imara açılması, sanayi tesisi kurulması, ranta açılması il bazında kurulacak ve 9 kişiden oluşacak kurullar tarafından kararlaştırılacak.

3- Tasarının 3.maddesinde, zeytinlik alanlarda hayvan otlatılması yasaklanıyor. Hayvan otlatanlara 5 bin lira para cezası öngörülüyor. Daha önce olan 3 ay hapis cezası ise kaldırılıyor.

4- Tasarının 4. maddesi ile 26/1/1939 tarih ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun'un 20. maddesi değiştiriliyor. "Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinliklerin bitkisel gelişmesini, çoğalmalarını engelleyecek kimyasal atık oluşturacak tesis yapılamaz ve işletilemez. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve kurulun uygun görmesi şartıyla bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış yatırımlar için zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından izin verilebilir" hükmü ile zeytin alanları yatırımlara açılıyor.

5- Tasarıdaki 4. maddede ayrıca zaruri haller dışında zeytin ağacı kesenlere ağaç başına 2 bin lira ceza öngörülüyor. Başka bir deyimle 2 bin lira veren zeytin ağacını kesebilecek.

Zeytin ağaçlarının teminatı Bakan mı olacak?

Bilim, Sanayi ve Ticaret Bakanı Faruk Özlü'nün tasarıyı tanıtırken zeytincilik konusundaki düzenlemelere ilişkin açıklamaları özetle şöyle:

"Sanayi yatırımlarından, zeytinlik sahalarının korunması ile ilgili kanunda bir boşluk var. Bu zeytinlik ile ilgili ilk yasa 1939 yılında çıkarılmıştı. 1995’te revize edildi, bu hala uygulamada. Bunu aslında güncelliyoruz, bir çerçeve çiziyoruz. Bu yasayı teknolojideki gelişmelere ve günün şartlarına göre güncellemek istiyoruz. ‘Sanayi bölgeleri kurmak için zeytinlik alanlar perişan ediliyor ‘gibi bir suçlamanın altında kalmak istemiyoruz. Kurul karar verecek. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bu izni verecek veya vermeyecek, nihayette izin verme yetkisi zeytinlik sahaları için bizde değil Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nda olacak. Bu kurul iller bazında valinin başkanlığında kurulacak. Benim şahsi fikrimi söyleyeyim. Birinci sınıf tarım arazilerine zeytinciliğin çok düzenli bir şekilde yapıldığı yerlerde asla sanayi parseli, organize sanayi bölgesi veya endüstri bölgesi kurmaktan yana değilim, öyle bir talep geldiği takdirde benden döner."

Koruma kurulları oluşturulacak

Zeytinlik Sahaları Koruma Kurulu kurulacak. Bir bölgede sanayi bölgesi oluşturulacaksa bunun kurulup kurulmamasına Zeytinlik Sahaları Koruma Kurulu karar verecek. İller bazında oluşturulacak kurulda Gıda,Tarım ve Hayvancılık; Orman ve Su İşleri; Bilim, Sanayi ve Teknoloji ile Maliye bakanlıkları ile tarım il müdürlüğü, Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, çevre ve şehircilik il müdürlüğü, ziraat fakültesi ve ziraat odasından birer olmak üzere toplam dokuz üye bulunacak.

Bakan Faruk Özlü'nün açıklamalarında en dikkat çekici bölümlerden birisi: "Birinci sınıf tarım arazilerine zeytinciliğin çok düzenli bir şekilde yapıldığı yerlerde asla sanayi parseli, organize sanayi bölgesi veya endüstri bölgesi kurmaktan yana değilim, öyle bir talep geldiği takdirde benden döner."

Yakında yapılacak hükümet revizyonunda Bakan Özlü bu görevden giderse ne olacak? Gelen bakan, buna izin verirse kim ne diyecek. Kişi teminatı değil, sistemin doğru kurulması gerekiyor.

Asırlık zeytin ağaçları kesilecek

Yapılmak istenen yasa değişikliği ile 1 dekarda 15 zeytin ağacı bulunmayan alanlar zeytinlik sahası sayılmayacak. Yasa tasarısını hazırlayanlar bilinçli olarak mı dekar başına 15 zeytin ağacı şartını koydu? Çünkü, herkes çok iyi biliyor ki, dekar başına 10-12 ağaç olur genellikle. Bu değişiklik bile tek başına ülke zeytinciliğinin sonunu getirebilir. Özellikle binlerce yıldır zeytincilik yapılan bölgelerde o zamanki üreticiler, yıllar sonra bir yasal düzenleme yapılacak diye düşünmedikleri için dekara 15 zeytin ağacı dikmeyi akıllarına getirmemişler. Bu nedenle dekara 15 zeytin ağacı şartı aramak, binlerce yıllık zeytin ağaçlarının yok edilmesi anlamına geliyor. Bazen 1 tek ağaç bile bir çok sanayi tesisinden, bir çok maden işletmesinden daha değerlidir.

Hatırlarsanız geçen yıl Antalya'da yapılan Expo'ya İzmir'den bir zeytin ağacı götürüldü. İzmir'in Ödemiş ilçesi Bademli köyünden sökülerek Antalya'ya götürülen zeytin ağacı 945 yaşındaydı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle Expo alanına dikildi. Üretim Reform Paketi Yasası çıksaydı o ağaç olmayacaktı.

Özetle, zeytin ağacı kutsaldır. Dünyada sadece belli ülkelerde, bölgelerde yetişir. Türkiye o şanslı coğrafyalardan biridir. Binlerce yıldır ayakta kalan ve ürün veren zeytin ağaçlarımız var. Bir tek zeytin ağacı sanayiden de, madenden de daha değerlidir.