Tarımsal üretim ve verimlilikte mekanizasyonun önemi

Tarımda verimliliğin artırılması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi, yaşlanan nüfus nedeniyle ortaya çıkan işçilik sorununun çözümü için tarımsal mekanizasyon büyük öneme sahip.

Tarım makineleri ve ekipman imalatçıları, bu alanda çalışan bilim insanları, sivil toplum örgütleri ve bakanlık bürokratları sektörün önemini anlatmaya çalışıyor. Fakat, ülkede tarım yeterince önemsenmediği için mekanizasyonun önemi de yeterince anlaşılmıyor.

Türk Tarım Alet ve Makineleri İmalatçıları Birliği (TARMAKBİR) her yıl sektör temsilcilerini bürokratlarla buluşturarak sorunların karşılıklı tartışılarak çözüm üretilmesini sağlıyor. Ayrıca, yeni teknolojilerin, dünyadaki gelişmelerin ele alındığı, sektörün geleceğe ilişkin hedefleri, tarım ve gıda sektöründeki gelişmelerin değerlendirildiği sektör buluşması, imalatçıların deneyimlerini, bilgi birikimlerini paylaşmasına olanak sağlıyor.

Geçen haftasonu Antalya'da yapılan 11. Sektör Buluşması'na TARMAKBİR Yönetim Kurulu Başkanı Şenol Önal ve Genel Sekreter Selami İleri'nin daveti ile katıldık. İki gün süren toplantıda öğrendiklerimizi,izlenimlerimizi şöyle özetleyebiliriz:

1- Tarım makineleri ve ekipman sektörü, hem yerli üreticinin ihtiyacı olan makine ve ekipmanı üretiyor hem de dünyanın 130 ülkesine ihracat yapıyor. Yapılan ihracat 650 ile 700 milyon dolar arasında değişiyor. Türkiye'nin bu sektördeki ithalatı da aynı seviyelerde . Sektör temsilcileri, tarım makineleri ve ekipman sektörünün önemsenmesi,desteklenmesi durumunda ithalatın çok daha düşük ihracatın ise katlanarak artacağını ifade ediyor.

Hibe destek programı yeniden uygulansın

2- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2007-2014 döneminde Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında 43 tarım makine ve ekipmanına yüzde 50 hibe desteği verdi. Ancak 2015'te hiç bir gerekçe gösterilmeden yüzde 50 hibe desteğinin kaldırılmasının sektörde yarattığı tahribatın giderilmesi için bu desteğin yeniden uygulanması isteniyor. Bu desteğin kaldırılması ile hem makine ve ekipman imalatçıları, hem de bunları kullanan çiftçi mağdur oldu. Verilen destek tarım bakanlığı destekleme bütçesini derinden etkileyecek bir rakam değil. Hibe desteğinin uygulandığı 7 yılda verilen toplam destek 900 milyon lira civarında. Sektörün devletten alacağı yıllık Katma Değer Vergisi (KDV) tutarı 800 milyon lira. Üstelik, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı o dönemde yaptığı etki analizinde bu desteğin hem imalatçılara hem çiftçiye hem de ülke tarımına büyük katkı sağladığı yönünde sonuçlar çıkmıştı. Her iyi uygulamada olduğu gibi bazı yanlışlar olabilir.Yanlışların düzeltilmesi, art niyetli kişilerin ayıklanması yerine sektörün tümü cezalandırıldı. Makine ve ekipman desteğinin yeniden gündeme alınması ve uygulanması isteniyor.

Teknolojiye uyum çalışmaları

3- İnsansız traktör üretimi,tarım alanlarının ilaçlanmasında dron teknolojisinin kullanılması tarım makine ve ekipman sektörünü nasıl etkileyecek? Gündemdeki bir başka önemli konu bu. Ağırlıklı olarak aile işletmesi olarak faaliyet gösteren tarım makine ve ekipman üreticileri bu yeni teknolojiye uyum sağlayabilecek mi, yoksa bu teknolojilere yenilecek mi? İlaçlamada dronlar kullanılırken ilaç makinesi üretenler ne yapacak? İnsansız traktör kullanılacaksa kabin üreticileri ne yapacak? Bunların konuşulması, düşünülmesi gerekiyor.

Dış ticarette işbirliği arayışı

4-Bir başka önemli endişe ise, dünyada traktör sektöründe başlayan birleşme ve satın almaların makine imalat sektöründe de yaşanması. Dev birleşme ve satın almalar karşısında güçsüz kalmaktan ve rekabet edememekten endişe duyan makine ve ekipman imalatçıları güçlerini birleştirme yoluna gidiyor. Bu amaçla bazı imalatçılar bir araya gelerek ortak dış ticaret şirketi kurma çalışması başlattı. Henüz 5 firmadan oluşan bu işbirliği çalışması iki gün boyunca gündemdeki önemli konulardan birisi oldu. İmalatçılar güçlerini bileştirerek maliyetlerini düşürmeyi ve ortak bir marka ile ihracat yapmayı hedefliyor. Hayatta kalmak için işbirliğini zorunlu gören imalatçılar,kendi imalatlarını bağımsız olarak sürdürecek ancak dış ticarette ortak hareket edecek.

5- Makine ve ekipman imalatında, araştırma-geliştirme,inovasyon çalışmaları büyük öneme sahip. Yapılan bu çalışmalarla tarımda verimliliğin artırılması ve üretim maliyetinin düşürülmesi sağlanıyor. Araştırma-Geliştirme yatırımlarının desteklenmesi konusunda Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü desteklerinden ve olanaklarından daha yoğun kullanılması için çalışmalar yapılacak.

Küçük ekipman kredisi

6- Ziraat Bankası'nın başlattığı küçük ekipman kredisi sektörde çok olumlu bir adım olarak görülüyor. Bu yıl 17 bin 500 çiftçiye 410 milyon lira kredi sağlandığı ifade edildi. Limiti 25 bin lira ve 48 ay vadeli olan küçük ekipman kredisinin sektörde ve çiftçiler tarafından yeterince bilinmediği Ziraat Bankası'nın bunu daha çok tanıtıp yaygınlaştırması talep ediliyor.

7- Bir çok toplantıda olduğu gibi ortak makine parkı kurulması, bu tür girişimlerin desteklenmesi gündeme geldi. Ancak, genel kanı, ortak makine kullanma kültürünün yerleşmediği bu nedenle yıllardır konuşulmasına rağmen bazı denemeler,iyi örneklere rağmen bu konuda ilerleme kaydedilemediği ifade edildi.

8- Tarım makine ve ekipmanların ithalatı yerine üretiminin desteklenmesi ile ülke ekonomisine ve çiftçiye önemli katkı sağlayacağı dile getirildi. Avrupa'dan 15 bin euroya ithal edilen makinenin aynısını 10-11 bin euroya üretmek mümkün.

9- Makine ve ekipmanı kullanan çiftçilerin bu tür platformlarda temsil edilmemesi de gündeme gelirken, TARMAKBİR yöneticileri, Türkiye Ziraat Odaları Birliği'ni (TZOB) her toplantıya, her platforma davet ettiklerini ancak katılmadıklarını söyledi. Makine ve ekipman desteğinin kaldırılmaması için yaptıkları çalışmalarda da çiftçi örgütü TZOB'u yanlarında göremediklerini oysa bu makine ve ekipmanların çiftçiler için üretildiğini dile getirdi.

10- Fuar, tanıtım ve benzeri destekler verilirken ihracat artışı, kalite, inovasyon gibi kriterlerin dikkate alınması gerektiğini belirten sektör temsilcileri, kayıtdışı, merdiven altı üretimle haksız rekabet yaratanların engellenmesini istedi.

Özetle, tarımsal potansiyelin değerlendirilmesinde, verimliliğin sağlanmasında ve maliyetlerin düşürülmesinde önemli rol oynayan tarım makine ve ekipman imalatçıları ithalat yerine üretimin daha çok desteklenmesini istiyor.