Tarımsal girdilerde 2 sezon KDV ve ÖTV alınmasın

Yerel seçim öncesinde kurulan tanzim satış noktaları ile fiyatlara müdahale edilirken bir yandan da sıfır gümrükle soğan ve patates ithalatı için kararnameler çıkarılıyor. 

Dünyanın en verimli topraklarına sahip, bazı bölgelerde aynı topraktan yılda 2-3 ürün alabilen Türkiye, soğan ve patates ithal ediyorsa tarım politikasının sorgulanması gerekmez mi?
Sorgulamak bir yana tarımsal hâsılada Avrupa'da birinci, dünyada yedinciyiz avuntusu ile sorunlar görmezden geliniyor. Üreticinin, tarım ticareti, ihracatı ile uğraşanların görüşlerini, önerilerini dikkate almadan uygulanan tarım politikasının vardığı yer soğan, patates ithalatı.
Bakanlar gittikleri her ilde kendisine raporlar verilir, sorunlar anlatılır. Bunların yüzde 1'ini dikkate alsalar ülke tarımı bu halde olmazdı.

Geçen hafta Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan'ın katılımı ile "Antalya İş Dünyası Toplantısı" yapıldı. Hal Yasası, yaş sebze meyve konusunun bu kadar gündemde olduğu bir dönemde sorunlar öneriler dile getirildi. Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır bir rapor sundu. Tarım ticaretinde yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini içeren raporun detayları şöyle:

1- Tarım ürünlerinin ihracatı

- Türk Hava Yolları ve özel hava yollarıyla yapılacak anlaşmalarla tarımsal ihracatta özel indirimli kargo fiyat tarifesi uygulamalıdır.
- Yaş meyve ve sebze ile kesme çiçek gibi tarım ürünlerine yönelik bozulabilir ürün damgası (Renkli Mühür) uygulamasına geçilmeli ve gümrüklerde uygulanan yasal prosedürler hızlandırılmalıdır.
- Gümrük kapılarında özellikle bozulabilir tarım ürünlerinin termin sürelerinden kaynaklı kayıpların yaşanmaması için çalışma saatleri vardiyalı sistem ile 24 saate çıkarılmalıdır.

2- Yaş meyve sebze ticareti

- Üretici adına hareket eden ve üreticinin ürününü değerinde pazarlama fonksiyonlarını daha etkin şekilde yerine getirecek yeni bir modele geçilmeden mevcut hal yapısı ortadan kaldırılmamalıdır.
- Hallerin sayı ve özellik tanımlamaları rekabeti geliştirici ve kurumsallaşmayı artırıcı yönde düzenlenmelidir.
- Tarımsal ürün ticaretindeki fire ve zayiat oranlarının azaltılmasına yönelik işleme ve koruma yatırımlarına öncelik verilmelidir.
- Tarımsal ürün ticaretinin bir bütün olarak tedarik zinciri modellemesiyle yeniden düzenlenmesi gereklidir.
- “Komisyonculuk” unvanı “Üretici Satış Temsilcisi”, “Komisyon Bedeli” ise “Hizmet Bedeli” olarak değiştirilmelidir.

3- Tarımsal örgütlenmedeki fonksiyonel yetersizlikler

- Tarımsal kooperatifler ve birlikler yeniden düzenlenmelidir. Kooperatifler ve birliklerin merkezi yönetimce tasarlanmış fonksiyonel performans kriterleriyle değerlendirilmesi sağlanmalıdır. Ortaklılar ve üyelikler özendirilmelidir.

4- Tarımsal sosyal güvenlik ve sosyal yardımlar:

- Tarım sektörünün kendine has yapısı göz önünde tutularak, tarımda büyümeyi ve birlikte hareket etmeyi özendirici bir model geliştirilmelidir.
- Tarımda sosyal güvenlik modeli aile çiftçiliği kavramıyla birlikte kurgulanmalıdır.
- Sosyal yardımlar, tarımda çalışmayı özendirici nitelikte kurgulanmalıdır.

5- Tarımsal mevzuat yapısının, envanter ve veri tabanının yetersizliği

- Tarım envanterinin çıkarılması için; fiili olarak geçerli ve güncel tarım sayımı yapılmalıdır.
- Hazineye ait arazi bilgileri tarımsal üretim ve yatırım kararları için sektörün paylaşımına açılmalıdır.
- Tarımsal alanların tespiti yapılmalı, envanteri çıkarılmalı ve koruma altına alınmalıdır.
- Bütünşehir yasasındaki hayvancılık başta olmak üzere tarımsal faaliyetlerle ilgili mevzuattaki yetki ve kapsam karışıklığı giderilmelidir.
- Ulusal ve uluslararası düzeydeki tarım ve kırsal kalkınmaya yönelik destek ve teşviklerde il düzeyi yerine ilçe düzeyi dikkate alınmalıdır.

6- Tarımsal ticarette vade yapısının bozulması ve uzaması

- Tarımda vadeli alımları azaltıcı tedbirler alınmalıdır.
- Tarımsal girdi alımlarında peşin ya da finansmanının Ziraat Bankası tarafından yapılacağı bir alım sistemi geliştirilmelidir.

7- Coğrafi işaretli yöresel ürünlerin ilave katma değer yaratamaması

- Coğrafi işaretli ürün siteminin gelişimi için pozitif bir yaklaşım gösterilerek mevcut ürün desteklerine ek olarak en az yüzde 5 düzeyinde ilave destek sunulmalıdır.
- Coğrafi İşaret tescili almış ve ihracata konu olan ürünler tespit edilerek ticaretinin geliştirilmesine destek olunmalı ve teşvik edilmelidir. Bu ürünlerin uluslararası tanıtımı yapılmalı ve fuarlara katılımı teşvik edilmelidir.
- Festival, kermes, sergi, pazar, tanıtım günleri ya da benzeri isimler altında fuar dışı ve denetimden uzak, yöresel ürünleri değersizleştiren, tanımına ve kapsamına aykırılık teşkil eden, kayıtlı ve vergiye tabi esnafımıza da büyük zararlar veren etkinlikler engellenmelidir.

8- Tarımsal üretimde kullanılan girdi maliyetlerinin yüksek olması

-Tarımsal üretimde kullanılan tüm girdi maliyetleri üzerindeki yüklerin hafifletilmesi amacıyla KDV ve ÖTV gibi tüm vergilerden en az iki üretim sezonu vazgeçilmelidir.

9- Tarım sigortasında karşılaşılan sorunlar:

- Tarım ürünleri standartları güncel olarak tanımlanmalı ve standarda uygun sigorta sistemi geniş kapsamlı olarak uygulanmalıdır.
- Tarımsal üretim demirbaşlarının (sera, makine teçhizat, alet edevat) sigorta kapsamı genişletilmelidir.
- Fiili olarak tarımsal faaliyet yapılan alanlar sigortalamada tarım alanı kapsamında değerlendirilmelidir.

10- Tarımsal girdi kullanımının etkinsizliği ve etkilisizliği

- Üreticilerin tedarik ihtiyaçlarını birlikte karşılamalarını motive edecek, eşgüdümlü girdi kullanımını avantajlı hale getirecek modeller geliştirilmelidir.
Özetle, tarımda üretimden başlayarak sofraya kadar yaşanan sorunları çözmek için öneri çok. Yeter ki bunu uygulayacak irade olsun.