Tarımın “yeşil etki ajanları”

Gelişmiş ülke­ler, başarılı genç tarım gi­rişimcilerini “değişim ajanı” olarak konum­landırıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın başarılı genç çiftçiler­den kurduğu “Tarım Orman Gençlik Kon­seyi” üyelerine, Ba­kanlık pek çok proje­de yer vererek hem onların gö­rünürlüğünü artırıyor hem de gençlere örnek olmalarını sağ­lıyor.

Konseyin her bir üyesi Türkiye’nin geleceğini besle­yecek motivasyonun en önem­li “yeşil etki ajanları.” Onlarla tarımın geleceği tasarlanabi­lir, çiftçilik algısı yeniden di­zayn edilebilir. Etki ajanlığı tarihinde ilk defa hayırlı bir iş için kullanılabilir.

Çiftçi annelerin dileği: Git kurtar kendini çiftçi olma

Litvanya’da yapılan bir araş­tırmaya göre gençlerin ta­rım hakkındaki görüşleri, “az ödüllü, istikrarsız, yorucu, sı­kıcı, düşük statülü, toplumdan izole, angarya işlerden oluşan yoksul insanlar için uygun bir iş.” Eğitimci Rodie Akerman’a göre annelerin (yüzde 64’ü ço­cuklarının tarım yapmasını is­temiyor) “git kurtar kendini” cümlesinin bilimsel açıklama­sı “ebeveynlerin eğitim ve ka­riyer beklentisi gençlerin kari­yerlerini etkiliyor. Tarıma yat­kın bir ailede büyüme, tarımla ilgili olumlu iletişim mesaj­larına maruz kalma (çiftçile­rin yüzde 52’si umutsuz)” gibi deneyimler gençlerin çiftçi­lik motivasyonlarını artırıyor. O zaman önce çiftçi anneleri mutlu etmekte fayda var.

Şehirli gençler çiftçi olmak istiyor

Gençler çiftçiliğin, “finansal olarak yapılabilir ve teknolojik bir kariyer olarak yeniden ya­pılandırılmasını istiyor.” Bir araştırmaya göre çiftçilik yap­mak isteyen gençlerin yüzde 69,3’ü kentli. Türkiye şehirli çiftçilere hazır mı?

Tarım destekleri için mentör şart

Gençlerin tarıma kazandı­rılabilmesi için pek çok hibe programı/destek açıklanıyor. İKA Tarım Üssü Kurucusu İs­mail Kemaloğlu, “Gençlere ve­rilen desteklere mutlaka, be­lirli bir yıl mentörle çalışma kuralı getirilmeli. Kırsal sade­ce bir tarımsal faaliyet alanı değil, gençlerin sosyo ekono­mik ihtiyaçlarına cevap veril­meli. Gençler tarımın özgür­lükçü ve kendi işinin patronu olma düsturunu seviyor. An­cak öngörü yapamıyor, risk­leri bilemiyor. Önder insanla­rın liderliği, yol göstericiliği çok önemli. Gençlerin kendi­lerini bir sosyal aidiyet içinde bulması onları teşvik edecek­tir” diyor. “MeciTürkiye” gibi “çiftçi olacak gençlere, men­törlüğün yapıldığı, çiftlik sta­jının planlandığı, finans, bi­yoçeşitlilik, tarım tarihi, pa­zarlama, iklim gibi konularda eğitimlerin verildiği” geniş kapsamlı genç çiftçi yetiştir­me programlarının çoğaltıl­ması şart.

Çiftçi olmasını istediğiniz gençler çalışmayı sevmiyor

Şehirde bilgisayar başında bile çalışmak istemeyen genç­lere, sığır sağma, yabani ot te­mizleme, çobanlık yapma üze­rine proje geliştirmek ziyade­siyle manidar. Zira, güzide Z kuşağının kariyer araştırması­na göre gençler, “bağımsız, eğ­lenceli iş yapmaktan hoşlanı­yor, sadakatsiz, aceleciler, çok çalışmayı sevmiyorlar. Giri­şimcilik tarafları güçlü genç­lere sunulan tarımsal destek­ler girişimcilik ekosisteminin/ gençlerin ihtiyaçlarını karşılı­yor mu? Yoksa para dağıtmak­la olmuyor bu işler.

Gıda güvenliğinin anahtarı genç çiftçiler

Dünya Gıda Güvenliği Komi­tesi’ne göre, “gençlerin tarıma entegrasyonu gıda güvenliği­nin anahtarı ama tarım değer zincirinin cazibesi güçlendi­rilmeli. Genç işsizliğinin yüz­de 30 olduğu Tanzanya, oranın yüzde 13,9 olduğu Türkiye bile gençleri tarıma çekemiyorsa, Hannibal’ın dediği gibi; “ya ye­ni bir yol bulacağız, ya yeni bir yol yapacağız.”

Gençler için temiz çiftçilik

Doktar’ın yaptığı araştırma­ya göre çiftçilerin yüzde 56’sı maliyet hesabı yapmıyor, öde­diği faizi bilmiyor. Uzmanla­ra göre, tarım istihdamı için gençlerin illa ellerini kirlet­melerine gerek yok. Genç çift­çiler startup yönetir gibi çift­çilik yapacaklar, emek gerek­tiren işleri tarım işçilerine yaptırıp onlar lojistik, depola­ma, aracılık, pazarlama, çiftlik yönetimi gibi alanları yürüte­rek profesyonel çiftçilik yapa­caklar.

Çin’in “Yüksek Kaliteli Çiftçi Geliştirme Programı”

Çin’de her yıl kırsaldan şeh­re göçen 300 milyon kişinin bir kısmı yarı zamanlı çiftçilik yap­maya devam ediyor. Çin, 2020 yılında “Yüksek Kaliteli Çiftçi­ler Geliştirme Programı” baş­lattı. Amaç “yarı zamanlı çiftçi­lerin” sosyal statülerini yüksel­tip, gelirlerini artırmak, onları kalıcı çiftçiye dönüştürmek.”

Çiftçilik kutsal değil profesyonel bir iş

Ezcümle, tarıma gereken ye­şil kan gençlerde. Rol modeller gençleri, gençler de tarımdaki dönüşümü sağlayabilir. 2030’da yaş ortalaması 63 olacak yaşlı çiftçilerin yerine teknoloji bi­len finansal okuryazar, yeni­likçi geçler yaratılmalı. “Çift­çilik Kutsaldır” diyenlere karşı Doktar’ın kurucusu Tanzer Bil­gen’in “çiftçi işini profesyonel­ce yönetmiyor, artık tarım eşit­tir tarla değil, tarım eşittir ta­rımsal işletme” olmalı sözünü hatırlatıp, tarımın kutsal tara­fını çiftçinin değil “finansman destekleri, altyapı düzenleme­leriyle devletlerin düşünmesi gerektiğinin” altını çizerim.