Tarımın finansmanı...
Avrupa ve Orta Asya Bölgesi'nde faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların tarım, tarımın finansmanı ve kırsal kalkınma konularındaki uygulama ve deneyimlerinin paylaşılması amacıyla kurulan EastAgri platformunun yıllık toplantısı İstanbul'da yapıldı.
Toplam 24 kurumsal üyesi olan ve 2002 'de kurulan platformun kurucuları arasında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Dünya Bankası da var.
Avrupa Komisyonu, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Uluslararası Kalkınma Kurumları ve Uluslararası Finans Kurumları (IFC), Robabank, Credit Agricole ve Raiffaisen Bank gibi finans sektörünün güçlü kurumlarının üye olduğu platformun Türkiye'den ise iki üyesi var; Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Ziraat Bankası.
Sait Halimpaşa Yalısı'nda iki gün süren EastAgri 2010 toplantısında ağırlıklı olarak açlık, tarımın finansmanı, küresel ısınmanın tarıma etkileri, destekleme politikaları ve tarımın geleceği tartışıldı.
Değişik ülkelerden çok sayıda uzmanın katıldığı EastAgri toplantısında öne çıkan temel konulardan bazıları özetle şöyle:
1- Dünyanın en önemli sorunu açlık. Açlıkla mücadele için tarımsal üretimin desteklenmesi ve gıda üretiminin artırılmasına ihtiyaç var. Üretimin artırılması kadar, paylaşımın da adil olması gerekiyor.
2- Tarımdaki en büyük tehlikelerden birisi, küçük işletmelerin yok olması. Sektörden çekilmesi. Büyük işletmelerin egemenliği artıyor. Küçük işletmeler ile büyük işletmeler arasındaki uçurum büyüyor. Bu yapılanmayı olumlu bulanlar olduğu gibi, tarımın geleceği açısından çok büyük tehlike olarak görenler de var. Aile tipi küçük işletmeciliğin yaşaması için devlet desteklerinin bu kesime yönlendirilmesi isteniyor. Kırsal kalkınma programları ve sosyal politikalar ile küçük işletmelerin üretimini sürdürecek bir yapının kurulması sektörün geleceği açısından önemseniyor. Kooperatifçilik çatısı altında örgütlenme bu anlamda önemli çıkış noktası olarak görülüyor.
3- Tarım nüfusu hızla yaşlanıyor. Çiftliklerde belli bir yaşın üstünde olanlar çalışıyor. Bunlar emeklilik yaşına gelmiş veya emekli olmuş kişiler. Gençlerin tarıma yeniden çekilmesi hedeflenmeli.
4- Dünyanın her yerinde olduğu gibi EastAgri Bölgesi'nde de tarımsal destekler ve işletme büyüklüğü tartışılıyor. Destekler daha çok küçük işletmelere mi verilmeli yoksa büyük işletmeler mi desteklenmeli tartışması bu toplantının da ana gündem maddelerinden biri oldu.
5- Tarıma finansman sağlayan kurumların en önemli sorunlarından birisi, teminat alınamaması. Çiftçilik yapanlar toprak sahibi olmadığı için ve genellikle toprağı kiralayarak üretim yaptıkları için bankalar kredi verirken teminat almakta zorlanıyor. Özellikle Doğu Avrupa'da bu sorun çok büyük.
6- Küresel ısınma tarım sektörünü doğrudan etkiliyor. Olumsuz etkileri azaltmak için araştırma geliştirme çalışmalarına ağırlık verilmeli. İklime uygun tohum çeşitleri geliştirilmeli. Sulama yatırımları önemsenmeli. Su kaynakları gerektiği yerde gerektiği kadar kullanılmalı. Daha da önemlisi ekim, dikim kültürü değiştirilmeli. Bu çok kısa sürede olacak bir değişim değil. Fakat, bu değişimin sağlanması gerekiyor. İklime uygun tohum çeşitleri geliştirilmeli.
EastAgri toplantısında Türkiye'den de çok sayıda katılımcı yer aldı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ferhat Şelli'nin başkanlığındaki Tarım Bakanlığı uzmanları, Hazine Müsteşarlığı Tarımsal Yatırımlar Daire Başkanı Saadet Deniz, Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve Tarımsal Bankacılık Başkanı Hüsamettin Gülhan, Tarımsal Pazarlama Daire Başkanı Murat Kara ve Ziraat Bankası'nın tarım bankacılığı konusundaki uzman kadrosu, Garanti Bankası'ndan Bora Sürmeli, SETBİR Genel Sekreteri ve Kırmızı Et Konseyi Başkanı Melek Us, Ata Yatırım'ın Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Sami, C.P. Grup Genel Müdür Yardımcısı Yıldıray Subaşı, Namet'in Başkan Yardımcısı Özcan Albak yaptıkları konuşma ve sunumlarla Türkiye'nin tarımsal potansiyelini, yatırım fırsatlarını ve finansman olanaklarını dile getirdiler.
Özetle, EastAgri'nin İstanbul'da yapılan 2010 toplantısında tarımda yatırım olanaklarının her geçen gün önem kazandığı ifade edildi. Yatırımların verimli ve rekabet edilebilir bir yapıda olması için finansman olanaklarının en iyi şekilde değerlendirilmesi gerektiği konusunda görüş birliğine varıldı.
EastAgri toplantısı sırasında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ferhat Şelli ile uzun sayılabilecek bir sohbetimiz oldu. Ağırlıklı olarak hayvancılık politikasını, ithalatı konuştuk. Bugüne kadar eleştirdiğimiz canlı hayvan, et ve süt tozu ithalatı konusunda bakanlık cephesinden bakışı içeren bu sohbetin ayrıntılarını gelecek yazıda paylaşacağız.