Tarımda üreticiyi yönlendirmeye yönelik sistem arayışları
DÜNYA'da bu hafta Ali Ekber Yıldırım'ın imzası ile tarım sektörü için hükümette tartışılan üreticiyi yönlendirmeyi amaçlayan tedbirleri okuyoruz.
Ali Ekber Yıldırım'dan öğrendiğimize göre, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yapılan hazırlıklar Bakanlar Kurulu'nda onaylandıkdan sonra önümüzdeki günlerde Başbakan tarafından kamuoyuna duyurulacak.
DÜNYA'da yayınlanan Ali Ekber Yıldırım'ın yazılarından öğrendiğimize göre sistemin ana hatları şöyle:
- Türkiye tarım üretimi bakımından 30 havzaya (bölgeye) ayrılıyor.
- Destek kapsamı ve destek miktarı havzalara göre değişecek. Bazı havzalar daha çok desteklenebilecek.
- Tarım ürünlerinin hangisinin nasıl destekleneceği hükümet tarafından önceden açıklanacak.
- Hükümet hangi havzada hangi ürünün ne kadar üretilebileceğini önceden planlayarak, üretim hedeflerine ulaşılmasını sağlayacak.
- Arz açığı olan ve ithal edilen tarım ürünlerinin üretiminin desteklenmesine ağırlık verilecek.
- Hangi havzada hangi ürünün yetiştirilmesi halinde ne tür destekten yararlanabileceği hükümet tarafından önceden açıklanacak. Üretici bunlara bakarak üretim kararı verecek.
Halen üretimi değişik tedbirlerle özellikle prim desteği ile desteklenen 16 ürün var. Bunlar arpa, aspir, ayçiçeği, buğday, çavdar, çay, çeltik, kuru fasulye, kanola, mercimek, mısır, nohut, pamuk, soya, yulaf ve yağlık zeytin.
Bu ürünlerde de destekleme 2010 yılından itibaren "havzalara göre" farklı olacak.
Yeni destekleme modelinde buğday, mısır ve zeytinyağına yönelik destek azalırken;
Yağlı tohum açığını kapatmak için ayçiçeği, soya, kanola, aspir ve pamuk gibi ürünlerde destek miktarı artırılacak.
Yeni destekleme sistemi konusunda Ali Ekber Yıldırım'ın verdiği bu bilgileri değerlendirenler şu uyarıları yapıyorlar:
- Yeni sistemde, tarım üretiminde ağırlığı olan, meyve ve sebze ile deniz ürünlerine yer verilmemesi bir eksikliktir.
- Her yıl arz fazlası nedeniyle sorun yaratan fındık, pancar, tütün konusundaki belirsizlik dikkati çekmektedir.
- Buğdayda teşviklerin azaltılması üretimde gerilemeye ve ileride arz-talep açığına yol açabilir.
Tarım için getirilen sistemin açıklanmadan çok iyi şekilde değerlendirilmesinde yarar vardır. Çünkü tarım konusundaki özellikle üretime yönelik tedbirlerde "yaz-boz" sadece üreticiyi değil, ülke ekonomisini de rezil eder.