Tarımda gelecek 5 yılın temel stratejisi; Milli Tarım, Güçlü Yarın
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın 2018-2022 Stratejik Planı yayınlandı. Gelecek 5 yılda uygulanacak stratejiler, amaç ve hedeflerin yer aldığı Stratejik Plan'ın temel stratejisi ise "Milli Tarım, Güçlü Yarın" olarak belirlendi.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba, Stratejik Plan sunuş yazısında şu değerlendirmeyi yaptı:"Sürdürülebilir üretimi, yeterli ve güvenilir gıdaya erişimi, kırsal kalkınmayı ve rekabet edilebilirliği sağlamak amacıyla tarımı stratejik bir sektör olarak ele alıyor, milli ve küresel çözümler üreten güçlü bir Türkiye için çalışıyoruz. İklim değişikliğinin sonucu olarak her geçen yıl suya olan talep artarken, su kaynaklarının azalıyor olması tarımda sürdürülebilirliği önemli ölçüde etkilemektedir. Sulamada verimliliği artırıcı çalışmalar yaparak tarımsal üretim ve arz güvencesini destekleyen politikalarla, bitkisel ve hayvansal ürünlerin güvenilir gıdaya dönüşmesi hedeflenmektedir."
Kendi gıdasını üretmeyen bağımsız olamaz
Ülkenin tarımsal ihtiyacını yerli üretimle karşılaması, çiftçilerin daha çok kazanması için, “Havza Bazlı Üretimi Destekleme Modeli” ve “Hayvancılıkta Yerli Üretimi Destekleme Modeli” ile sektöre yönelik doğrudan çözüm stratejileri geliştirdiklerini ifade eden Fakıbaba: "Kendi gıdasını üretemeyen ülkeler tam bağımsız olamaz anlayışıyla, ülke ihtiyaçlarını yeterli ölçüde karşılayacak güvenilir gıdayı üretmemiz, topraklarımızı suyla, çiftçimizi bilgiyle buluşturmamız gerekmektedir. Tarımda sektörel sorunların çözülmesi, kırsalda yaşam standardının yükseltilmesi, kadın ve genç nüfusun üretime teşvik edilmesi, Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verilmesi ve sonuçlarının sektöre aktarılması için çalışmalarımıza aralıksız devam ediyoruz" bilgisini verdi.
Gelecek 5 yılın amaç ve hedefleri
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 7 başlık altında gelecek 5 yıla ilişkin amaç ve hedeflerine 2018-2022 Stratejik Plan'da yer verdi. Belirlenen amaçlar ve hedefler özetle şöyle:
1-Tarımsal Üretim ve Arz Güvencesi:
Erişilebilir ve sürdürülebilir tarımsal ürün arzını sağlamak, ulusal ve uluslararası alanda rekabet gücü yüksek tarım sektörü oluşturmak. Bu amaca ulaşmak için;Tarımsal ürünlerde arz güvencesini sağlamak, rekabet gücü yüksek, sürdürülebilir bir tarım sektörü için politikalar geliştirmek ve uygun politika araçlarını belirlemek, uluslararası alanda daha etkin bir şekilde yer almak ve uluslararası örgütlerin karar süreçlerine dahil olmak, üreticilere ve tüketicilere yönelik eğitim stratejileri ve danışmanlık sistemi geliştirilmesi hedefleniyor.
Bu amaca ulaşmak ve hedefleri geliştirmek için belirlenen stratejiler ise şöyle sıralanıyor: Kullanılamayan tarım arazilerinin tarımsal üretime kazandırılması, Sertifikalı tohum kullanımının artırılması, tarım sigortası sisteminin yaygınlaştırılması, üretim, yatırım ve pazarlama odaklı, su kısıtı ve münavebenin temel gösterge olarak ele alındığı, havza bazlı destek planlaması yapılması, ıslah çalışmalarıyla hayvan başına verimin artırılması, hayvancılık işletmelerinin modernizasyonunun sağlanması, hayvancılık işletmelerinin sürdürülebilir ölçeğe ulaştırılması. Bütün bu çalışmaların yapılması için tahmin edilen maliyet ise 77 milyar 327milyon lira.
2- Gıda Güvenilirliği:
Gıda güvenirliliği konusunda; Uluslararası standartları gözeterek, üretimden tüketime kadar doğal kaynakların ve insan sağlığının korunması amacıyla gıda ve yem güvenilirliğinin sağlanması amaçlanıyor. Bu amaca ulaşmak için; gıda ve yem güvenilirliğine yönelik gerçekleştirilen resmi kontrol hizmetlerinin etkinliğini artırmak, gıda güvenilirliğine ilişkin doğru ve güncel bilgi sunmak, okullarda gıda güvenilirliğine yönelik uygulamaları geliştirmek hedefleri belirlendi. Birincil üretim alanlarında hatalı pestisit kullanımının önlenmesine yönelik denetimlerin artırılması, veteriner ilaçların uygun kullanımına yönelik yapılan denetimlerin etkinliğinin artırılması, bağımsız, tarafsız, şeffaf ve bilimsel esaslara dayalı risk değerlendirmesinin yapılması için yaklaşık 472 milyon lira kaynak harcanacağı tahmin edildi.
3-Bitki Sağlığı, Hayvan Sağlığı ve Refahı
Bitki sağlığını koruyucu tedbirler almak, hayvan hastalık ve zararlılarını kontrol ve eradike etmek, hayvan refahını sağlamak amacıyla belirlenen hedefler ise özetle şöyle: Bitkisel üretimde çevreye duyarlı bitki sağlığı tedbirleri ile kaliteyi koruyarak verimi artırmak, bitki koruma ürünleri ile uygulama ekipmanlarının resmi kontrolünü / denetimini gerçekleştirmek, hayvan hastalık ve zararlıları ile ilgili mücadele hizmetlerini geliştirmek ve hayvan refahını korumak, hayvan hastalıkları ile mücadelede kullanılan veteriner sağlık ürünlerinin kalite ve etkinliklerini artırmak.
4-Tarımsal Altyapı ve Kırsal Kalkınma
Kırsal ekonomiyi geliştirmek, kırsal alanların tarımsal, sosyal ve fiziki altyapısını iyileştirmek amacıyla, kırsalda gelir ve istihdam olanaklarını artırmak ve kırsal ekonomiyi çeşitlendirmek, sürdürülebilir tarımsal üretimi sağlamak için; küçük ve parçalı tarım arazilerini toplulaştırmak ve arazi kullanım planlaması yapmak, toprak ve su kaynaklarının korunmasını ve verimli kullanılmasını sağlamak, Sürdürülebilir tarımsal üretimi sağlamak için; küçük ve parçalı tarım arazilerini toplulaştırmak ve arazi kullanım planlaması yapmak hedefiyle şu stratejiler uygulanacak;
--Kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi,
--Kırsal turizmin geliştirmesi, kırsal alanlarda geleneksel gıda, tarım ürünleri ve el sanatları üretiminin artırılması ve çeşitlendirilmesi,
-- Kırsal alanda kadınların ve gençlerin istihdamını artırmaya yönelik sürdürülebilir projelerin desteklenmesi,
--Sürdürülebilir tarımsal üretim için arazi bankacılığı sisteminin kurulması,
Tarımsal altyapı ve kırsal kalkınma için belirlenen kaynak miktarı ise tahmini olarak 10 milyar lira.
5- Su Ürünleri ve Balıkçılık Kaynakları Yönetimi
Su ürünleri kaynaklarını korumak ve sürdürülebilir işletimini sağlamak, su ürünleri üretimini geliştirmek için; su ürünleri türlerinin stok durumlarını izlemek ve yönetim planlarını hazırlamak, su ürünlerini ve kaynaklarını korumak, kontrol ve denetimlerin etkinliğini artırmak, su ürünleri üretimini ve tüketimini artırmak hedefleniyor.
6- Araştırma – Geliştirme
Tarımsal üretimde kalite ve verimliliği artırmaya yönelik Araştırma-Geliştirme çalışmaları yürütmek amacıyla, tarımsal iç ve dış pazar talepleri doğrultusunda yeni çeşit, ırk, metot ve teknoloji geliştirmek, genetik kaynakları ve biyolojik çeşitliliği korumak, sürdürülebilir kullanımını sağlamak, ulusal ve uluslararası kuruluşlarla Ar-Ge işbirliğini geliştirmek, iklim değişikliğinin tarım sistemleri üzerine olası etkilerini ölçmek ve tedbir almaya yönelik öneriler geliştirmek,hedefleri belirlendi.
7- Kurumsal Kapasite
Kurumsal kapasiteyi geliştirmek amacıyla; bakanlık bünyesindeki birimlerin bilişim altyapısını iyileştirmek/geliştirmek, tarımda doğru bilginin kaynağı olmak için yazılım uygulamaları ve sistemleri geliştirmek, Çalışanların verimliliğini ve üretkenliğini artırmak, iş süreçlerine yönelik standartları belirlemek, kurumun fiziki altyapısını iyileştirmek hedefleri saptandı.
Tarımda fırsatlar
-- Stratejik coğrafi konum (İklim/Olası Pazarlar/Lojistik)
-- Verimli toprak yapısı ve doğal kaynaklardaki çeşitlilik
-- Nüfusun demografik ve sosyolojik yapısındaki değişimler
-- Teknolojik gelişmeler
-- Tarım sanayi entegrasyonu
-- Dünya genelinde gıda sektörünün kazandığı değer
-- Farklı üretim çeşitlerine olan ilginin artması
-- Kırsal yatırımların oluşturacağı istihdam olanakları
-- Avrupa Birliği ile olan ilişkiler ve bu pazara olan yakınlık
-- Gıda güvenilirliği konusundaki bilinç artışı
-- Su ürünleri üretimine uygun deniz ve içsu kaynaklarının varlığı
-- Su ürünlerinde dış pazar avantajı
-- Sermayenin tarıma ilgisinin ve kredi imkanlarının artması
-- Çevre konusunda bilinç düzeyinin artması
-- Yenilenebilir enerjinin üretimi ve tarımda kullanım olanakları
-- Üreticinin sözleşmeli tarıma yönelmesi
-- Agro-eko turizm açısından avantajların olması
-- Organik ve iyi tarım ürünlerine olan talebin artması
-- Aşı ve biyolojik madde üretimindeki gelişmeler
-- Büyük ölçekli hayvancılık işletmelerindeki artış
-- Marka olabilecek yöresel ürün çeşitliliği
-- Ar-Ge’ye ayrılan kamu kaynaklarının artması
-- Özel sektörün Ar-Ge’ye ilgisindeki artış
Tarımda tehditler
• Tarım arazilerinin çok küçük, parçalı ve dağınık olması
• Kırsal altyapı yetersizlikleri ve mevcut altyapının modernizasyon ihtiyacı
• Kayıt dışı üretimin varlığı
• Tarımsal girdilerde ve teknolojilerde dışa bağımlılık ve maliyetlerin yüksekliği
• İklim değişikliği ve çevre kirliliği
• Bölgede yaşanan politik sıkıntılar / savaşlar
• Hayvan ve bitki hastalıkları
• Tarım arazilerinin tarım dışı alanlarda kullanılması
• Su kaynaklarının azalması
• Ülkelerin dış ticaret politikalarındaki değişiklikler ve rekabetin artması
• Gıda güvenilirliği konusundaki bilgi kirliliği
• Tarım sektöründeki gizli işsizlik ve kayıt dışılığın yaygınlığı
• Kırsal alanlarda genç işgücünün azalması ve göç
• Üretimde geleneksel davranış eğilimleri ve alışkanlıkları
• 6360 sayılı Kanun gereğince, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda yapılan değişiklikle büyükşehir ve ilçe belediyelerinin tarım konusunda her türlü faaliyet ve hizmette bulunabilmesi
• Hayvansal protein tüketim azlığı
• Sektörde nitelikli işgücü eksikliği
• Tarımsal üretim kaynaklarının verimli kullanılamaması