Tarımda 2018'de neler oldu neler?

Dünyada, iklim değişikliğinin etkileri, kuraklık, ticaret savaşları, ambargolar, yaptırımlar, açlık ve obezitenin sürekli gündemde olduğu 2018 yılında Türkiye tarımında da çok önemli değişimler oldu. Tarımda 2018'e damgasını vuran gelişmeleri şöyle özetleyebiliriz:

1- Bu yılın en önemli gelişmesi kuşkusuz; 24 Haziran'da yapılan Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimi sonrasında yönetim sisteminin değişmesiydi. Parlamenter sistemden Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildi. Bakanlıklar birleştirildi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Orman Bakanlığı birleştirildi. Tarım ve Orman Bakanlığı oldu. Yeni sistemde bakanların milletvekili olma şartı kaldırıldığı için parlamento dışında atama yapıldı. Yeni sistemin ilk Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli oldu. Cumhurbaşkanlığı bünyesinde tarım, gıda ve sağlık politikalarını belirlemek üzere Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu oluşturuldu. Tek kararname ile Tarım ve Orman Bakanlığında 10 genel müdür görevden alındı, 22 yeni atama yapıldı. Bakanlığın yapısı değişti. Buna bağlı olarak tarım politikası da değişti.

Üretim, büyüme, kredi ve destekler

2- Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2018'in ilk 9 aylık döneminde ülke ekonomisi yüzde 4.5 büyüme kaydederken, tarımdaki büyüme yüzde 0.7 oldu.

3- Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2018 ikinci tahminine göre, bitkisel üretim her alanda azaldı. Bir önceki yıla göre tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde yüzde 4.2, sebzelerde yüzde 3, meyvelerde üretim yüzde 1.7 oranında düştü. 2017 yılında 68.4 milyon ton olan tahıl üretimi 65.5 milyon tona geriledi. Aynı dönemde sebze üretimi 30.8 milyon tondan 29.9 milyon tona düştü. Meyve üretimi ise, 20.8 milyon tondan 20.5 milyon tona geriledi.

4- Tarıma 2018 yılında 14.5 milyar lira destek sağlandı. 26 Şubat 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Tarımsal Destekleme Kararnamesi'ne göre, mazot, yem bitkileri, bakliyat ürünleri ve hayvancılıkta destekler artırılırken, prim desteklerinde bakliyat ürünleri dışında herhangi bir artış yapılmadı. 2017'de kaldırılan besilik hayvan kesim desteği 2018’de yeniden uygulandı.

5- Tarım sektörüne kullandırılan kredi tutarı 100 milyar lirayı aştı. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri’nin tarıma verdiği düşük faizli krediler ilk kez 3 yıllık yani 2020 yılı sonuna kadar açıklanmış oldu.

Hayvancılıkta ithalat, hastalık, kokkordato ve ihracat

6- Canlı hayvan ve et ithalatı 2018'de de devam etti. Yıl boyunca, kırmızı et ve süt fiyatı, ithalat, hayvan hastalıkları, yatırımlar, krediler ve yılın son günlerinde ise et ihracatı ile hayvancılık sektörü hep gündemdeydi. Türkiye yılın ilk 8 aylık döneminde 1.4 milyon baş canlı hayvan ve 46 bin ton et ithal etti. Sığır ithalatında Avrupa lideri, dünyada ise ikinciliğini sürdürdü. Yılın ikinci yarısında döviz kriziyle kurlarda meydana gelen artış nedeniyle ithalat cazip olmaktan çıktı. Et ve Süt Kurumu depolarında biriken 20 bin ton etin ihracatı için çalışma başlatıldı.

7- Ziraat Bankası'nın kredi desteği ile "500 bin koyun projesi" ve "250 bin damızlık düve projesi" başlatıldı.

8- Et ve Süt Kurumu'nun "2017 Yılı Sektör Değerlendirme Raporu" yayınlandı. Rapora göre küçükbaş ve büyükbaş canlı hayvan ihracatı tamamen sıfırlanırken, 2017 yılında küçükbaş canlı hayvan ithalatı yüzde 4581 oranında artarken, büyükbaş hayvan ithalatındaki artış yüzde 72 olarak gerçekleşti. Kasaplık ithalatı büyükbaş için yüzde 397, damızlık küçükbaş ithalatı ise yüzde 757 oranında artarak rekor üstüne rekor kırdı.

9- Et ve Süt Kurumu’nun Brezilya’dan ithal ettiği sığırlarda şarbon hastalığı tespit edilmesi günlerce tartışıldı.

10- Türkiye’nin en büyük hayvancılık işletmesi olarak bilinen Kayseri Develi ve Adana’da toplamda 36 bin baş kapasiteli Saray Halı Hayvancılık İşletmesi konkordato ilan etti.

11- Yılın son günlerinde yapılan açıklama ile Ocak, Şubat ve Mart 2019’da çiğ süt destekleme primi litre başına 15 kuruşluk artışla 25 kuruşa çıkarıldı.

Gıda enflasyonu,özelleştirme

12- Yıl boyunca gıda enflasyonu hep gündemde oldu. Özellikle her ay açıklanan enflasyon verilerinde fiyatı en çok artan ürünler arasında tarım ürünleri, süt ve et fiyatı ön plana çıkarıldı. Merkez Bankası raporlarında gıda enflasyonuna dikkat çekildi.

13- Türk Şeker'e ait 14 şeker fabrikasının özelleştirilmesi gündemi sarsan ve 24 Haziran seçimi öncesinde en çok gündemde olan konulardan biri oldu. Fabrikalar özelleştirilirken Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ) üreticisi Cargill’in hazırladığı ve şeker fabrikalarının özelleştirmenin fitilini ateşlediği iddia edilen “Şeker Piyasası: Mevcut Durum ve Değerlendirme” raporu ve bu rapora yanıt olarak Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (Pankobirlik),tarafından hazırlanan rapor uzun süre gündemde kaldı.

Tarım ve çevre duyarlılığı

14- Ülke genelinde 286 büyük ova koruma altına alındı. Fakat, bu ovalardan Eskişehir Alpu Ovası ve Kırklareli Ovası'na termik santral kurulmak istenmesi büyük tepkilere neden oldu. Tema Vakfı ve yerel yönetimler, bölge halkı çiftçiler bir yandan eylemlerle bir yandan hukuki süreçle ovaları kurtarmak için mücadele verdi.

15- Ege Bölgesi'nde jeotermal enerji santrallerinin tarım ürünlerine zararı, ülkenin birçok bölgesinde tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı, enerji, madencilik yatırımları ile tehdit altındaki alanların korunması için verilen mücadele 2018 boyunca sürdü.

16- Fiyatı artan Antep Fıstığı, kuru soğan ve patateste ithalatı gündeme geldi. Savaşın sürdüğü Suriye'den patates ithal edildi. Yılın son günlerinde ise soğan fiyatının yeniden artması üzerine soğan depolarına yapılan baskınlar çok tartışıldı.

17- Ziraat, gıda, su ürünleri mühendisleri, veteriner hekimler ve teknikerlerin atama hayali bu yıl da gerçekleşmedi.

Bakan Pakdemirli'nin gafları

18- Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli'nin kendisine soru soran Fox Haber'den Damla Yıldız Söken'e yanıtı, "Yunan adalarından zeytinyağı alıp yiyorum ve mutlu oluyorum", "kırmızı et yemeyin" gibi gafları 2018'e damga vuran unutulmaz olaylardı.

19- Yılın en üzücü olayı, tarımın ve çiftçinin dostu; kendi tanımlamasıyla "Saf ve Bakir Anadolu Çocuğu", Güngör Uras'ın yaşama veda etmesiydi.

20- Bireysel olarak 2018'de de tarım konusunda birçok haber ve yazı ile gündem oluşturduğumuz için bizim açımızdan verimli geçti. DÜNYA Gazetesi'nde 30. yılımızı geride bıraktık.
Sağlık, mutluluk, barış dolu, bereketli bir yeni yıl dilerim.