Tarıma 2018’de 14.8 milyar lira destek

Devletin 2018 yılında çiftçiye ödeyeceği tarımsal destekler ana hatlarıyla belli oldu. Tarıma 2018 yılında toplamda 14.8 milyar liralık destek ödenmesi öngörülüyor. Bu desteğin 4 milyar lirası hayvancılık, 1.9 milyar lirası mazot desteği, 1.7 milyar lirası kırsal kalkınma ve 1.5 milyar lirası ise pamuk primi desteği olarak ödenecek.

Maliye Bakanı Naci Ağbal, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı “2018 Yılı Bütçe Sunuş Konuşmasında” tarımsal desteklere ilişkin bilgiler verdi.

Naci Ağbal, 2018 yılında bütçeden tarıma ayrılan kaynağın toplamda 29.6 milyar lira olduğunu belirtti. Tarımsal kaynak bütçesinden, tarımsal destek programları için 14.8 milyar lira, tarım sektörü yatırım ödenekleri için 10.1 milyar lira, tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT’lerin (Kamu İktisadi Teşekkülleri) finansmanı ve ihracat destekleri için 4.7 milyar lira ödenek ayrılacak.

Hayvancılık desteği 4 milyar lira

Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın açıklamasına göre, hayvancılığa 2018’de toplam 4 milyar lira destek sağlanacak. 2017 yılında 3 milyar 793 milyon lira destek öngörülmüştü. Böylece 2018 yılında, toplam destekler içerisinde hayvancılığın payı geçen yıla göre yüzde 2.5 oranındaki düşüşle yüzde 29.5’tan yüzde 27’ye gerilemiş olacak. Son 4 yıla bakıldığında hayvancılık destekleri toplamda 2.9 milyar liradan 4 milyar liraya ulaşmış olacak. 2015’te hayvancılığa 2 milyar 973 milyon lira, 2016’da 3 milyar 13 milyon lira, 2017’de ise 3 milyar 793 milyon lira destek sağlanması öngörülürken, 2018’de destek tutarı 4 milyar lira olması planlanıyor.

Mazotta destek artacak gübrede düşecek

2018 yılında destek miktarı en çok artacak kalemlerden birisi mazot olacak. Hükümetin, ‘Milli Tarım’ politikası çerçevesinde “çiftçinin kullandığı mazotun yarısını devlet karşılayacak” vaadinin ilk uygulaması 2018’de olacak. Bu nedenle mazot desteğinde yaklaşık 3 kat artış öngörülüyor. Buna göre 2015 yılında 700 milyon lira, 2016’da 740 milyon lira ve 2017’de 723 milyon lira öngörülen mazot desteği 2018’de 1.9 milyar lira olacak.

Mazot desteği artarken, gübre desteğinde ise düşüş olacak. 2015 yılında 880 milyon lira, 2016’da 880 milyon lira ve 2017’de 877 milyon lira olarak açıklanan gübre desteği 2018 yılında 553 milyon lira olacak.

Türkiye’de tarım destekleri genel olarak bir yıl gecikmeyle ödeniyor. Yıl içerisinde yayınlanan destekleme kararnamesinde yer alan birim başına destekler çoğunlukla ertesi yılın bütçesinden ödeniyor. Buna göre, 18 Ağustos 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Tarımsal Destekleme Kararnamesi’nde yer alan destekler Naci Ağbal’ın açıkladığı 2018 destek bütçesinden ödenecek. Daha önce de yazdığımız gibi 2018’de farklı olarak ödenecek mazot desteğinde aslan payını pamuk ve çeltik alacak. Pamuk ve çeltikte çiftçilere dekar başına 36 lira mazot desteği verilecek. Dekar başına 4 lira gübre desteği ile birlikte pamuk ve çeltik üreticisine dekar başına toplam 40 lira destek ödenecek. Ayçiçeği, soya, dane mısır ve patates için çiftçilere dekar başına 17 lira mazot ve 4 lira gübre desteği ödemesi yapılacak. Buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale üretenlere dekar başına 13 lira mazot, 4 lira gübre olmak üzere 17 lira destek verilecek. Aspir, nohut, mercimek ve kuru fasulye’de dekar başına 11 lira mazot 4 lira gübre, fındık, yem bitkileri, çay, soğan, kanola ve havza modeli kapsamındaki 21 ürünün dışındaki diğer ürünlere ise dekar başına 9 lira mazot 4 lira gübre olmak üzere 13 lira ödeme yapılacak. Tarlasını ekmeyip nadasa bırakanlara ise dekar başına 5 lira mazot desteği ödenecek.

Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın açıklamalarına göre diğer bazı kalemlerde çiftçiye doğrudan ödenecek destek miktarları ise şöyle; genç çiftçi hibe desteği, kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programı kapsamında çiftçilere 2018’de 1.7 milyar liralık destek ödenmesi öngörülüyor.

Pamukta üretim ve destek artıyor

Üretimi yeniden artmaya başlayan pamukta çiftçi hem mazot hem de prim olarak daha yüksek destek alacak. 2018 yılı bütçesinden pamuk üreticilerine toplamda 1.5 milyar lira prim (fark ödemesi) desteği verilecek.

Hububat ve bakliyat ürünlerinde 2017 yılı destek bütçesine göre herhangi bir artış yapılmadı. Azda olsa bir düşüş öngörülüyor. 2017’de 1 milyar 82 milyon lira olan hububat ve bakliyat prim desteği, 2018 bütçesinde 1 milyar lira olarak ödeneceği açıklandı.

Hızla yaygınlaşan ve devletin en az yüzde 50 prim desteği sağladığı tarım ürünleri sigortası desteğinde 58 milyon liralık artış öngörülüyor. 2017 yılı için 900 milyon lira olarak açıklanan tarım sigortaları prim desteği, 2018’de 958 milyon lira olacak. İlk kez 2017’de uygulanan kuraklık sigortası 2018’de yaygınlaşması bekleniyor.

Fındıkta alan bazlı desteğe devam

Fındıkta alan bazlı destek ödemesi 2018’de de sürdürülecek. Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın açıklamasına göre 2018 bütçesinden fındık üreticilerine 850 milyon lira alan bazlı gelir desteği ödemesi yapılacak.

Yağlı tohum bitkilerine ödenecek prim desteği 726 milyon lira olarak belirlenirken, telafi edici ödemeler kapsamında 186 milyon lira, çay primi olarak 170 milyon lira destek ödemesi yapılması öngörülüyor.

Diğer tarımsal amaçlı destekler kapsamında 2017 bütçesinde 574 milyon lira olan destekleme tutarı ise 2018 bütçesinde 1.3 milyar liraya çıkarılması dikkat çekiyor.

Destekler hep tartışılıyor

Tarımsal destekler her dönem tartışılıyor. Hükümette olanlar tarıma çok destek verdiklerini söylerken, muhalefet partileri ise desteklerin yetersiz olmasından şikayet eder. 2006’da kabul edilen Tarım Kanunu’na göre, tarıma Gayri Safi Milli Hasıla’nın en az yüzde 1’i kadar destek verilmesi gerekiyor. Ancak yasanın kabulünden bu yana 10 yılı aşkın bir süre geçti, henüz hiç bir yıl Gayri Safi Milli Hasıla’nın yüzde 1’i kadar tarıma destek verilmedi. Genelde yüzde 0.50 civarında destek sağlanıyor.

Maliye Bakanı Naci Ağbal bütçe sunuş konuşmasında bu tartışmayı alevlendirecek bir açıklama yaptı. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) verilerine göre,Türkiye’nin 2002-2016 döneminde her yıl tarıma en çok destek veren OECD ülkesi olduğunu ileri sürdü. Bütçe görüşmelerinde tarım destekleri konusu yoğun olarak tartışılacaktır.

Özetle, 2018 yılında bütçeden tarıma ayrılan kaynak belli; 14.8 milyar lira. Miktarı, azlığı çokluğu tartışılabilir. Asıl önemli olan bu kaynağı verimli kullanmaktır.