Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2024 karnesi
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın vizyonunu; tarım, orman ve su kaynaklarında sürdürülebilir ve güvenli bir gelecek sağlamak olarak ifade ediyor Bakan İbrahim Yumaklı, yeni açıklanan 2024 Yılı İdare Faaliyet Raporu’nda.
Bir yandan üreticinin emeğini korumak, diğer yandan tüketicinin gıda güvenliğini teminat altına almak amacıyla faaliyet gösterdiklerini de vurguluyor Sayın Bakan.
Bilindiği üzere, 5018 Sayılı Yasa gereği, kurumlar beş yıllık stratejik planlar ve yıllık performans programları hazırlarlar. Bu plan ve programlara göre bütçe yapar ve nihayetinde her yıl verdikleri sözün ve harcadıkları paranın hesabını, faaliyet raporları ile verirler. İşte bahsettiğimiz rapor, 2024 yılında, Bakanlığın performans sonuçlarının değerlendirildiği rapor. Bir bakıma Bakanlığın karnesi. Bakanlığın icraatları konusunda söz söyleyecek, eleştiride bulunacak herkesin öncelikle bu raporu dikkatlice incelemesi gerekir. Aslında temel sorun, bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak değil mi?
Bakanlığın insan kaynağı çok iyi
Raporda yer alan veriler, Bakanlığın çok da fark edemediğimiz büyüklüğünü ortaya koyuyor. Bakanlık birimlerinde 73 doçent, bin 909 doktoralı ve 8 bin 539 yüksek lisanslı olmak üzere 67 bin 740 personel görev yapıyor. Bu yıl 15 yeni doçent eklenmiş görünüyor raporda. Bir üniversite ölçeğinin ötesinde… 2024’te tarımsal araştırma ve geliştirmeye harcanan 7,1 milyar TL, kamuoyunda fazla gündem olmaz ve bilinmez. Ancak bu raporlara göz atıldığında fark edilebilir.
Dış ilişkilerden balıkçılığa, su ürünlerine; bitkisel ve hayvansal üretimden gıda ve kontrole; eğitim ve yayımdan tarımsal araştırmalara kadar çok geniş bir yelpaze. Dahası Devlet Su İşleri ve Orman Genel Müdürlükleri, her birisi ayrı bir bakanlık gibi… TİGEM, TMO, Et ve Süt Kurumu ve daha birçok ilgili kuruluşu ile bir şekilde hayatımıza dokunduğuna şahitlik ederiz. Ancak çoğu zaman işlerin sessizce yapılmasına o kadar alışmışızdır ki ancak doğal veya küresel gelişmelerden kaynaklanan bazı sorunlar baş gösterdiğinde Bakanlık akla gelir olmuş.
Kaynakların nereye harcandığı çok net
Hiçbir şey yapılmadığı düşünülen doğa turizmi konusunda 3 milyar TL gibi bir harcama vurgulanmalıdır sanırım.
Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı’nın kullandığı 308 milyon TL’lik bütçe ile bir yılda ortaya konulan performans takdire şayan. Özellikle dezenformasyonun önlenmesi, Bakanlık faaliyetlerinin tanıtılması, çiftçi eğitimi vb. konular için bütçe imkanlarının zorlanması isabetli olur.
Tarıma Dayalı İhtisas OSB ve Organize Tarım Bölgesi-2 projelerine ayrılan 780 milyon TL’lik bütçenin tamamı kullanılmış. Bu tür başarılı projelere daha fazla kaynak ayrılabilir. Kırsal kalkınma faaliyetlerinin desteklenmesi kapsamında Uzman Eller Projesi başta olmak üzere, köşemize sığdıramayacağımız çok sayıda faaliyet başarı ile yürütülmüş. Bireysel sulama sistemlerinin desteklenmesi kapsamında sağlanan yüzde 50 destekle 3 bin 183 projeye 31 bin ha alanda hibe verilmiştir. Üzerimizdeki su stresini düşündüğümüzde yeterli olmadığı değerlendirilebilir. 2024’te beş adet organize tarım bölgesine tüzel kişilik kazandırılmış olması çok değerli.
Çok sayıda destek kalemine yapılan ödemeler bu raporda net bir şekilde görülebiliyor. Tarımsal üretim planlaması kapsamında yeni destekleme modelinin ne kadar sadeleşmiş olduğunu 2025 yılının raporunda görebileceğiz. Bu rapor sayesinde, 39 araştırma enstitüsünde yürütülen biyogüvenlik çalışmalardan haberdar olabiliyoruz.
Raporun asıl önemli kısmı, hedeflenen göstergelerin ne oranda gerçekleştirilebildiği. Bu değerlendirmeye ayrı bir yazıda yer vereceğiz.
Ezcümle; rapor, yapıcı eleştiriler ve öneriler için dikkatlice okunmalı ve rakamlar üzerinden değerlendirmeler yapılmalı.