Tarım ve Orman Bakanlığı ne iş mi yapar? İşte cevabı…

Kamu kurum ve kuruluşları, 5018 sayılı yasa başta olmak üzere, mevzuat gere­ği, belirli periyotlarda belirli raporları ka­muoyu ile paylaşmak zorundalar. Şeffaf­lık ve hesap verilebilirlik gereği olarak bu­nun yapılması ve özellikle de vatandaşların bunları takip etmesi ve sorgulaması son de­rece önemli.

Kamuoyunda dezenformasyona yol açan bilgi kirliliğinin çoğunun panzehiri bu ra­porlarda bulunabilir. Ancak sorun, okuya­mama ve sosyal medyadaki algı çalışmala­rı… Geçenlerde, Tarım ve Orman Bakanlığı, 2023 Yılı İdari Faaliyet Raporu’nu yayınla­dı. Hububat alım fiyatları başta olmak üze­re, araya birkaç önemli gündem girince, bu raporu değerlendirmek bugüne kaldı.

2023 yılı İdari Faaliyet Raporu

ÇKS sisteminden orman köylülerine, su ürünleri üretiminden gübre piyasalarına, yeraltı sularının korunmasından orman köylülerinin kalkındırılmasına kadar çok geniş bir yelpazede toplam 63 adet yönet­melik çıkartılmış 2023 yılında. Kanunlar, Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri, tebliğ­ler vd… Yer darlığından bunların detayları­na giremiyorum.

Orman, DSİ ve Tarım Reformu Genel Müdürlükleri’nin her biri, bir bakanlık öl­çeğinde. 81 il müdürlüğü, 922 ilçe müdürlü­ğü, 15 bölge müdürlüğü ve 162 kuruluş mü­dürlüğü ile devasa bir bakanlık. Hak ettiği değeri ve takdiri yeterince göremeyen ve belki de hakkında en fazla spekülasyon ya­pılan bu bakanlığı iyi anlayabilmek için bi­raz geriye çekilip büyük fotoğrafa görebil­mek gerekiyor.

Lisansüstü eğitimi olan 8 bin 197 perso­nelin yanı sıra bin 919 doktoralı ve 58 de doçent unvanına sahip güçlü bir kadro­su var bakanlığın. Bu kadroların bir yılda ürettiklerinin detaylarını görebilmek için bu rapor dikkatlice incelenmeli.

Rapo­ra göre, 2023 yılının merkezinde, temel­de gıda arz güvenliğini sağlamayı hedef­leyen “Tarımsal Üretim Planlaması” yer aldı. Geçen yıl bu anlamda “Planlamanın Planlanması” yılı oldu. Bilindiği üzere bu konudaki yasal düzenleme Nisan 2023’te yapıldı. Sonrasında ise paydaş toplantıla­rı, SWOT çalışmaları, ilgili yönetmeliğin yayınlanması, Tarımsal Üretim Planlama Kurulu ile her ilde Teknik Komitelerin ku­rulması, çalışma usul ve esaslarını kapsa­yan rehberin hazırlanması ve eğiticilerin eğitimini gerçekleştirildi. Üretim planla­ması ile bağlantılı olarak sözleşmeli üre­tim konusunda düzenlemeler yapıldığı da raporda yer alıyor.

Tip sözleşmeler, kayıt sistemi, sigorta şartı ve arabuluculuk, bu alanda yapılan önemli çalışmalar. İşlen­meyen tarım arazilerinin üretime kazan­dırılması, tarımsal amaçlı örgütlerin dere­celendirilmesi, mülkiyet ve miras sorunu nedeniyle ÇKS’ye kayıt yaptıramayan üre­ticilerin mağduriyetlerinin giderilmesi de 2023 yılının önemli çalışmaları.

Hedefler ve gerçekleşmeler iyi incelenmeli

Performans sonuçlarının değerlendiril­diği bölüm önemli verileri içeriyor. Aslında bir anlamda Bakanlığın başarısına dair so­mut verileri içeren performans göstergesi gerçekleşme oranlarını burada bulabilirsi­niz. Örneğin, tahılda yeterlilik hedefi aşılır­ken (%102), yağlı tohumlularda üretim he­defi düşük gerçekleşmiş (%73). Burada sa­dece rakamların değil gerekçelerin ve diğer detayların da yer aldığını belirtmeliyiz.

331 sayfadan oluşan oldukça hacimli ra­por, geleceğe ışık tutması bakımından çok değerli öneri ve tedbirlerin yer aldığı bö­lümle sona eriyor. Ezcümle; her vatandaş, özellikle de akademisyen, siyasetçi, ticaret erbabı, STK gönüllüsü, eğitimci ve medya mensubu, mutlaka bu raporu okumalı ve ya­pıcı eleştirilerini ilgililere ulaştırmalıdır.

Fikretmeden zikredilmemeli… Uğur Mumcu’nun dediği gibi, bilgi sahibi olma­dan fikir sahibi olunamayacağı da iyi anla­şılmalı.