Tarım makinecilerine ”hibe” cezası...
Tarım Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü, "Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı" adı altında çok önemli bir proje uyguluyor.
Bu proje kapsamında basınçlı sulama, altyapı yatırımlarına, tarımsal ürünleri işleme, değerlendirme, pazarlama yatırımlarına, tarımsal makine ve ekipman alımlarına yüzde 50 oranında hibe desteği sağlanıyor.
Doğru dürüst uygulansa tarımda ve özellikle kırsal kesimde ciddi bir dönüşüm sağlayacak bir proje.
Ancak proje ile ilgili çok büyük sorunlar yaşanıyor. Bu sorunların başında hibe desteklerinin çok geç ödenmesi veya hiç ödenmemesi nedeniyle yüklenici firmaların batma noktasına gelmesi var.
Yaşanan sorunları, özellikle makine ve ekipman hibe desteğinin ödenmemesi nedeniyle bir çok makine imalatçısının batma noktasına geldiğini 7 Ağustos 2008 tarihli DÜNYA' da "Tarım makinecilerini 'devlet desteği' batıracak!.." başlığı ile dile getirmiştik.
O yazıdan sonra Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'ndan bir açıklama geldi. Açıklamada, 2008 yılı makine ve ekipman alımı programına yönelik olarak illere tahsis edilen bütçenin mayıs-ağustos ayları içinde 4 ayda kullanılmasının öngörüldüğü, çalışmaların bu yönde devam ettiği ifade ediliyordu. Ayrıca, 2008 yılı için ülke genelinde Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı için 180 milyon lira ayrıldığı bunun 63 milyon 250 bin lirasının makine ve ekipmanlar için kullanılacağı bilgisine yer veriliyordu.
Bakanlığın açıklamasından bu yana tam 5 ay geçti. 2008 yılı makine ve ekipman hibe destekleri ödenmedi. Tarım makineleri ve ekipman üreten firmalar ekonomik krizinde etkisi ile bugün çok daha zor durumda.
İşçisinin parasını ödeyen, devlete vergisini ödeyen makine imalatçıları ürettikleri makine ve ekipmanı hibe desteği kapsamında çiftçiye satıyor. Hibe sözleşmesine göre makine veya ekipman bedelinin yarısını çiftçi, yarısını Tarım Bakanlığı'nın ödemesi gerekiyor. Çiftçi ödemeyi yapıyor, fakat bakanlık ödemediği için makine ve ekipman üreticileri üretim yapamaz duruma geldi.
Makine imalatçıları haklı olarak, "hibe desteğini çiftçiye Tarım Bakanlığı değil, biz veriyoruz. Bakanlık yöneticileri bizim sırtımızdan sadece hava atıyor" diyor.
Ayrıca, hibe programının Avrupa Birliği kaynakları ile finanse edildiğini belirten makine imalatçıları soruyor:
Avrupa Birliği'nin bu program kapsamında verdiği ve bize ödenmeyen paralar nerede, hangi bankada değerlendiriliyor?
Faiz geliri elde ediliyor mu?
Bizler fabrikamızı kapatma noktasına gelirken bizim sırtımızdan birileri haksız kazanç mı elde ediyor?
Makine imalatçıları hak ettiği hibe desteğinin ödenmesini beklerken, Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü hibe desteği ile kurulan işletmelere ve alınan makine ve ekipmanlara levha konulmasının peşinde.
Genel müdürlüğün internet sitesine girildiğinde hibe desteğinden yararlananlar için iki levha örneği var.
Birincisinde "Bu tesise Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TEDGEM tarafından hibe desteği verilmiştir."
İkincisinde ise, "Bu makine ve ekipman Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TEDGEM tarafından hibe desteği ile alınmıştır."
Yakında bir çok makine ve ekipman imalatçısının kapısına, "Bu fabrika, makine ve ekipman hibe desteği ödenmediği için kapanmıştır" yazılı levhalar asılırsa kimse şaşırmasın.
Sorun sadece makinecilerle sınırlı değil. Diğer yatırım alanlarında da benzer sıkıntılar yaşanıyor. Onu da bir örnekle anlatalım. Yıllardır altyapı yatırımları yapan Kasım Kutlu, program kapsamında Uşak Eşme Köylere Hizmet Götürme Birliği'ne Yeşilkavak köyü tarımsal sulama altyapı yatırım işini aldı. Sulama borularını döşedi. Çalıştırdığı mühendisin, işçilerin maaşlarını aksatmadan ödedi. Devlete 162 bin liralık iş için 24 bin lira katma değer vergisi ödedi. Fakat aylardır devletten alacağını tahsil edemiyor. Bilgi edinme hakkından yararlanarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na başvurdu. Aylar sonra kendisine 'Maliye Bakanlığı'ndan para gelirse bizde size ödeme yaparız' anlamına gelecek bir yanıt verildi. Maliye Bakanlığı'ndan para gelmezse ne olacak?
Buna benzer çok örnek var. Her gün telefonla arayıp hibe desteklerinin ne zaman ödeneceğini soran okurlarımız var.
Son sözümüz Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'ndaki dostlara. Bize açıklama göndermek yerine makinecilerin, yatırımcıların, çiftçilerin hak ettiği parayı kendilerine gönderin. Daha yararlı bir iş yapmış olursunuz.