Tarım havzaları modeline yayın yasağı…

TARIM DÜNYASINDAN / Ali Ekber YILDIRIM  

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, tarım havzaları ile ilgili bilgilerin yayınlanmasını ve kullanılmasını yasakladı.

Bakanlığın, 7 Eylül 2010 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Tarım Havzaları Yönetmeliği'nin 10.maddesi aynen şöyle: "Modelde bulunan ve/veya modelden elde edilen bilgiler Bakanlığın izni olmadan yayımlanamaz veya kullanılamaz."

Tarım konusunda 15 yıldan bu yana yazı yazan bir gazeteci olarak ilk kez böyle bir yasağa tanık oluyoruz. Bundan böyle havza modeli ile ilgili yazı yazarken Tarım Bakanlığı'ndan izin mi alacağız?

İzin almazsak ne olacak?

Model ile ilgili bilgileri izin almadan yayınlamanın cezası ne olacak?

Yaptırım konusunda bir bilgi yok. Bakanlık bu konuda bir açıklama yaparsa memnun oluruz.

Yayın yasağı getirilen havza modeli ile ilgili süreç nasıl başladı?

Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli ile ilgili Bakanlar Kurulu Kararı 23 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayınlandı.

Kararda, "Tarım havzalarının faaliyet ve işleyişi ile ilgili esas ve usullerin düzenlenmesine ilişkin yönetmelik Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenir." deniliyordu.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 2 sayfa ve 13 maddeden oluşan kısacık yönetmeliği tam 14 ayda hazırlayabildi.Yönetmelik 7 Eylül 2010 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

İlk kez 2010 üretim yılında uygulanmaya başlanan havza modeli ile ilgili hazırlıklar geçen yıl tamamlandı. Model, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımı ile görkemli bir törenle kamuoyuna açıklanacaktı.

Davetiyeleri basılmış bu organizasyondan  bir hafta önce, 6 Temmuz 2009 tarihli DÜNYA Gazetesi'nde "Tarımda Havza Devrimi" başlığı ile bu modeli ilk kez bu satırların yazarı kamuoyuna duyurdu.

Modeli tüm ayrıntılarıyla 5 gün üst üste manşetine taşıyan ve 5 gün tam sayfa yayınlayan DÜNYA Gazetesi'nin yayını çok etkili oldu. Başbakan modeli açıklamaktan vazgeçti. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, basın toplantısı ile modeli planlanandan önce açıklamak zorunda kaldı.

Bütün bunları övünmek için yazmıyoruz. Gazetecilik yaşamımızın en önemli haberlerinden birisiydi. Fakat, çıkan yönetmeliğe göre, bundan sonra model ile ilgili bilgilere ulaşsak bile yayınlayamayacağız. Yazmak için Tarım Bakanlığı'ndan izin almamız gerekecek.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nden Prof. Dr. Erol Çakmak'ın kulakları çınlasın. Havza modeli ile ilgili geçen yıl yaptığımız atlatma haberler üzerine bir televizyon kanalında "Ali Ekber Bey, gazetecilik anlamında büyük bir başarıya imza attı. Fakat, ben hayatımda ilk kez bir tarım politikasının atlatma haber olduğuna tanık oluyorum. Tarım politikaları toplumda öncelikle tartışılır, ilgili kurumlar katkı koyar ve politika ortaya çıkar. Tarım politikası atlatma haber olmaz" demişti.

Erol Hoca haklı. Dünyanın çağdaş ülkelerinde bu tür politikalar ortak akıl ile oluşturulur. Türkiye'de ise, tarım politikasını tartışmak, katkıda bulunmak bir yana, havza modelinde olduğu gibi çağdışı yöntemlerle bilgiler kamuoyunda saklanır. Bununla da kalmayıp bilgilerin yayınlanmasına yasak konuluyor. Anayasa paketinin onaylanması ile "ileri demokrasi"ye geçişin ilk işareti bu olsa gerek.

Daha önce defalarca yazdığımız gibi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 3 yılı aşkın bir süre üzerinde çalıştığı ve ülkeyi 30 havzaya bölen model özünde iyi bir çalışma. Üretim planlaması ve destekleme politikasının uygulanması açısından doğru kullanıldığında önemli bir araç olabilir.

Modelin çok eksiği var. Hayvancılık, yaş sebze meyve, şekerpancarı, tütün, fındık ve daha pek çok ürünü kapsamıyor. Ağırlıklı olarak fark ödemesi (prim) yapılan ürünleri kapsıyor. Fakat bu ürünlerde bile modelin uygulanması bugünkü anlayışla çok zor.

Bakanlık hazırladığı modeli kendi eliyle işlevsiz hale getirdi. Oysa, büyük umutlar bağlanan model ile Türkiye'nin tarımsal üretimi planlanabilir. Destekler daha verimli ve amacına uygun kullanılabilir. Bakanlık bunu yapmak yerine modeli daha önce uygulanan prim sistemine indirgedi. Prim sisteminin başına "Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli" eklemesi yaparak modelin içini boşalttı.

Özetle, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı kendi modeline kendisi inanmadı. Harcadığı emeğe, yaptığı kapsamlı çalışmaya yazık etti. Böylesine kapsamlı bir model için yönetmeliğin 14 ay sonra hazırlanması bu işin bakanlıkça ciddiye alınmadığının göstergesi. Yönetmelikle havza modeline ilişkin bilgilere yayın yasağı getirilmesi ise tam bir skandal.