Tarım ekonomiye katkı sağlayamıyor

2025 yılı Bütçe Gerekçe Raporu’nda, “Tarım sektörü 2023’te yüzde 0,2 küçülerek milli gelirin büyümesine katkı sağlayamadı” yazıyor. Tarımsal hasılada Avrupa’da birinci dünyada ilk 10’da olan memleketimin tarımı neden ülkesinin GSYİH’sına değer katamıyor. Bütçeden tarıma ayrılan payın 706 milyar liraya çıkarılmasına rağmen etkisi hala tartışmalı. Son yıllarda Tarım ve Orman Bakanlığı’nın stratejisi tarıma değer katma üzerine. Dileriz zamanla sonuç verecek planların, bekleme iradesi ve hevesini kaybetmeyiz.

TÜBİTAK’tan anne karnında bilim

Gezegenin sağlığı ve türümüzün devamlılığı için gereken bilimi kim üretecek. 2025 yılı bütçesinden Ar-Ge’ye ayrılan pay 63 milyar 467 milyon 534 bin lira. Hedef Ar-Ge personelini 300 bine, uluslararası bilimsel veri tabanında yer alan makale sayısını 82 bine çıkarmak. Tüm bu işler için TÜBİTAK’a ayrılan bütçe 46 milyar 163 milyon 803 bin lira, işleri zor. Zira çocuklar anne karnında fenomen olmaya yönlendiriliyor. Mühendisler/doktorlar bile yaşam koçu gibi daha soft işlere yöneliyor. Bilimsel atıfta ligden düşüyoruz. Bilime pay ayırmak yetmiyor, TÜBİTAK’ın yeni görevi “bilim sever ebeveynler.”

Gezegeni kim besleyecek

8 milyarın karnını dünyayı kim doyuracak. Su, enerji savaşlarından sonra gıdadaki savaşın temelinde protein var. Nohutta kuraklığa dayanıklı bir gen bulundu. Son 10 yılda kuraklık kaynaklı tarımsal kayıp 30 milyar dolar. 2050’ye kadar tatlı su varlığı yüzde 50 azalacak. Yüksek protein değeri ve kuraklığa dayanıklılıklarıyla nohut gibi tarım ürünleri tarımın geleceği.

The Good Wild’a uluslararası tipografi ödülü

TÜBİTAK’ın onlarca farklı format ve amaçtaki projesiyle binlerce girişimci/bilim insanı fikirlerini patente, ticarete dönüştürüyor. Onlardan biri de The Good Wild, kurucu ortaklarından biri Dilara Koçak. Herkes onu beslenme uzmanı/aktivist olarak biliyor. Türkiye’yi hatta gezegeni beslemeyi amaç edinmiş bir öncü. Yıllardır iklim çevre, yenilikçi gıdalar, yaşam tarzlarımızın çevresel etkileri üzerine çalışıyor, farkındalık yaratıyor. The Good Wild, TÜBİTAK’ın EU destekli Türkiye Gıda İnovasyon Platformu rol modeliyle Ar-Ge yapıyor, gıdanın geleceğini şekillendiriyor.

Dilara Koçak, geleceği besliyoruz

Uluslararası Tipografi Ödülleri “Mükemmellik Sertifikası’nın” bu yıl ki sahibi The Good Wild. Koçak, “tarım ürünlerinin besin değerini artırarak, yoksulların gıda kırılganlığını azaltmak için çalıştıklarını” ifade ederken temelde insanlığın yaşam hakkı için mücadele verdiklerinin altını çiziyor. Amacımız, “daha az hammadde ile besin değeri yüksek sağlıklı gıdalar üretmek, yaban hayatı çoğaltmak” diyor.

Açlığı yok edecek gıda bilimi

İlhamını Anadolu beslenme kültürü ve yaban hayatın gizli hazinelerinden alan The Good Wild, bilimsel çalışmalarla nohut, buğday, maş fasulyesi gibi ürünlerden bitki bazlı protein ve filizlendirilmiş fermente ürünler yapıyor. Dünyada bir ilk olan yöntem gıdanın geleceğinde küresel ikon olmaya aday. “Gezegeni iyileştirecek, açlığı yok edecek irade bilime adanmış devrimci bir beslenme kültürüyle mümkün” diyen Koçak “Türkiye yenilikçi gıdalarda küresel çatı olabilir” diyor.

Çocukların kalorilerinin yüzde 47’si aşırı işlenmiş gıdalardan

Avrupa Beslenme Dergisi’ne göre çocukların yemeklerinin yüzde 47’si işlenmiş gıdalardan. Çocuklar 7 yaşına geldiğinde bu oran yüzde 59’a çıkıyor. 2007-2008 yılları arasında 2591 ebeveyn üzerinde yapılan araştırmaya göre, 21 aylık çocukların tükettiği en yaygın gıda aromalı yoğurtlar, tam tahıllı kahvaltılık gevrekler, puding. Dr. Rana Conway’e göre, “İşlenmiş gıdalara sağlıklı tarım ürünleri ekleyerek, besin değeri artırılabilir. Health Focus International’ın raporuna göre, “Gençler günde birden fazla sağlıklı atıştırmalık yemenin günde üç öğün yemek yemekten daha besleyici olduğuna inanıyor. Z Kuşağı gençleri atıştırmalıklarda, meyve, sebze ve bakliyat istiyor” Al sana fırsat.

Cumhuriyet’e armağanımız tarım bilimi olsun

Ezcümle; güzel şeyler için hayal kurmaya gerek yok. Küresel trendlere, verilere bakmak inovatif ürünler üretmek yeterli. The Good Wild, gibi biyoteknoloji ile besin değeri artırılmış jenerik markalarla küresel liderlik hedeflenebilir. O zaman “Yeşil Yakalılar” sıvayın kolları Cumhuriyet’in 101. Doğum gününe sizin hediyeniz bilim olsun.