Tarım destekleri 3 yıllık açıklanacak
Yeni yılda "Milli Tarım Politikası" uygulamaya başlanacak. Yeni politika ile bitkisel üretim, hayvancılık ve tarım desteklerinde önemli değişiklikler olacak.
Hayvancılıkta bölge bazlı destekleme uygulamasına geçiliyor. Bunun için "Mera Hayvancılığı Yetiştiricilik Bölgesi","Damızlık Düve Üretim Merkezleri", "Damızlık-Koç Teke Üretim Merkezleri", "Damızlık Manda Üretim Merkezleri" belirlenerek açıklandı. Destekler bu bölgelere göre verilecek.
Bitkisel üretim ve tarım desteklerinde ise, 1 Ocak 2017'de uygulamaya girecek "Havza Bazlı Destekleme Modeli" ile ilçe bazında destekler verilecek.
Mevcut uygulamada;17 üründe kilogram bazında destekleme primi ödeniyor. Çok sayıda destek kalemi var ve her biri için çiftçi ayrı başvuru dosyası hazırlayarak destek alabiliyor. Çiftçi, desteğin ne zaman ödeneceğini önceden bilemiyor. Belli aralıklarla hesabına para yatırılıyor, yatırılan paranın hangi döneme, hangi ürüne ait olduğunu takip edemiyor. Mevcut uygulamaya bakıldığında tarım desteklerinde bir düzenlemeye ihtiyaç olduğunu kabul etmek gerekiyor. Sadece desteklenecek ürün ve destekleme biçiminde değil, 2006'da kabul edilen Tarım Yasası'na göre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın en az yüzde 1'i kadar destek ödenmesi gerekiyor. Ne yazık ki, yasa çıkalı 10 yıl oldu. Bu 10 yılda çiftçiye yasanın öngördüğü desteğin yarısı ancak ödeniyor. Madem uymayacaktınız yasaya niye böyle bir madde yazdınız?
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın hazırladığı ve 1 Ocak 2017'den itibaren uygulanacak Milli Tarım Politikası ile stratejik ve arz açığı olan tarım ürünleri ihtiyacının öncelikle ülke kaynaklarından karşılanması amaçlanıyor. Hangi ürünün hangi havzada ve ne kadar üretileceğini belirlemek için "Havza Modeli" uygulanması öngörülüyor. Bu uygulama ile planlı üretime geçilmesi, verim ve kalite artışı sağlanarak çiftçinin rekabet gücünün artırılması isteniyor.
Çiftçi ekim yapmadan destekleri bilecek
Bu amaçla, üretimle ilişkili olarak alan bazlı destekleme sistemine geçilerek kontrol ve denetim kolaylığı sağlanacak. Destekler sadeleştirilecek. Daha da önemlisi tarım destekleri 3 yıllık planlanacak ve açıklanacak.
Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu, 2017 üretim yılı tarım destekleri ile ilgili çalışmaları yaparken aynı zamanda 2018 ve 2019 üretim yılı destekleri üzerinde de çalışarak 3 yıllık bir destekleme paketi hazırlayacak. Hedef, 2017'de 3 yıl boyunca uygulanacak destekleri açıklamak. Çiftçi, 3 yıl boyunca hangi ürüne ne kadar destek alacağını bilerek buna göre üretime karar verecek.
Eğer gerçekleştirilebilirse, ülke tarımı için önemli bir adım olacak. Çünkü, bugüne kadarki uygulamada çiftçi ekim yaptıktan sonra tarım destekleri açıklanıyor. Dolayısıyla desteklerin üretim planlamasına bir etkisi, yönlendirmesi olmuyor. Daha önce defalarca yazdığımız gibi, Avrupa Birliği'nde tarım destekleme bütçesi 3 yıllık yapılıyor. Amerika Birleşik Devletleri 5 yıllık Tarım Kanunu ile destekleme oranlarını belirliyor. Türkiye'nin de en azından 3 yıllık bir zaman dilimi için verilecek destekleri açıklaması, üretim planlaması ve çiftçinin ekim yapmadan ne üreteceğine karar vermesi açısından önemli bir uygulama olacaktır.
Mazot desteği ürün bazında verilecek
Çiftçilerin en çok merak ettiği desteklerden birisi yüzde 50 mazot desteği. Bu konuda bakanlık çalışmalarını sürdürüyor. Daha önce de yazdığımız gibi her ürün için kullanılacak mazot miktarı belirlenecek ve ortalama bir değer üzerinden mazot desteği verilecek. Çiftçinin aldığı mazotun faturası üzerinden değil dekar başına ortalama kullanılan mazota göre ödeme yapılacak. 2016 ürün yılında olduğu gibi gübre ve mazot desteğinin birlikte ödenmesi de tartışılıyor.
Tarım desteklerinin ödenmesinde de uygulama değişiyor. 2017'den başlamak üzere tarım destekleri bahar ve güz dönemi olmak üzere iki kez yapılacak. Üretici her ürün, her destek için ayrı ayrı başvurmak yerine tek bir başvuru ile iki taksitte desteğini alabilecek.
21 ürüne havza desteği
Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında 19 ürünün destekleneceği açıklanmıştı. Ancak daha sonra iki ürün daha eklendi ve toplamda 21 ürün desteklenecek. Bu 21 üründen buğday, arpa, çavdar, çeltik, dane mısır, tritikale, yulaf, mercimek, nohut, kuru fasulye, pamuk, soya, yağlık ayçiçeği, kanola, aspir, çay ve zeytinyağına yıllardır fark ödemesi( destekleme primi) ödeniyor. Fındıkta ise alan bazlı olarak dekar başına destek veriliyor.
Yem bitkileri de uzun yıllardan beri destekleme kapsamında. Patates ve soğan ise havza modeli kapsamında ilk kez desteklenecek. Yem bitkileri kapsamında desteklenecek ürünler ise şöyle belirlendi: Yonca, korunga, fiğ, Macar fiği, burçak ,mürdümük, sorgum, Sudan otu, hayvan pancarı, yem şalgamı, yem bezelyesi, yem baklası, İskenderiye üçgülü, İtalyan çimi, mısır (silaj), yeşil ot olarak çavdar, yulaf, tritikale, buğday ve arpa. Ayrıca, sorgum, Sudan otu melezi yapay çayır mera olarak desteklenecek.
Özetle, 2017'de tarım politikalarında önemli değişiklikler olacak. Desteklerin 3 yıllık bir dönem için açıklanması bekleniyor. Üreticiye toplam 12.8 milyar liralık bir destek ödemesi iki taksitte yapılacak. Çiftçilerin, üreticilerin bu yeni döneme uygun olarak üretimlerini yönlendirmeleri gerekiyor. Bakanlık birimlerinin de zaman yitirmeden yeni uygulamaları çiftçilere anlatmalarında fayda var.
