Talep düşerken de fiyatlar arttı

Enflasyonun beklenti­lerin üzerinde geldiği ocak ayında parasal sı­kılaştırmanın da etkisiyle ta­lepteki düşüşe rağmen fiyat­ların artış seyrini koruduğu belirlendi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021=100 Bazlı Ti­caret Satış Hacim Endeksi ve Ciro Endekslerinin ocak ayı sonuçları açıklandı. Mevsim ve takvim etkisinden arın­dırılmış verilere göre ocakta toplam ticaret satış hacmi ay­lık azda yüzde 4,1 düşerken, sanayi, ticaret, inşaat ve hiz­metlerin toplam ciro endek­si yüzde 1,6 arttı. Bu da talep­te düşüş yaşanmasına rağmen fiyat artış eğiliminin devam ettiğini gösterdi. Tüketici fi­yatları (TÜFE) bazında ocak ayı enflasyonu, yüzde 5,03’le piyasa beklentilerinin üzerin­de gerçekleşmişti. Takvim et­kisinden arındırılmış verilere göre yıllık bazda ise toplamda ticaret satış hacmi ocak ayın­da yüzde 5,3 artarken, toplam cirodaki artış yüzde 35,4 ola­rak gerçekleşti.

Ocak ayında toptan ticaret sektörünün satış hacmi aylık bazda yüzde 6,7 geriledi, yıllık artış yüzde 4,1’de kaldı. Sana­yi, inşaat, ticaret ve hizmetler sektörlerinin toplam cirosu ise önceki aya göre yüzde 1,6, son bir yılda yüzde 35,4 arttı.

Dezenflasyon sürecini de yakından ilgilendiren iç ta­lep göstergesi olarak peraken­de ticarette ise satışlar ocak ayında önceki aya göre yüz­de 2 artarken, sektörün ciro­sunda aylık bazda artış yüzde 4,6 oldu. Yıllık bazda da pera­kende sektörünün satış hacmi yüzde 12,5, cirosu yüzde 46,4 oranında artış kaydetti.

En fazla ciro artışı inşaatta

Ocak ayında sanayideki kan kaybına karşılık ciro aylık bazda inşaatta yüzde 10,2, hizmetlerde yüzde 5, ticaret sektörü toplamında da yüzde 0,6 arttı. Yıllık ciro artışları da inşaatta yüze 54,2, hizmetlerde yüzde 47,6, ticarette yüzde 35,9 oldu.

İnşaattaki yüksek ciro artışı bina inşaatından kaynaklandı. Sektörde ciro aylık bazda bina inşaatında yüzde 15 artarken, özel inşaat faaliyetlerinde artış yüzde 4,3, bina dışı yapıların inşaatında yüzde 0,7 olarak gerçekleşti. Yıllık bazda ciro artışı da bina inşaatında yüzde 64,9, bina dışı yapıların inşaatında yüzde 29,2, özel inşaat faaliyetlerinde yüzde 42,2 büyüdü.

Hizmetler sektöründe aylık bazda en hızlı ciro artışları yüzde 15,4’le idare merkezi faaliyetleri/idari danışmanlık faaliyetleri, yüzde 14’le seyahat acentesi, tur operatörü ve diğer rezervasyon hizmetleri ve ilgili faaliyetleri, yüzde 13,7 ile mimarlık ve mühendislik, yüzde 12,9’la hava yolu taşımacılığı, yüzde 12,1’le telekomünikasyon, yüzde 10,8’le mesleki, bilimsel faaliyetler, yüzde 10’la bilgisayar programlama alanlarında kaydedildi. Buna karşılık ciro aylık bazda taşımacılık ve depolamada yüzde 6,1 bilimsel araştırma geliştirme faaliyetlerinde yüzde 5, programcılık ve yayıncılıkta yüzde 3,6 düşüş kaydetti. Hizmetlerde yıllık bazda en yüksek ciro artışı ise yüzde 74,9’la veterinerlik hizmetlerinde.

Sanayi güç kaybediyor

Sanayinin yurt içi ciro endeksi ocak ayında yüzde 1’le son beş ayın en düşük artışını kaydetti. Yurt içi sanayi ciro endeksinde yıllık artış da yüzde 27,6 ile temmuzdan bu yana dönemin en düşük düzeyine indi. Sanayide en büyük ağırlığa sahip olan imalat sektörünün cirosunda aylık artışın yüzde 1,3’te kalması, yıllık artışın yüzde 27’ye gerilemesi bunda etkili oldu.

Yurt dışı sanayi ciro endeksi ise ocakta aylık bazda yüzde 3,8 düşüş kaydetti. Söz konusu endekste yıllık artış da yüzde 20,2’ye geriledi. Bu gelişme Türkiye’nin ihraç fiyatlarındaki düşüşe işaret etti. İmalat sanayii bazında bakıldığında yurt dışı cironun aylık bazda yüzde 3,5 gerilediği, yıllık artışın da yüzde 19,8’e kadar düştüğü görüldü. Bu gelişmelerle sanayinin toplam cirosu aylık bazda yüzde 0,2 düşüş kaydetti, ocak itibarıyla yıllık artış da yüzde 25,6’ya geriledi.

Sanayinin performansı, GSYH büyüme hızını etkileyen faktörlerin başında geliyor. Ocak ayındaki performans kaybının şubat ve martta da devamı durumunda bunun ilk çeyrek büyüme oranına olumsuz yansıyacağı değerlendiriliyor.

 Tekstilde satışlar geriledi

Satış hacmi aylık bazda ses ve görüntü cihazları, hırdavat, boya ve cam, elektrikli ev aletleri, mobilya vb. grubunda yüzde 4,5, otomotiv yakıtında yüzde 3,1, posta yoluyla ve internet üzeri satışlarda yüzde 2,2, bilgisayarda yüzde 2,1, gıdada yüzde 1,3, eczacılık ve tıbbi ürünlerde yüzde 1 artarken, tekstil, giyim ve ayakkabıda daralma yüzde 0,7 ile devam etti. Tekstilde satış hacminin yıllık bazda da yüzde 0,5 düştüğü dikkati çekti.

Perakende ticarette aylık bazda en yüksek ciro artışı ise gelen zamların etkisiyle yüzde 8,5’le otomotiv yakıtında en yüksek düzeyde gerçekleşti. Aylık ciro artışı ses ve görüntü cihazları, hırdavat, boya ve cam, elektrikli ev aletleri, mobilya vb. grupta yüzde 5,6, bilgisayarda yüzde 5,5, posta yoluyla ve internetten satışlarda yüzde 3,3, gıdada yüzde 2,8, tekstil grubunda yüzde 2,3, eczacılık ve tıbbi ürünlerde ise yüzde 0,9 oldu.

Otomotivde de kan kaybı var

Motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı sektöründe satış hacmi ocakta aylık bazda yüzde 3,3 düştü. Sektörde satış hacim endeksi yıllık bazda da yüzde 5 düşüş kaydetti. Bu gelişmeyle endeks, Ocak 2023’ten bu yana olan dönemin en düşük düzeyine indi.

Bu kapsamda motorlu kara taşıtlarının ticaretinde aylık bazda yüzde 2,5, yıllık bazda yüzde 6,6 düşüş yaşandı. Söz konusu taşıtların bakım ve onarımında ise aylık yüzde 7 düşüşle yıllık artış yüzde 2,9’a geriledi. Motorlu kara taşıtlarının parça ve aksesuarlarının ticareti de aylık bazda yüzde 2,4 ve yıllık yüzde 0,4 düşüş kaydetti.