Takdir konusunda cimri olmayınız

Bir olay

İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Fakültesi öğrencisiydim. Bir yaz Türkiye Kömür İşletmeleri’nde, Tunçbilek’te staj yapıyorum. Hevesli bir stajyerdim. Derslerde öğrendiklerimi uygulayabileceğim bir fırsat kolluyordum. Sonunda çıktı. Akşam üstü atölyeye bir haber geldi. Kömür eleğini çalıştıran elektrik motoru bozulmuştu.

O gece oturup bir motor seçim hesabı yaptım. Olması gereken motor gücünü bulmuştum. Sabahleyin ilk işim, staj yaptığım atölyenin şefi mühendisin yanına çıkmak oldu. Şef beni çok sıcak karşıladı. “Kömür eleğinin motoru bozulmuş” dedim. Şef “Evet, sabah söylediler” dedi. Ben de “Konulacak motorun gücünü hesapladım” deyip, yaptığım hesabı masaya koydum. Şef hesaplara dikkatlice göz attı “Çok güzel; tebrik ederim seni. Ben de bir Teknik Üniversiteli olarak, seninle gurur duydum” dedi. Sonra da zile bastı, gelen hizmetliye “Ambarcı gelsin“ dedi. Ambarcı geldi. “Kömür eleğinin motoru gitmiş. Bak, stajyerimiz Uğur da gerekli motorun gücünü ne güzel hesaplamış. Ambarda elektrik motorumuz var mı?” Ambarcı, “İki tane var, efendim” dedi. Sonra da bu iki motorun güçlerini söyledi. Şef “Tamam, gücü büyük olanı yollayın, eleğe taksınlar” dedi. Odadan bir mühendis gibi çıktım.

Bir yorum

Şef, harcadığım emeği görmüştü. Hevesimi kırmamıştı. Beni takdir etmişti. O gün atölyede gururla dolaşmıştım. Atölyeyi, şefi ve stajımı daha bir sevmiştim. Bu olay benim, yöneticilik konusunda aldığım ilk ders olmuştu.

Nedense, takdir konusunda cimri bir toplumuz. Örneğin, bazı yöneticiler, çalışanlarının iyi bir şey yaptığını gördüğünde takdir etmez, bunu dillendirmez. Bunun nedenleri çeşitlidir. Çoğu kez “Zaten görevi bu. Görevini yaptığı için parasını alıyor.

Bir de ayrıca takdir mi edeyim yani?” diye düşünürler. Evet, çalışanlar çalışmalarının karşılığını maaş ile alırlar. Ama ne demiş atalarımız: “Fazla mal göz çıkarmaz”. Takdir ile onlara ek bir şey sağlamaktan çekinmeyiniz. Takdir onların çalışma gücünü artırır, motive eder. Bir de takdir edince çalışanı şımartma korkusu vardır. “Şimdi takdir edeceğim, şımarır, tepeme çıkar.” diye kafalarında kurup, takdir etmezler. Eskilerin anlattığı “Şımarmasın diye çocuğunu uyurken öpen baba” modelleri vardır. Bu da çalışanını çocuk gibi görme hastalığından kaynaklanır. Çocuk olarak kalmış bazı çalışanlarınız da olabilir; ama istisnalar kaideyi bozmaz. Merak etmeyin, çalışanlarınız yetişmiş insanlardır. Şımarırlar diye korkmayınız, onları takdir etmekten çekinmeyiniz.

Bir diğer neden, takdir deyince akla maddi bir karşılık gelir. Takdiri, karşılığı sadece parayla gösterilecek bir şey sanırlar. Bu nedenle kişilerin bir para beklentisine gireceğini varsayıp, takdirlerini dile getirmezler. Ne demişler: “Kuru kuru kurban olayım; takır takır canını alayım”. Tabi ki, sadece kuru bir takdirle işi götüremezsiniz. Başarılı çalışanlarınızı terfi, prim gibi maddi biçimde ödüllendireceksiniz. Ama takdir, bunların üstüne göstereceğiniz, maliyeti sıfır olan etkili bir ödül aracıdır. Neden maliyeti sıfır , ama getirisi büyük olan, böyle bir aracı sık kullanmıyorsunuz?

Özel yaşamda da takdir duygusu çok az dile getirilir. Köydeki bir dostumuzun evinde ne zaman bir şey yesem, çok hoşuma gider. Bunu, yerken çıkardığım “Hımm” sesiyle de gösteririm. Bir gün evin hanımı kocasına serzenişte bulundu. “Bak, sen Uğur Hoca gibi ses çıkarmıyorsun? Neden yaptığım şeyi takdir etmiyorsun?” dedi. Kocasının, eşinin emeğini çok önemsediğini, ona ne kadar değer verdiğini biliyordum. Ancak bunu dile getirmiyordu. Mahçup bir sesle şöyle konuştu “Ne bileyim, biz alışmamışız”. Takdir etme, aynı zamanda bir alışkanlık meselesidir. Teşekkürü, takdiri kullanmaktan çekinmeyiniz. Bunu güzel bir alışkanlık haline getiriniz. İnsanoğlunda bir de kıskançlık duygusu vardır; kötü bir duygudur. Birisi ondan iyi bir şey yaparsa, daha iyi durumdaysa kıskanabilir. İşte takdir duygusu, kıskançlık duygusunun panzehiridir. Eğer kişi takdir etmeyi öğrenirse, kıskançlık duygusundan arınabilir.

Sonuç

Takdir konusunda eliniz ve diliniz açık olsun.