Takasbank'tan stratejik ve teknolojik adımlar

Takasbank, 2025 yılında önemli projelere imza at­maya hazırlanıyor. Diji­tal Varlıkların Takasbank bünye­sinde güvenli olarak saklanma­sının amaçlandığı Dijital Varlık Saklama Projesi ve Takaschain Bireysel Cüzdan Projesi banka­nın bu yıl için en önemli gündem­lerinden biri olacak.

Takasbank Genel Müdürü Dr. Yunus Arın­cı, “Fiziki karşılığı Borsa İstan­bul ve Darphane gibi güvenli ku­rumların kasalarında saklanan ve kullanıcıların talep etmesi durumunda teslim edilebilen al­tının dijital olarak temsil edildi­ği ve 2019 yılında hayata geçirdi­ğimiz BİGA’nın (Bir Gram Altın) Borsa’da işlem görmesine olanak sağlayan altyapı çalışmalarını 2024 yılında tamamladık” diyor.

2025 yılı projelerini anlatan Arıncı, dijital varlıklara hazır­lık kapsamında bu yıl içerisinde şu projelere ağırlık verecekleri­ni belirtiyor: “2025 yılı içerisin­de Takaschain Altyapı Değişiklik Programı ile mevcut Takascha­in altyapısının kapasitesinin ve performansının artırılması, bir­den fazla dijital varlığın çok hız­lı şekilde blokzincir ağı üzerinde takasa konu olabilmesi, istendi­ği takdirde farklı blokzincir ağları üzerindeki dijital varlıklar ile takasa konu olabilmesi ve gerçek dünya varlıkları için bir tokenizasyon standardı belirlen­mesi alanlarında projeler geliş­tirmeyi planlıyoruz.

Hem BiGA gibi Takaschain üzerinde temsil edilen ve edil­mesi muhtemel dijital varlıkla­rın hem de diğer blokzincir ağ­larında temsil edilen dijital var­lıkların Takasbank bünyesinde güvenli donanım ve yazılım mo­düllerinde saklanmasının amaç­landığı Dijital Varlık Saklama Projesi de 2025 yılı içerisinde gündemimizde olacaktır. Ayrıca, kullanıcıların Takaschain üze­rinde temsil edilen BiGA ve tem­sil edilecek muhtemel diğer diji­tal varlıkların bağımsız şekilde kişilerin kendi sorumlulukla­rında güvenle saklanmasının amaçlandığı Takaschain Birey­sel Cüzdan Projemizi de 2025 yı­lında tamamlayacağız.”

Dr. Yunus Arıncı, DÜNYA’nın bankanın projelerine yönelik so­rularını yanıtladı.

Altyapımızı ve projelerimizi geliştirmeyi sürdüreceğiz

2025 yılında da hizmet verdi­ğimiz ve işlettiğimiz piyasalar­da, üyelerimizin ihtiyaçları doğ­rultusunda altyapımızı ve pro­jelerimizi geliştirmeye devam edeceğiz. 2024 yılında yapmış olduğumuz çalışmalar netice­sinde, 2025’in ilk haftalarında uygulamaya alınan TÜRİB Tek­nolojik Dönüşüm Projemizin 2. Fazını da hayata geçirerek TÜ­RİB Vadeli İşlem Piyasası’nda takas, risk, teminat ve temer­rüt yönetimi hizmeti vermeyi amaçlıyoruz.

Bakanlıklarca farklı amaçlar için talep edilen teminat mek­tuplarının Takasbank ve Har­cama Yönetim Sistemi arasında gerçekleştirilecek entegrasyon ile Takasbank Bakanlık Teminat Yönetim Sistemi vasıtasıyla ka­bul edilmesi ve ardından Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü sistemine ak­tarılarak muhasebeleştirilmesi­ni amaçlayan Bakanlıklar Temi­nat Yönetimi Projemizi de 2025 yılı içerisinde ilk olarak Tarım ve Orman Bakanlığı’nca talep edi­len teminat mektuplarının kabu­lüyle hizmete almayı planlıyoruz.

Ücret ve komisyon gelirleri 4 milyar TL’ye ulaştı

2024 yılı, ülkemiz finansal sis­temindeki yerimizi güçlendirdi­ğimiz, farklı projelere imza attı­ğımız ve finansal başarımızı ar­tırdığımız bir yıl oldu. 2024 yıl sonu rakamlarımızın henüz çık­mamasından dolayı sizlere ba­ğımsız denetimden geçmiş 2024 Eylül ayına ait rakamlarımızdan bahsetmek isterim. Hizmet pro­filimizdeki gelişmeler­le doğru orantı­lı olarak üc­ret ve komisyon gelirlerimiz bir önceki yılın aynı döneminin ol­dukça üzerinde bir artış göstere­rek 4 milyar TL’ye ulaşırken, ver­gi öncesi karımız 8.5 milyar TL, aktif büyüklüğümüz 180.3 milyar TL seviyesinde gerçekleşmiştir. 2024 yılında 30 yılı aşkın tecrü­bemiz, sunduğumuz güvenilir ve etkin işlem sonrası hizmetlerle piyasaların gelişimine katkı sağ­lamaya, Ar-Ge merkezimizin alt­yapısını güçlendirmeye ve yeni projeleri hayata geçirmeye de­vam ettik.

2024 yılı boyunca sürdürülebi­lirlik hedeflerimiz doğrultusun­da sosyal sorumluluk projele­rinde yer alırken, finansal okur­yazarlığa katkıda bulunabilmek adına piyasalarımız ve hizmetle­rimizle ilgili bilgilendirici yazı­lı, görsel ve işitsel içerikler oluş­turarak kamuoyuyla paylaşma­ya devam ettik. Ayrıca, ulusal ve uluslararası birçok kurumla şef­faflık ilkemizi gözeterek bilgi ve tecrübe paylaşımında bulunduk.

2024 yılında birçok projeye imza atıldı

2017 yılında T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Ar-Ge merkezi ilan edilen Ban­kamız, güçlü altyapısı ve tecrü­besi sayesinde 2024 yılında da birçok projeye imza attı. Yılın ilk yarısında “Bankacılık Veri Ta­banı Altyapı Yenileme”, “Takas­chain Kriptolojik Yapı Geliştir­me” gibi altyapı çalışmalarına ek olarak kesin teminatların kabu­lü ve Muhasebat Genel Müdür­lüğü entegrasyonunu kapsayan “Kamu Teminat Yönetimi Pro­jesi Faz-2”, Bireysel Emeklilik Sistemi birikimlerinin banka­lar lehine temlik verilebilme­sine olanak sağlayan “BE­FAS-Temlik” iş geliştirme projelerini tamamladık. Yılın ikinci yarısında da Ar-Ge merkezimizde “Spot Elektrik Piyasa­sında Avans İşlemle­rin Tarih Bazlı Mah­suplaştırılması” ve “Global Saklama SWIFT Entegras­yon” projelerinin tamamlanmasıyla pek çok çalışma ha­yata geçirildi.

Tapu Takas sistemi 10 yılını doldurdu

2025 yılı itibarıy­la tam 10 yılını doldu­ran Tapu Takas hizme­timiz Türkiye’deki ilk gü­venli ödeme sistemi olma özelliğini taşıyor. Sistem üze­rinden çoklu alıcı ve çoklu sa­tıcı seçeneği ile Türk Lirası cin­sinden işlem yapılabiliyor. Her adımda alıcı ve satıcı taraflara SMS ve e-posta yoluyla anında bildirim sağlanırken tescilin ger­çekleşmesinin ardından satış be­deli dakikalar içinde hesaba gön­deriliyor.

2020 yılında Ticaret Bakanlı­ğı ve Türkiye Noterler Birliği ile yaptığımız çalışmaların ardın­dan vatandaşlarımızın kullanı­mına sunulan Taşıt Takas Sis­temi ile de vatandaşlarımız her­hangi bir üyelik gerektirmeden, alıcı ve satıcı hesaplarının aynı bankada olma zorunluluğu bu­lunmadan işlemlerini hızla ger­çekleştirilebiliyorlar. Alıcı ve sa­tıcı tüm süreci hem SMS hem de e- posta yoluyla anında takip ede­biliyor.

Tapu Takas ve Taşıt Takas ile tamamen kamu yararını ön plan­da tutarak, dolandırıcılık, sahte­cilik, paranın çalınması veya kay­bolması gibi riskleri en aza indir­giyoruz. Sistemlerimizde taşıt ve tapu mülkiyetleri ile satış bedel­leri eş anlı olarak güvenli bir şe­kilde el değiştirirken karşı taraf riski de ortadan kalkmış oluyor.

Abu Dabi Borsası ile iş birliğimiz devam edecek

Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın 2022 yılında Birleşik Arap Emirlikle­ri’ne gerçekleştirdiği ziyaret es­nasında Borsa İstanbul ve Abu Dabi Borsası (ADX) arasında im­zalanan ticari anlaşmaya istina­den Takasbank olarak Abu Dabi Borsası’nın Nasdaq Borsası’ndan almış olduğu yeni işlem ve işlem sonrası ürünlerinin test edilme­si, entegrasyonunun sağlanması ve veri taşıma adımlarının yürü­tülmesi konularında hem uzak­tan hem de yerinden destekler verdik. 2023 yılında proje geliş­tirme ve test çalışmalarının ar­dından 2024 yılında Abu Dabi Borsası iş birimleri ile gerçek or­tam geçişi öncesi son testleri ta­mamladık. 2025 yılında da Ban­kamız ile ADX arasındaki iş birli­ğini devam ettireceğiz.

 TEFAS’ta işlem hacmi 5,8 milyar TL’ye çıktı

Geçtiğimiz ay 10. yaşını kutladığımız Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu’muz (TEFAS) sayesinde yatırımcılar, aracı kurumlar, bankalar ve portföy yönetim şirketleri aracılığıyla birçok yatırım fonu arasından fon performansını gözeterek seçim yaparken, ilave maliyet olmadan alım/satım işlemleri gerçekleştirebilmektedirler. TEFAS ile birlikte kurulan Fon Bilgilendirme Platformu üzerinden fonlara ilişkin verilere ücretsiz erişilebiliyor ve bu fonlar arasında karşılaştırma ve analiz yapılabiliyor. 720’den fazla fonun işlem gördüğü TEFAS’ta işlem hacmi 2024 yıl sonu itibarıyla bir önceki yıla göre yüzde 211 artarak 5.773 milyar TL’nin üzerinde; 2023 yılında 72 bin olan günlük ortalama talimat sayımız da 2024 yılında yaklaşık iki katına çıkarak 130 bin adet olarak gerçekleşti.

Tasarrufun en önemli yatırım araçlarından biri olan Bireysel Emeklilik Sisteminin güçlenmesi ve rekabetin artırılarak vatandaşlarımızın çıkarlarına daha fazla katkı sağlanması amacıyla, 2021 yılında hizmete aldığımız ve 289 adet bireysel emeklilik fonunu bünyesinde bulunduran Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS) için de başarılı bir yılı geride bıraktık. 2023 yılında 20 bin adet günlük ortalama talimat sayısı ve 18,32 milyar TL işlem hacmine sahip olan BEFAS’ın ortalama günlük işlem adedi 2,5 kat artarak 50 bin adede, işlem hacmi ise %275 artarak 50,42 milyar TL’ye ulaştı.

125 milyar liralık ikinci el taşıt alım satımına aracılık etti

2022 yılında Tapu Takas, 2023 yılında Taşıt Takas hizmetlerimizin e-Devlet entegrasyonlarının tamamlanmasıyla birlikte her iki hizmetimiz de e-Devlet, mobil uygulama ve internet siteleri üzerinden erişilebilir hale gelmiştir. Böylece hizmetlerimizi daha geniş kitlelere ulaştırma imkanı sağlamış

olduk. 2024 yılında Taşıt Takas hizmetimizle 271 bin 412 adeti e-Devlet kapısı üzerinden olmak üzere toplamda 125 milyar Türk Liralık 303 bin 249 adet ikinci el taşıt alım satım işlemine, Tapu Takas hizmetimizle de 1,3 milyar TL hacimli 225 adet işleme aracılık ettik.

Günlük işlem hacmi 60 milyar TL ile rekor kırdı

1996 yılında Bankamız tarafından kurulan ve işletilen fon fazlası ve/veya fon ihtiyacı olan üyelerin talep ve tekliflerinin karşılandığı bir piyasa olan Takasbank Para Piyasası’nda, 2024 yılında 400 bin 53 işlem adediyle 10.315 milyar TL’lik işlem hacmine ulaştık. Günlük ortalama 41 milyar TL’lik işlem gerçekleşirken 27 Ekim tarihinde 60 milyar TL ile günlük işlem hacmi rekorunu kırdık.

Sicil bazlı takiple VİOP’ta güven unsuru güçlendirildi

2023 yılına kadar Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) aracı kurumların pozisyonlarına bakıyor, teminat tamamlama gerekliyse aracı kurumlara sistem üzerinden bildirim yapıyorduk. Aracı kurumlar da bu bildirimler doğrultusunda teminatlarını tamamlıyor, yatırımcı riskini kendileri yönetiyordu. Fakat yıllar içerisinde edindiğimiz tecrübe ve birikim doğrultusunda yatırımcı riskinin kurumlar tarafından yönetilmesinin yeterli olmadığını tespit ederek gerekli altyapı geliştirmelerini tamamlayıp sicil bazlı takibe geçtik. Yatırımcının birden fazla ihlal tekrarı veya Sermaye Piyasası Kurulu’nca verilmiş cezaları varsa daha sıkı takibini gerçekleştirmeye başladık.

Tüm bu çalışmaları gerçekleştirirken amacımız yatırımcıyı cezalandırmak veya yatırımcıya sınır getirmek değildi. Çünkü piyasanın taban tabana gittiği durumda teminatların likidite edilme şansı olmamasından kaynaklı olarak konsantrasyon problemi olduğunu fark ettik. Sicil bazlı takiple oluşturduğumuz risk kontrol mekanizmasıyla Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda güven unsurunu daha yukarıya taşıdık.