Taht Oyunları: Masalın gerçeği
Taht Oyunları’nın (Game of Thrones) nasıl bir tv olayı haline geldiğini bilmeyen kaldı mı? Filmin çekildiği yerlere düzenlenen turların nasıl bir ekonomi yarattığını duymayan? Diziyi izlememiş bile olsa, bu dizinin adeta sonsuz senaryosunun şu sıralarda 7’nci sezonunda olduğunu? Ve seneye “son” bulacağını? Ama Harry Potter nasıl “bitemediyse”, etinden, sütünden, yününden nasıl hâlâ tiyatro ve video oyunları, sergiler yapılıyorsa, Taht Oyunları nasıl bitecek? Zaten senaryosunda, romancısı George R.R. Martin’in etkisi azalıyor. Dizi, kendi senaryosunu üretir hale geldi. Sahibi ABD’li HBO tv şirketinin yaratıcı kadrosu, senaryoda esas yazardan “sadece” esinleniyor artık...
Hayalî bir ortaçağ
Dizi, sanki ortaçağda vizigotların, ostrogotların, vandalların birbirini yediği kargaşa ve hukuksuzluk dönemini andıran, tamamen hayalî bir mitolojide ve coğrafyada geçiyor. Bu keşmekeşi ekrana yansıtan mükemmel adresler Kanada, Hırvatistan, İzlanda, Malta, Fas, İspanya, Kuzey İrlanda, İskoçya ve ABD’de özenle seçilmiş. Tekno destekli görsel etkisinin görkemi kadar, senaryosunun “insanın temel içgüdüleri” üzerine inşası da milyonlar için vazgeçilmez. Taht Oyunları, ekrana yansıttığı kanlı masala, şiddete, vahşete, iktidar tutkusuna, tamaha, savaşlara rağmen, senaryosunda barındırdığı güçlü, hırslı kadın kahramanlarıyla, alttan alta feminist bir mesajı da aynı milyonlara iletiyor.
Hayalî olmayan ekonomi
Dizinin masalını kenara bırakıp, işin ekonomisine bakarsak, İsviçre Saati gibi işleyen bir mekanizma görüyoruz: Dizinin prodüksiyonunu, Kuzey İrlanda’nın bir film seti gibi kullanılmasını sağlayan bir İngiliz devlet kurumu üstleniyor: NIS-Northern Ireland Screen. Bu kurumun kasasına parayı K.İrlanda’ya Yatırım Fonu ve Avrupa Birliği’nin Bölgesel Yardım Fonu koyuyor. K.İrlanda, AB’nin “gelişmeye muhtaç”, bu yüzden de yardıma muhtaç bölgelerinden (bazı İspanya, Portekiz, İtalya, Yunanistan bölgeleri gibi). Son verilere göre NIS’in sadece bu diziye katkısı 14.37 milyon doları buldu. Bunun ise, K.İrlanda ekonomisine 100.9 milyon dolar katkı sağladığı hesaplandı. Bütün bu bölgenin “bir film seti” olarak tanımlanmasıyla, K.İrlanda’da yaratıcı kültür sektöründe istihdamın 2008-13 arasında artışı yüzde 12.4. Aynı dönemde İngiltere genelinde bu sektördeki artış yüzde 4.3’tü.
Diziye duvar halısı
Dizinin, çekildiği her yerde turizme katkısı var. K.İrlanda’da dizi kaynaklı turist artışı 2015’te yüzde 30 oldu. Ertesi 2016’da artış yüzde 40’ı buldu: 4.3 milyon turist. K.İrlanda nüfusunun 7 katı!
Şimdi bütün bunlara ek olarak, K.İrlanda yaratıcı yenilikçi bir girişim daha yaptı: 7 yılın öyküsünü, 66 metre uzunlukta bir resimli duvar dokumasına (ince örtü-kilim diyebiliriz) nakışla işlediler. Dizinin birinci sahnesinden, şimdi yayınlanmakta olan sahnelere kadar bütün önemli “olaylar” bu örtüde resmedildi. Ve dizi sürdükçe, “canlı yayın” gibi işlenecek. Sezonun sonuna kadar halı, 11 metre daha uzayıp 77 metre olacak. Örtü, şimdiden K.İrlanda’nın yönetim merkezi Belfast Müzesi’nde sergilenmeye başlandı. Taht Oyunları turizmine bir de bu örtü eklendi.
950 yıllık gelenek
Resimli duvar dokuması, Avrupa kültüründe çok çok eski. Taa 1066 yılında (Malazgirt’ten 5 yıl önce) bugünkü Fransa’nın kuzeyinde yaşayan Normanların, Manş’ı aşıp İngitere’yi istilasını resimli roman gibi “anlatan” Bayeux Örtüsü en tanınmışı. 70 metre uzunlukta, 50 santim eninde bir nakış eseri. Halen Fransa’nın Bayeux şehrinde (Paris’in 260 km kuzey batısında) müzede sergilenen bu örtünün çok sayıda kopyası yapılmıştır. Taht Oyunları Örtüsü de “duvarda resimli roman” geleneğine uygun. Her halde dizi sona erecek diye, bu “tarihi olayı” (!) böyle bir örtüyle müzeye kaldırmayı düşündüler.
Turizmin sadece deniz-güneş-yıkıntı-yemekten ibaret olmadığını, turizmde inovasyonun mümkün, gerekli, hatta şart olduğunu gösteren bu girişim, Bayeux Örtüsü’nden bu yana geçen 950 yılda, eski fikirlerin yenilikçi bir tavırla derin dondurucudan çıkartılabileceğinin kanıtı.