Tahran’dan sonra Chicago da kapandı, 4 ayda ikinci TTM kepenk indirdi

Türkiye’nin ekonomideki en önemli hedefi olan Cumhuriyet’in 100’üncü kuruluş yıl dönümünün kutlanacağı 2023 için konulan strateji içerisinde ihracat önemli bir rol oynuyor. Ekonomide 2 trilyon dolarlık büyüklükle küresel ligde ilk 10’a girme planının yanı sıra 500 milyar dolarlık ihracat hedefi oldukça uzak görünüyor. Zira 2023 yılına şunun şurasında 4.5 yıllık kalan sürede bu rakamlara ulaşmak için olağanüstü bir performans şart. Bu hedefler doğrultusunda Türkiye’nin ekonomik gücünün yanı sıra uluslararası ticaret ve ihracatının artırılması açısından Türk Ticaret Merkezleri (TTM) önemli role sahipti. 2010’da geliştirilen TTM’lerin ilki 2017 Temmuz ayında İran’ın başkenti Tahran’a açıldı. 21 Ocak 2019’da Türkiye’de ilk kez bu sayfalardan duyurduğumuz haberde Tahran’daki 4 bin 500 metrekarelik merkez, aradan geçen 18 ayın ardından sessiz sedasız kapandı.

Tahran ile birlikte Türkiye’nin 8 ülkede 9 TTM'si vardı. Tahran’ın kepenk indirmesiyle birlikte bu sayı 7 ülkede 8 merkeze inmiş oldu. Kenya, İtalya, Birleşik Arap Emirlikleri, Almanya, İngiltere, Rusya’da birer merkez bulunurken, ABD’de bu sayı ikiydi. Ülkenin en büyük iki kenti New York ve Chicago’daki bu merkezler, Türk ihracatçısı için önemli bir üs konumundaydı. Ancak geçtiğimiz günlerde bu merkezlerden biri olan Chicago için kapanma kararı verildi. Böylece TTM’lerin sayısı 7’e indi.

Teknoloji ve sanayi üssü olacaktı 

Chicago Foreign Trade Zone olarak organize edilmiş olan 1.000 metrekarelik ofis alanına kurulan bu merkez, özellikle KOBİ’ler için büyük öneme sahipti. Yüksek teknoloji ürünlerine yönelik bir üs niteliği taşıyan merkez, gümrükten muaf serbest bölge olma özelliği de taşıyan, Kuzey Amerika'nın en büyük sanayi bölgesi Elk Grove içerisinde açılmıştı. Merkez, bir Kuluçka Merkezi ile Organize Sanayi Bölgesi alanını bünyesinde barındıran yurt dışında kurulmuş ilk Türk girişimi olarak tarihe geçmişti. Otomotiv için 500 metrekarelik bir showroom, makina imalatçıları için 10 bin metrekarelik bir alanda sergi ve depo alanı dikkat çeken bölümlerdi. Büyük hayallerle açılan Chicago, 2 yıl geçmeden yine sessiz sedasız kapandı. Tıpkı Tahran’da olduğu gibi.

Yaptığım görüşmelerde edindiğim izlenim Chicago’nun kapanmasının en önemli sebebinin TTM’lerdeki kuruluş ve işleyiş yapısından kaynaklandığı yönünde. Bu merkezlerin tabir-i caiz ise kendi yağıyla kavrulacak bir finansal yapısı olmaması, yapısal zorluklar içinde olduğunu gösteriyor.

30 milyar dolarlık ikili ticarete sahip olduğumuz Tahran’daki merkez, İran Yönetimi’nin bazı Türk ürünlerine koyduğu ek vergi nedeniyle zor bir süreçte çalışmalarına başlamıştı. 20 milyar dolarlık ABD-Türkiye ticaret hacminin artırılması için Chicago önemli bir üstü. Kızılderililerin “Chicagau” yani “güçlü ve dayanıklı” olarak tabir ettikleri Chicago’da TTM, dayanamadı.

Hedef, 35 yeni merkezdi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen yıl ağustos ayında açıkladığı ‘Birinci 100 Günlük Eylem Planı’nda 35 yeni TTM’nin açılması için adımlar atılması gündemdeydi. Son 4 ayda ABD ve Tahran’daki iki TTM kapandı. İki ülke ile ticaretimiz toplamda 50 milyar dolar. TTM’lerin işleyişinde bir değişimin şart olduğu ortada.

Yoksa şimdilerde en fazla konuşulan Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki merkezin bu listeye eklenmesi zor bir ihtimal olarak görünmüyor.