SWOT

2000 senesinde bir firmaya SWOT analizi gerçekleştirmeniz gerek dediğimde, firma sahibi bana uzaydan gelmişim gibi bakmıştı. Bugün bu kavramı duymayan yok. Ancak bu, SWOT aracını çok iyi bildiğimiz ve doğru kullandığımız anlamına gelmiyor. Strenghts, Weaknesses, Opportunities ve Threats kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. Türkçesi GZFT, yani güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler.

SWOT analizi size strateji geliştirmede, kendinizi değerlendirmede ve bölümler arası hizalanmayı sağlamada büyük fayda sağlar. SWOT ile ilgili sorun eski bir kavram olması nedeniyle, artık popüler olmaması ve hafife alınıyor olması. Eski teori ve modeller ile ilgili en büyük sorun bu; “mış” gibi ele alıyor, “mış” gibi uyguluyor, modası geçince de bir köşeye atıyoruz. Oysa klasik araçları doğru uygulamak şirketinize çok katkı sağlar.

SWOT’un unsurları

 Güçlü yönler şirketinizin diğerlerine göre avantaj sağlayan özellikleridir. Zayıf yönler, şirketinizi dezavantajlı duruma düşüren özelliklerdir. Fırsatlar şirketinizin kendi avantajına kullanabileceği dış faktörlerdir. Tehditler ise şirket için riske dönüşebilecek dış faktörlerdir.

Daha iyi anlaşılması için biraz açıklayalım. Güçlü yönler şirketinize özel kabiliyetler, kaynaklar, varlıklar, iş modeli, yetenekler, veri, bilgi, fikri mülkiyet, mali imkanlar, itibar, süreç tasarımları, lokasyon avantajları, teknolojiler, maliyet veya teklif avantajlarıdır. Zayıf yönler imkan ve kabiliyet eksiklikleri, itibar sorunları, mali imkanların yetersizliği, fiziksel ortamın yetersizliği, nakit sorunları, tedarik zincirinde yapısal sorunlar, veri yetersizliği, raporlama zafiyetleri, yetenek açıkları, zayıf operasyon modelleri olabilir.

Fırsatlar sizi olumlu etkileyen; pazar gelişmeleri, sektör veya yaşam tarzı değişiklikleri, inovasyon ve teknolojideki gelişmeler, küresel etkiler, pazarda dikey veya yatay değişimler, yasal değişiklikler gibi unsurlardır. Tehditler ise sizi olumsuz yönde etkileyebilecek; politik ve ekonomik etkiler, yasal etkiler, çevresel etkiler, rekabet hamleleri, pazar talepleri, inovasyon ve teknolojideki gelişmeler, kaynak kayıpları, engeller ve değişim hızı gibi unsurlardır.

SWOT’u nasıl yapmalıyız?

 SWOT analizine başlamadan önce, analizin neden yapılacağını ve hangi amaçlara hizmet edeceğini belirlemeniz önemlidir. Örneğin strateji geliştirme veya yeni bir işe yatırımı değerlendirme gibi. Sonra iyi bir hazırlık yapmalısınız. Sağlıklı bir görüş için çeşitli departmanlardan farklı bir ekibi bir araya getirmenizi öneririm.

Ekibi pazar eğilimleri, rekabet analizi ve şirket içi performans ölçütleri hakkında yeterli veriyle donatmanız faydalı olur. Bunun için iç ve dış çevrenizden veri toplamış olmanız lazım. Pek çok şirket veri toplamadan, bu veriyi SWOT ekibine sunmadan ekiplerine toplantı salonlarında SWOT yaptırıyor.

Bilin ki o SWOT’lardan bir şey çıkmaz. Sonra bu dört alan için takım olarak beyin fırtınası yapın. Toplantıyı bir moderatör yönetirse faydası olur. Herkesin görüşlerini dikkate alın. Görüşler eleştiriye açık olmadan kaydedilsin. Sonra, verileri rafine edersiniz. O an akışı bozmayın. Dört alan ile ilgili gelen görüşleri bir tabloda toplayın. Sonra üzerinde hep birlikte geçerek, tabloyu rafine edin. Sonrasında analiz ve eylem planlarını yapın.

Güçlü yönlerinizi kullanarak fırsatları nasıl yakalayabileceğinizi veya zayıf yönlerinizi gidererek tehdit ve riskleri nasıl yönetebileceğinizi düşünün. Bu çalışmadan sonra, bu hedeflere ulaşmak için eylem planınızı oluşturun. Eylem planı, belirlenen hedeflere ulaşmak için proje ve faaliyetler ile bunların sorumluluları, bütçeleri ve süreleri içermelidir. SWOT size görmekte zorlandığınız bağlantıları veya boşlukları göstermede harika bir araçtır.