Swap hariç net iktisat

Jel kodları yayınlayan dünyanın en bü­yük ekonomik topluluğu “The American Economic Association (AEA)” sosyal med­ya kullanımı raporuna göre ekonomistler en çok X kullanıyormuş.

1375 katılımcılı ankete göre X ve EJMR platformu akademisyenlerin sözlü sataşma­lara en çok maruz kaldığı yermiş. X’in el de­ğişmesinden sonra pozitif etkisinden çok yan etkileri öne çıktığından BlueSky’a geçiş artmış ki AEA da raporunda tavsiye etmiş.

Elon Musk sonraki ABD başkanı olabilir mi bilinmez ama Twitter’ı satın alması bu­günler ve (kendi) geleceği içindi. Paypal’ın kurucusunun X ödeme sistemini kuracağı sürekli tartışılırken, manipülasyon iddiala­rı ile sıkça tartışıldığı “Dogecoin” artık bir devlet kurumu “Department of Goverment Efficiency, D.O.G.E.” haline geldi.

Elon Musk, Trump ile birlikte Kennedy dönemini işaret ederek Mars’a gitmeyi kafa­sına koymuş durumda. Guvernörü mü olur yoksa kripto paraları iddia ettikleri gibi ABD sermaye piyasalarının ve rezerv bankacılı­ğı Fed’in uluslararası rezervlerinin merkezi mi yaparlar zaman gösterecek. Trump Coin BIST’i neredeyse yakaladı bile.

Çin’in her alanda yaptığı atılım akademi­de de var, yakın zamanda iktisat literatü­ründe ana akım olacak. Neoklasik ana akım okulları ve neoliberalizm ile dolarizasyonu dünyanın sorunu haline getiren Fed yüzün­den ABD hazinesinin sürdürülebilir olması her ikisinin de amacı.

“Ana Akım Ekonomide Finans Dogmala­rı ve Neoklasik Ezberler: Milton Friedman, Eugene Fama ve Nobel Örnekleri” İstanbul Finance Congress 2024 bildirim yayınlandı. Özeti: “Para her zaman her yerde parasal bir olgu değil”, bizzat söyleyeni Friedman ken­dini düzeltmiş. “İnsan ve piyasalar dolayı­sı ile ekonomi rasyonel değil irrasyoneldir” bizzat söyleyeni Fama kendini düzeltmiş. Nobel Ekonomi Ödülü yok, ailesinin Nobel isminin kullanılmasına karşı çıktığı Alfred Nobel anısına İsveç Riksbank Ödülü var.

Açık çağrı

“Swap hariç net rezerv” tanımı ve hesabı­nın uluslararası literatürde ve merkez ban­kalarının raporlarında var olmadığını çok konu ettik. Elinde uluslararası organizas­yonların, merkez bankalarının, akademik hakemli prestijli dergilerin makaleleri, ta­nım ve formül dokümanları olan varsa, pay­laşırsa bu konuda artık bir konsensüse ihti­yaç var. E-posta adresim yukarıda.

The IMF’s “Guidelines for Foreign Exc­hange Reserve Management” (2001), “IMF Balance of Payments Task Team” doküma­nı “B.2 Standardized Statistical Definition of Net International Reserves”, “Internati­onal Reserves and Foreign Currency Liqui­dity: Guidelines for a Data Template” (2013), “Guidance Note on the Assessment of Re­serve Adequacy and Related Considerati­ons” (2016) dokümanı rezervlerin hesabını ve muhasebesini ele alan sayılı dokümanlar.

Özetle; swapların cinsine göre muhase­beleşmesi ve rezervlerde sayılması veya sa­yılmaması söz konusu. Şekline göre “invest­ment” veya “rezerv varlık” olarak görüle­bilir. Bank of England makalesine göre FX swap rezerv biriktirmede üç yöntemden bi­ridir (Nugée, Bank of England, Centre for Central Banking Studies). Ulusal para ile spot değişim karşılığında forward işlem ola­rak muhasebeleşmesi genelde rastlanılan durumdur.

Rastladığım tüm dokümanlarda kabul gö­ren temel husus, 2008 krizi sonrası IMF’i bypass etmek, ödemeler dengesi ve döviz pi­yasalarına (kura) müdahale için LİKİDİTE amaçlı merkez bankalarının sıkça kullandığı.

Grok 2 ve ChatGPT

Sorduğum yerli ve yabancı kişi ve kurum­lardan şu ana kadar bir cevap alamadım. Bir tek Fitch Türkiye raportörü cevap yazdı. O da benzer şekilde IMF tanımına uygun ola­rak rezervlerden düşmediklerini döviz liki­ditede dikkate aldıklarını.

Kimse çıkmayınca Grok 2 ve ChatGPT ya­pay zekâları ile tartıştım. Soruları ve cevap­ları ayrıca özetlerim. Yukarıdakiler dâhil birçok link verdiler. Ama swapların (net) re­zervlerden (IMF dokümanlarındaki likidi­te amacı/hesabı dışında) düşüldüğüne dair hiçbirinde genel kabul gören bilgi yoktu.

Bir sürü soru ve itirazımın sonunda iki­si de konunun likidite hesabında dikka­te alındığını, rezervlerden düşülmediğini kabul edip kendilerini güncelleyecekleri­ni belirtti. Dünyanın ilk yapay zekâ yasa­sı AB’nin hazırlık raporlarında Daron Ho­camla Türkiye’den atıf alan tek akademis­yenler olmamız Skynet’in bu son kararına umarım etki etmemiştir.