Süt üreticisi neden eylem yapıyor?
TARIM DÜNYASINDAN / Ali Ekber YILDIRIM e-mail:[email protected] Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği, bir süre önce gazetelere ilan vererek hayvancılık sektöründe yaşanan sorunlara dikkat çekmiş ve eylem sinyali vermişti. Bu ilanlardan sonra Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tehditler savurmuş, bakanlığa ait binalarda faaliyet gösteren birliklere "çıkın" talimatı vermişti. Üreticiler bu tehditlere boyun eğmedi ve eylem için meydana indi. Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birlikleri, Tire Süt Kooperatifi, İzmir ve Küçük Menderes Bölgesi ziraat ve esnaf odaları, Köy-Koop ve Hay-Koop İzmir Birlikleri, Süt Üreticileri Birlikleri ve Veteriner Hekimler Odası'nın İzmir'in Tire ilçesinde düzenlediği mitinge çok sayıda üretici katıldı. Yakın zamanda diğer bölgelerde de benzer eylemler yapılacak. Süt üreticisi neden meydana indi? 1- Geçen yıl yaşanan kuraklığın da etkisi ile yem başta olmak üzere girdi fiyatlarının yüzde 50 oranında (bazı kalemlerde artış yüzde 100'den fazla) artması. Buna karşın, yılbaşından bu yana çiğ süt fiyatının yüzde 15 oranında gerilemesi. 2- Hükümetin hayvancılık desteklerinde radikal değişikliğe giderek doğrudan gelir desteği uygulamasına yani hayvan başına ödeme sistemine geçmesi ve süt primi başta olmak üzere üretime yönelik desteklerin kaldırılması. 3- Amerika Birleşik Devletleri'nden yapılan canlı hayvan ithalatının yakın zamanda Avrupa'dan da yapılacak olması. Süt üreticisinin sabrını taşıran, üretim yapmasını zorlaştıran daha birçok neden sayılabilir. Fakat, bu 3 temel konudaki uygulamalar bile süt hayvancılığının sonunu getirebilir. Sorun sadece küçük ve orta ölçekli üreticilerin sorunu değil. Milyonlarca dolar yatırım yapan büyük firmalar da süt fiyatlarındaki düşüşten, desteklerin üretim yerine hayvan başına verilmesinden endişeli. Çiğ süt fiyatının düşmesinde süt tozu ithalatının ve kaçak olarak ülkeye sokulmasının da etkisi var. Sadece Avrupa Birliği'nden Dahilde İşleme Rejimi kapsamında 5 bin ton süt tozu vergisiz ithal ediliyor. Ne yazık ki özellikle son dönemlerde bazı büyük işletmelerde ve mandıralarda süt yerine kaçak yollarla ülkeye sokulan süt tozu işleniyor. Böyle bir dönemde, Türkiye Ziraat Odaları Birliği Danışma Kurulu üyeleri Prof. Dr. Erkan Benli, Prof. Dr. Ali Eryılmaz, Prof. Dr. Gülcan Eraktan ve İlhan Bilgin çok önemli bir rapor hazırladı. "Süt Sektör Değerlendirme Raporu"nda sorunlar ve çözüm önerileri ayrıntılı olarak ortaya konuluyor. Raporda, süt ve süt ürünlerinin üreticiden ucuza alınarak tüketiciye pahalıya satılmasında market zincirlerinin yüksek kâr marjının etkisine dikkat çekiliyor. İmalatçıdan süt ve süt ürünlerini 3 ay vade ile alan market zincirleri yüzde 50'nin üzerinde kârla tüketiciye satıyor. Sanayici ve üretici zarar ederken, marketler ciddi paralar kazanıyor. Bu dev marketlerin giderek yabancıların eline geçtiğini ve dolaylı yoldan süt üreticisinin ve sanayicisinin sırtından ülke kaynaklarının dışarıya transfer edildiğini de hatırlatmakta yarar var. Hayvancılık ve süt konusuna değinmişken yazıyı birçok okurumuzun sorusu ile bitirelim. 2007 yem bitkileri desteği ne zaman ödenecek?