Suriyeli mülteciler üzerine bir makalede ortaya konulan gerçekler

İzmir Ekonomi Üniversitesi'nin iki öğretim üyesi Oğuz Esen ve Ayla Oğuş Binatlı, Suriyeli mültecilerin demografik ve ekonomik etkilerini ele alan, “Suriyeli mülteciler, Türkiye ekonomisini nasıl etkiliyor” sorusuna, yayınlanmış birçok araştırma sonuçlarını da değerlendirerek, yanıt arayan bir çalışmayı kaleme almışlar. Suriyeli mültecilerin, ülkemizdeki ve sınır illerindeki durumlarıyla ilgili rakamlar makalede detaylı olarak yer alıyor.

Makalede, bugün dünyada her 122 kişiden birinin mülteci durumunda olduğu bilgisine yer veriliyor. 2016 Nisan ayı itibarıyle 4.8 milyon Suriyelinin ülkesini terk ettiği 8 milyonunun ise ülke içersinde yer değiştirdiği bilgisi yer alıyor. Suriyeli mültecilerin yüzde 47’sine denk gelen 2.7 milyonu Türkiye’de, geri kalan 2.1 milyonunun Lübnan, Ürdün ve Irak’ta yaşadığı bilgisi veriliyor. 2011 yılında ülkemize 9.500 Suriyeli mülteci gelmişken, bunun her yıl artarak 2015 yılında 2.5 milyona ulaştığı, bunun Türkiye’yi dünyanın en fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülke durumuna getirdiğinin altı çiziliyor. Suriyeli mültecilerin Türkiye nüfusunun yüzde 3.4’üne ulaştığı belirtiliyor. Suriyeli mültecilerin yüzde 10’u 25 mülteci kampında yaşarken, yüzde 90’ı başta sınır  kentlerinde olmak üzere değişik kentlerde yaşadığı bilgisine yer veriliyor.

Mültecilerin yüzde 15’i Şanlıurfa’da, yüzde 14’lerinin  Hatay ve İstanbul’da, yüzde 12’sinin Gaziantep’te, yüzde 6’sı Adana’da yaşamaktadır.

Mültecilerin kentlerdeki yoğunlukları açısından Kilis nüfusunun yüzde 99’unu, Şanlıurfa’nın yüzde 22’sini, Gaziantep’in yüzde 18’ini, Hatay’ın yüzde 15’ini, Mersin’in nüfusunun yüzde 12’sini oluşturuyor.

Suriyeli mültecilerin Türkiye’deki girişimleri, hem işgücü piyasasını hem de dış ticareti etkiliyor. 2012 yılında 8’i anonim 157 limited Suriye sermayeli şirket kurulmuşken, 2015 sonunda bu rakam 27’si anonim şirket olmak üzere sayıları 1599’a yükseldi. 2016 yılının ilk üç ayında da bunlara 589 yeni firma daha eklendi. Bunların yabancı sermaye toplamları 300 milyar lirayı aşmış durumda. 2016 yılının ilk çeyreğinde toplam yabancı sermayeli şirketler içersinde Suriyeli şirketlerin payının yüzde 25.1 olduğu belirtiliyor. 

Yazarlar, Suriyeli mültecilerin ekonomiye etkilerinden söz ederken, hükümet STK’ların mültecilere dönük harcamalarının 8-10 milyar dolara ulaştığını, ülkemiz GSMH’sının yüzde 1’i seviyesinde olduğunu aktarıyorlar. Mültecilerin on kentte gıda ve konut fiyatlarının artmasına ve istihdama etkileri olduğunu belirtiyorlar. Kayıtdışı sektördeki her 10 mülteci, 6-7 Türk işçisini işsiz bırakırken, bunlardan 3-4’ünün kayıtlı sektörde istihdam edildiğini vurguluyorlar.

Suriyeli mültecilerin yüzde 53’ünün 18 yaş altında genç nüfus olduğunu belirterek, “Eğer bu gençler ve çocuklar gelecekte etkin bir biçimde işgücü piyasasına dahil edilirlerse, Türkiye’nin demografik fırsat penceresini genişletme potansiyeline sahiptir” sonucunu ortaya koyuyorlar.

Makalede iç savaş başlamadan Suriye’ye ihracatımızın sürekli artmasına karşın 2012 yılında sert düşüş gösterdiğini, ancak sonra toparlanarak 2014 yılında savaş öncesine ulaştığı, Güneydoğu bölgesinden ihracatında buna paralel seyrettiği bilgisine de yer veriliyor.  

Yazarlarca ortaya koyulan bilgiler, genç mülteci nüfusunun  eğitim ve entegrasyonu dahil, olumlu adımlar atılması sağlanabilirse Suriyeli mültecilerin ülkemiz için faydalı olabileceğini, aksi halde sorunlara neden olacaklarını gösteriyor. Ayrıca, net hata noksan rakamının artmasında da Suriyeli mültecilerin etkisi olduğu biliniyor. Financıal Times gazetesinde 16 Mayıs günü yayımlanan haberde de  konuya olumlu bakılarak, Suriyeli mültecilerin Türkiye’de ekonomik büyümeye olumlu katkısı olduğu iddiasına yer veriliyor.