Suriye’den Türkiye’ye bakış tamamen duygusalmış!
Türkiye, ülkelerindeki iç savaştan kaçan Suriyelilere 14 yıldır en iyi şekilde ev sahipliği yaptı, yapmaya devam ediyor. Öyle ki, misafirlerine kendi vatandaşlarından bazı konularda daha fazla imkânlar sağlaması nedeniyle zaman zaman eleştirilerin odağı olmuştur.
Geçtiğimiz yıl eğitim, sağlık, iş hayatı başta olmak üzere halkı rahatsız eden konularda bir takım düzenlemelere gidilmesi ve denetimlerin artırılması yönünde kararlar ardı adına açıklanır olmuştu.
Suriye’de tarih 8 Aralık 2024 tarihini gösterdiğinde hiç beklenmeyen bir sürpriz yaşandı. 61 yıllık Baas rejimi resmen yıkıldı. Suriye’de halk kutlamalar yaptı. Bu duruma en çok sevinen ülke tabii ki, 14 yıldır dünyada eşi benzeri görülmemiş ev sahipliği yapan komşu Türkiye idi. Ülkenin her köşesinde Suriye halkının mutluluğuna ortak kutlamalar yapıldı.
Suriyelilerin ülkelerine gönüllü ve onurlu dönüşü yönünde her türlü desteği sunmaya hazır olduğumuz açıklamaları yapıldı. Ancak gönüllü ve onurlu dönüş için Suriyeli misafirlerimiz beklediğimiz yönde bir geri dönüş henüz sağlamadı. Çünkü yıkılan bir ülkeye dönüş konusunda buradaki düzenlerini hemen bozmak istemediler. Zamana ihtiyaçları var belli ki…
Diğer tarafta iç savaş döneminde dahi önemli ticaret yaptığımız Suriye’nin yeni yapılanma sürecinde doğal olarak en fazla talep ülkemize gelecektir diye düşünülerek hazırlıklara başladık. Zaten son yıllarda ekonomik olarak istediğimiz büyüme ve gelişmelerin yaşanmadığı ülkemizde Suriye konusu gelecek için resmen umutlarımızı yeniden yeşertmişti.
En fazla Suriyelinin misafir edildiği ikinci kent olan Gaziantep’te de başta inşaat ve yan sanayi, gıda olmak üzere geniş ürün yelpazesine sahip olma avantajıyla Suriye’nin yeni sürecinde rol almak için harekete geçildi. Gaziantepli yetkililer Suriyeli yetkililer ile ilk günden itibaren yakınlık avantajı ile hemen hemen her gün bir araya geldi.
DÜNYA Gazetesi olarak irtibat sağladığımız bazı iş dünyası temsilcilerinin sadece ticaret olarak değil Suriye’de üretim yapmak için de çeşitli temaslarda bulunduğunu öğrendik. Suriye’de ticarette TL’nin kullanılması, lojistik avantaj ve daha birçok avantajla ilk günden itibaren artan ürün talebiyle yüzler gülmeye başlamışken Suriye geçici hükümeti 11 Ocak 2025 itibariyle gümrük vergilerini yüzde 300- 500 artırdığını bildirdi.
Konuyu ilk olarak Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu olmak üzere Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Fikret Kileci, Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Adnan Ünverdi, Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Tuncay Yıldırım, Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Başkanı Aykut Göymen, Gaziantep milletvekilleri Melih Meriç, Bünyamin Bozgeyik gündeme taşıdı.
Gaziantep’in dışında sonrasında bazı il yetkilileri de açıklama yapmaya başladı. Dışişleri Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı 17.01.2025 tarihinde akşam saatlerinde sosyal medya hesaplarında konunun takipçisi olduklarını, sorunun çözümüne yönelik bu hafta içinde yüz yüze görüşme yapılacağını açıkladı. Suriye, yıllarca süren iç savaş nedeniyle büyük bir ekonomik çöküntü yaşadı.
Geçici hükümet, finansal kaynaklarını artırmak amacıyla yüksek vergiler uygulayarak, kamu hizmetlerini finanse etmeye çalışmakta. Ancak bu durum, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri ve ticareti bitirme noktasına getirdi. Bu vergilerin artışı, Suriye’nin içindeki ekonomik durum, savaşın yol açtığı yıkım ve geçici hükümetin bütçe ihtiyaçları ile ilişkili olduğu düşünülse de Mısır, Ürdün, Irak gibi Arap ülkelerine benzer vergi artışları yapılmadığı da diğer tartışılması gereken bir konu. Meğer Suriye’den Türkiye’ye bakış tamamen duygusalmış denilmeye başlandı.
Böyle önemli bir konuda ülke olarak daha fazla tepki göstermemiz gerekmiyor muydu? Gaziantep’te basın mensupları olarak bizler kurcalamasak konuyu değerlendirmelerini istemesek il yetkilileri de bir süre daha sessiz kalacak gibiymiş. Bir şekilde Gaziantep’ten ses yükseldi peki başka yerlerden neden ses çıkmadı. Suriye ile ticaret sadece Gaziantep için mi önemli?
İhracat rakamları öyle demiyor oysa ülke ihracatında Suriye’nin önemli bir payı var. Son söz; Türkiye-Suriye ilişkileri, güvenlik, mülteci krizi ve siyasi dinamikler gibi çeşitli faktörlerin etkisiyle sürekli bir değişim göstereceğe benziyor. DÜNYA Gazetesi olarak Suriye’deki gelişleri yakından takip etmeye devam edeceğiz.